16ο ΦΝΘ: "Μέσα σε 5 λεπτά είπε το ναι ο Αλέξης Τσίπρας..."

Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν στο πλαίσιο του 16ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, οι σκηνοθέτες Έμιλυ Γιαννούκου και Αλέξανδρος Παπανικολάου (Στο νήμα), Στάθης Γαλαζούλας (Ο άλλος άνθρωπος), Αλεξάνδρα Άνθονυ (Lost in the Bewilderness) και Κώστας Πλιάκος (Yusef’s Song).

Αρχικά τον λόγο πήρε ο Στάθης Γαλαζούλας, ο οποίος αναφέρθηκε στο πώς επέλεξε ως κεντρικό ήρωα της ταινίας του τον Κωνσταντίνο Πολυχρονόπουλο, εμπνευστή της κοινωνικής κουζίνας «Ο άλλος άνθρωπος», ο οποίος στήνει την φορητή του κουζίνα σε διάφορα σημεία της Αθήνας για να προσφέρει τροφή κι αλληλεγγύη σε όσους έχουν ανάγκη. «Είδα τον Κωνσταντίνο Πολυχρονόπουλο για πρώτη φορά στο Σύνταγμα και έμεινα άναυδος από το έργο του. Στη συνέχεια έκανα μία μικρή έρευνα, αναζήτησα ειδήσεις γι’ αυτόν. Είναι ένας ευχάριστος και φιλικός άνθρωπος». Το ζήτημα της αλληλεγγύης, όπως αναδεικνύεται μέσα από το έργο του πρωταγωνιστή της ταινίας, είναι αυτό που ενδιέφερε τον σκηνοθέτη. «Γι’ αυτό γύρισα την ταινία. Πιστεύω ότι είναι ένας νέος τρόπος αντίδρασης στην κρίση. Η αλληλεγγύη είναι κάτι πολύ σημαντικό στις μέρες μας, αυτό με κινητοποίησε. Η κοινωνική κουζίνα στηρίζεται στην προσφορά συνανθρώπων μας, που δίνουν φαγητό και χρήματα και με αυτόν τον τρόπο αφυπνίζονται συνειδήσεις», επεσήμανε.

Οι δημιουργοί της ταινίας Στο νήμα, Αλέξανδρος Παπανικολάου και Έμιλυ Γιαννούκου (πρώτη φωτό), έστρεψαν την κάμερα σε έναν πρωταγωνιστή της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής σκηνής, τον Αλέξη Τσίπρα. Το ντοκιμαντέρ τους παρακολουθεί τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ για περίπου ένα χρόνο από το καλοκαίρι του 2012 ως το καλοκαίρι του 2013. «Αποφασίσαμε να γυρίσουμε την ταινία λίγο πριν τις πρώτες εκλογές του Μάη του '12, καθώς βλέπαμε ότι τα πράγματα θα άλλαζαν, βλέπαμε έναν νέο πολιτικό να αναδεικνύεται μέσα σε περίοδο κρίσης. Ζούμε στο Παρίσι και συναντήσαμε τον κ. Τσίπρα σε μια συνέντευξη τύπου του Ζαν Λικ Μελανσόν. Του προτείναμε να γυρίσουμε μία ταινία γι' αυτόν και μέσα σε πέντε λεπτά μας είπε “ναι”. Ο μόνος όρος που έθεσε ήταν ότι δεν ήθελε να προσεγγίσουμε την προσωπική του ζωή, την οικογένειά του», εξήγησε ο κ. Παπανικολάου. Το πιο εντυπωσιακό πράγμα κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων ήταν η ευκαιρία που δόθηκε στους δύο δημιουργούς να δουν ένα κόμμα εκ των έσω. Όπως εξήγησε ο σκηνοθέτης, «παρακολουθήσαμε μεταξύ άλλων πώς ένα κόμμα αποφασίζει για μια καμπάνια, η οποία διαμορφώνεται μέρα με τη μέρα. Η ταινία ακολουθεί έναν ξέφρενο ρυθμό. Σκεφτείτε ότι φτάσαμε να έχουμε 19 ώρες τη μέρα την κάμερα στραμμένη πάνω στον Αλέξη Τσίπρα. Δεν είχαμε αποφασίσει από πριν σε ποιο σημείο θα ολοκληρώναμε τα γυρίσματα. Στην πορεία, αποφασίσαμε να βάλουμε τέλος με το κλείσιμο της ΕΡΤ». Σε ερώτηση σχετικά με το εάν πρόθεσή τους ήταν να «πριμοδοτήσουν» τον Αλέξη Τσίπρα με την ταινία, ο κ. Παπανικολάου απάντησε: «Δεν κάναμε αυτό το ντοκιμαντέρ για να καθοδηγήσουμε τον θεατή, δεν του λέμε ‘’ψήφισε τον Τσίπρα’’ ή ‘’μην τον ψηφίζεις’’. Η ταινία μάλιστα γυρίστηκε χωρίς έλεγχο από τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς είχαμε βάλει από την αρχή τον όρο να μην είμαστε υποχρεωμένοι να τους δείξουμε το ντοκιμαντέρ εκ των προτέρων».

