Tα κύματα της άνοιξης

Σύνοψη: Βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, η ταινία αφηγείται τα πολιτικά τεκταινόμενα στην Τσεχοσλοβακία προς και κατά τη διάρκεια της Άνοιξης της Πράγας, μέσα από την οπτική της συντακτικής ομάδας της θρυλικής εκπομπής της τσεχοσλοβακικής ραδιοφωνίας, Διεθνής Ζωή, η οποία υπό τον Μίλαν Βάινερ προλείανε το έδαφος για το πείραμα «ενός σοσιαλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο».

Άποψη: Καταχειροκροτημένη στο Κάρλοβι Βάρι (Βραβείο Κοινού κατόπιν 10λεπτου standing ovation), η ταινία του Γίρι Μαντλ έφτασε μέχρι την οσκαρική δεκάδα διεθνούς ταινίας, σερβίροντας ένα εξωστρεφές κράμα πολιτικού/κατασκοπικού σινεμά και «δυτικού» ροκ – εν – ρολ.

Ξεκινώντας από τις φοιτητικές διαδηλώσεις των τελών του 1967, που πυροδότησαν τη σύγκρουση μεταξύ συντηρητικών και μεταρρυθμιστών του Κομμουνιστικού Κόμματος, οδηγώντας στην τελική αντικατάσταση του Πρώτου Γραμματέα του ΚΚΤ Αντονίν Νοβότνι από τον Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ, τα Κύματα χαρτογραφούν όλη την πορεία από την διαφαινόμενη ελπίδα ανανέωσης κι εκδημοκρατισμού μέχρι την οδυνηρή προσγείωση της εισβολής των τανκς του Συμφώνου της Βαρσοβίας στις 21 Αυγούστου του 1968.

Όπως ακριβώς ο Μίλαν Βάινερ (κεντρική φιγούρα της Άνοιξης της Πράγας και της ταινίας) αρνούνταν να αποστρέψει το βλέμμα από τη Δύση, χρησιμοποιώντας, αντί για τα λογοκριμένα δελτία του τσεχικού πρακτορείου, τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων για τη διασταύρωση της είδησης, έτσι κι ο Μαντλ καταθέτει ένα αμερικανοφανές σινεμά, ρέον και πρόσχαρο.

Το πολιτικό, ψυχροπολεμικό θρίλερ και τα ηθικά διλήμματα των undercover πρακτόρων των μυστικών υπηρεσιών μπολιάζονται εδώ με μια ζωηρή, αεικίνητη κινηματογράφηση που ατενίζει αισιόδοξα τη φιλελευθεροποίηση της Τσεχοσλοβακίας, όπως αυτή αποτυπώνεται στα φοιτητικά πάρτι, στην αμερικάνικη ποπ/ροκ που παίζει στο background και στο γενικότερο αέρα κοσμοπολιτισμού που αρχίζει σιγά – σιγά να πνέει στη χώρα.

Η πλανοθεσία, το μοντάζ, η σκηνοθεσία γενικότερα, παραπέμπουν σε καλοφτιαγμένη αμερικάνικη mainstream ταινία, που απλώς τυχαίνει να μιλάει τσέχικα, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητα μειονέκτημα. Αντιθέτως: υπάρχει καλύτερος συντονισμός φόρμας – περιεχομένου από την αναπαράσταση μιας κοινωνίας που διψούσε να βγει λιγάκι προς τον έξω (όπου έξω, δυτικό) κόσμο με κινηματογραφική γλώσσα αμερικάνικου σινεμά;

Ταυτόχρονα, με τον τρόπο αυτό 130 λεπτά φιλμικού χρόνου κυλάνε ευχάριστα και πραγματικά βιρτουόζικα, ντύνοντας μια ταινία – πολύτιμο ιστορικό ντοκουμέντο με fun περιτύλιγμα και υπενθυμίζοντας ότι τα πολιτικής θεματολογίας φιλμ δεν χρειάζεται να είναι πάντα εσωστρεφή και «συννεφιασμένα». Εμβριθείς πολιτικές αναλύσεις δε θα υπάρξουν, αλλά και μόνο το ότι ο θεατής με τους τίτλους τέλους θα γκουγκλάρει πιθανότατα την Άνοιξη της Πράγας είναι τεράστιο κέρδος.

Οι δε Τσέχοι, ως άμεσα ενδιαφερόμενοι ιστορικά, αποθέωσαν την ταινία, κάτι που οπωσδήποτε έχει κι αυτό τη σημασία του.