The substance

Σύνοψη: Μια πολυβραβευμένη και διάσημη ηθοποιός, διαπιστώνει πως κινδυνεύει να απολυθεί από την παρουσίαση μιας εκπομπής γυμναστικής στην οποία βρίσκεται χρόνια. Τότε, αποφασίζει να πάρει ένα επικίνδυνο ρίσκο δοκιμάζοντας ένα μυστηριώδες ελιξίριο το οποίο χάρη σε μια μιμητική ουσία δίνει τη δυνατότητα κατασκευής ενός νεαρότερου, βελτιωμένου εαυτού.

Άποψη: Αν η Ζουλιά Ντικουρνό του βραβευμένου με Χρυσό Φοίνικα Titane σκηνοθετούσε το Neon Demon του Νίκολας Γουίντινγκ Ρεφν, τότε μάλλον θα είχαμε κάτι σαν το Substance.

Μόνο που επειδή ακριβώς έχουμε δει και τις δύο προαναφερθέντες αμφιλεγόμενες ταινίες αλλά και όλο το body horror σινεμά του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ που βάζει στο μεταφεμινιστικό μίξερ της η Κοραλί Φαρζά, το αποτέλεσμα μπορεί να καθιστά την ταινία της ακραία και βίαιη αλλά σίγουρα καθόλου πρωτότυπη και ίσως ελαφρώς υπερεκτιμημένη με το hype που έχει αποκτήσει και το βραβείο σεναρίου στις Κάννες που κέρδισε σε μια κατηγορία που είναι η βασική στην οποία πάσχει.

Μετά το rape & revenge θρίλερ Revenge (2017), η γαλλίδα σκηνοθέτρια στρέφεται σε ένα άλλο υποείδος του θρίλερ τρόμου, το body horror, ανεβάζοντας γκάζια και προσπαθώντας σαν άλλος Ταραντίνο, να βρει τον δικό της Τραβόλτα, τον δικό της ηθοποιό του παρελθόντος που έχει περιπέσει στην κινηματογραφική αφάνεια δίνοντάς του έναν αβανταδόρικο αλλά και διαφορετικό ρόλο.

 Και βρήκε την Ντέμι Μουρ σε μια από τις καλύτερες υποκριτικές στιγμές στην καριέρα της. Σαν άλλη Τζέιν Φόντα, η ηρωίδα της είναι μια βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός με αστέρι στην Λεωφόρο της Δόξας, μόνο που τώρα κάνει εκπομπές γυμναστικής στην τηλεόραση. Ο μεγαλοπαραγωγός Χάρβεϊ (τυχαίο;) θέλει να την πετάξει έξω από την εκπομπή μιας και έφτασε πλέον τα πενήντα, γέρασε για τα γούστα της πατριαρχικής κοινωνίας που ο ίδιος εκπροσωπεί στην ταινία ως ένας ισχυρός, λευκός, ετεροκανονικός άντρας.

Η ίδια όμως δεν θα το βάλει κάτω και θα βρει ένα ελιξήριο νεότητας, μια μέθοδο που θα γεννήσει έναν άλλο όμορφο εαυτό. Ένα Alien θα γεννηθεί μέσα από το σώμα της, απλώς πιο φωτογενές από εκείνο του Σκοτ, με την μορφή της αφοπλιστικά όμορφης αλλά και εξαιρετικής στον ρόλο της Μάργκαρετ Κουόλι.

Το μήνυμα της ταινίας ξεκάθαρο και δυστυχώς επαναλαμβανόμενο. Η φαλλοκρατική ετεροκανονική κοινωνία επιβάλλει συγκεκριμένα πρότυπα θηλυκότητας, με τα υπόλοιπα να εξορίζονται από τον κόσμο της ομορφιάς και του σεξαπίλ, το οποίο κάθε γυναίκα υποχρεούται να υπηρετεί. Το γήρας είναι ένα αμάρτημα το οποίο δεν συγχωρείται σε μια γυναίκα και ειδικά στον κόσμο του θεάματος, όπως είναι το Χόλιγουντ.

Έξυπνα η Φαρζά επιλέγει μια ηθοποιό που έχει υπηρετήσει τον ρόλο της χολιγουντιανής όμορφης που τώρα έχει εκπέσει από τον θρόνο της ομορφιάς λόγω της ηλικίας της. Για το μεγαλύτερο ωστόσο μέρος της ταινίας, η Φαρζά κάνει κύκλους γύρω από την ιστορία της με μια αισθητική που αναδύει όλη αυτή την 80s τηλεοπτικίλα από την οποία χτίστηκε και γιγαντώθηκε αυτό το σύστημα συνεχούς και ασταμάτητης νεότητας, ομορφιάς και ευεξίας. Αντίθετα, το τελευταίο μισάωρο χάνει κάθε αίσθηση μέτρου, φτάνοντας σε μια σπλάτερ υπερβολή, που αδικεί τα μηνύματά της. Παρότι έχει ένα πολύ έξυπνο και συμβολικό τέλος για την έννοια της φήμης και της ματαιότητάς της, που δύσκολα θα το απορροφήσει η σκούπα της λήθης, η σκηνοθετική αμετροέπεια είναι τέτοια που απλώς στερείται νοήματος.

Και ενώ η ίδια μπορεί να ήθελε να υπηρετήσει έναν φεμινιστικό τρόμο, ασκώντας κριτική στα πατριαρχικά πρότυπα ομορφιάς και στην κοινωνική και σωματική καταπίεση που ασκείται στις γυναίκες, βάζοντάς τες σε προδιαγεγραμμένους επιτελεστικούς ρόλους, με τέλος αδικεί τις ηρωίδες της και σχεδόν τις τιμωρεί σαν να έχουν ευθύνη.

Δύο ηρωίδες και ειδικά εκείνη της Μουρ, που μοιάζουν να γεννήθηκαν μόνο για όσο διαρκεί η ταινία, χωρίς παρελθόν και μέλλον, με ένα περιορισμένο παρόν, μόνο για να επιτελέσουν τον ρόλο που της ανέθεσε η σκηνοθέτρια, δέσμιες και πάλι ενός συστήματος αφήγησης και ανήμπορες να δείξουν κάτι ευρύτερο από αυτό.