Σε διαφορετικό μήκος κύματος κινείται το ντοκιμαντέρ Lost in the Bewilderness της Αλεξάνδρας Άνθονυ (δεύτερη φωτό): Η ταινία αναφέρεται στην ιστορία του ξαδέλφου της σκηνοθέτιδας, τον Λουκά, ο οποίος απήχθη σε ηλικία 5 ετών από την Ελλάδα και εντοπίστηκε λίγο πριν από τα 16α γενέθλιά του στις ΗΠΑ. Μιλώντας για το ντοκιμαντέρ, η σκηνοθέτιδα εξήγησε: «Μεγάλωσα με αυτή την ιστορία μέσα στην οικογένειά μου και όταν αποφάσισα να γράψω ένα σενάριο, η πραγματικότητα εισέβαλλε σε αυτό. Το παιδί, γιος ξαδέρφου μου, εξαφανίστηκε όταν το πήρε η μητέρα του φεύγοντας στην Αμερική κι έτσι χάθηκαν εντελώς τα ίχνη του. Για χρόνια τον έψαχναν η Σκότλαντ Γιαρντ και η Ιντερπόλ χωρίς αποτέλεσμα. Αυτό ήταν ένα τραύμα για την οικογένειά μου, το γεγονός ότι κανείς δεν ήξερε πού είναι αυτό το παιδί. Τελικά, ένα βράδυ τηλεφώνησε η μητέρα του Λουκά στον ξάδερφό μου και του είπε ότι ο Λουκάς είναι στην Αμερική. Πήρα μια κάμερα και πήγα μαζί με τον ξάδερφό μου στη συνάντηση. Από τότε συνέχισα να παρακολουθώ τους ήρωες, τους οποίους στην ταινία βλέπετε να μεγαλώνουν και να περνούν πολλά. Όταν βρήκαμε τον Λουκά ήταν 16 ετών, δεν μιλούσε ελληνικά. Ήθελε να επιστρέψει στην Ελλάδα και ήρθε τελικά σαν ξένος για να ξαναμπεί στην οικογένειά του». Γυρισμένη κατά τη διάρκεια είκοσι χρόνων, η ταινία κλείνει έναν κύκλο, καθώς παρακολουθεί τον Λουκά μέχρι τη στιγμή που γίνεται και ο ίδιος πατέρας. Το Lost in the Bewilderness, όπως παρατήρησε η κ. Άνθονυ, «είναι μία προσωπική ταινία, στην οποία όμως μπορούμε να βρούμε στοιχεία που αγγίζουν όλους μας. Είναι μια ταινία για τον χαρακτήρα των Ελλήνων και την οικογένεια, γεμάτη αγάπη».

Μακριά από την Ελλάδα και συγκεκριμένα στην μετεπαναστατική Λιβύη, διαδραματίζεται το ντοκιμαντέρ Yusef's Song του Κώστα Πλιάκου. Πρωταγωνιστής είναι ο Γιούσεφ, ένας νέος που συμμετείχε στην επανάσταση της Λιβύης και είναι ο διασημότερος ράπερ της χώρας. Μιλώντας για την ταινία του, ο κ. Πλιάκος επεσήμανε: «Οι βασικοί παράγοντες που με ώθησαν να γυρίσω αυτή την ταινία ήταν το ότι η Λιβύη υπήρξε για 42 χρόνια μια ερμητικά κλειστή χώρα, καθώς επίσης και ότι η ανατροπή έγινε με τα όπλα και με την ευθεία ανάμιξη του διεθνούς παράγοντα, την επέμβαση της Γαλλίας και του ΝΑΤΟ». «Καθώς αναζητούσαμε πώς θα προσεγγίζαμε το θέμα, μου έδεξαν τον Γιούσεφ, μια ιδιαίτερη περίπτωση ανθρώπου που γράφει τραγούδια ακροβατώντας μεταξύ Ισλάμ και Δύσης. Είναι ένας ήρωας που ανταποκρίνεται στον μέσο Λίβυο, έχει όραμα για τη χώρα του. Πήγαμε στη Λιβύη, βρήκαμε τον Γιούσεφ και τον ακολουθήσαμε με την κάμερα». Μέσα από την περιπέτεια των γυρισμάτων, ο κ. Πλιάκος διαπίστωσε, όπως είπε, ότι «σε μία επανάσταση πρώτα αλλάζουν οι συνειδήσεις των ανθρώπων και μετά όλα τα άλλα. Στη Λιβύη οι άνθρωποι είναι θρησκόληπτοι, φοβούνται τον εξτρεμισμό, αλλά θέλουν να ακροβατούν ανάμεσα στον δυτικό τρόπο ζωής και την κουλτούρα του Ισλάμ».