Γιώργος Λάνθιμος - Άρι Άστερ. Καλό δίδυμο.

Το περιοδικό Variety παραδοσιακά στο τέλος της χρονιάς κανονίζει τετ-α-τετ μεταξύ των ηθοποιών και των σκηνοθετών που ξεχώρισαν στην κινηματογραφική παραγωγή του έτους. Ένα από τα δίδυμα σκηνοθετών που κάλεσε φέτος ήταν αυτό του Γιώργου Λάνθιμου και του Άρι Άστερ, δύο σκηνοθετών που έχουν προκαλέσει μεγάλη αίσθηση την τελευταία δεκαετία και που μέσα στο 2023 παρέδωσαν τα πιο φιλόδοξα projects τους μέχρι σήμερα. Ο Γιώργος Λάνθιμος, μετά την επιτυχία του “The Favourite”, επέστρεψε με το “Poor Things” (από 01/01/2024 στους ελληνικούς κινηματογράφους), σήκωσε τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας και οδεύει ολοταχώς προς τα Όσκαρ. Ο Άρι Άστερ μάς έδωσε το “Beau is Afraid”, μια ψυχεδελική βουτιά τρεισήμισι ωρών στο μυαλό ενός νευρωτικού άντρα και δίχασε κοινό και κριτικούς.

ΣΧΕΤΙΚΑ«Dear God, the Parthenon is still broken»: To πρώτο φωτογραφικό βιβλίο του Γιώργου Λάνθιμου

Η πρόσκληση του Variety ήταν ευκαιρία να συναντηθούν οι δυο τους για πρώτη φορά κι ακολουθούν οι πιο ενδιαφέρουσες ατάκες τους.

Πώς ανακάλυψε ο Λάνθιμος το “Poor Things”, το βιβλίο του Άλιστερ Γκρέι στο οποίο βασίζεται η ταινία του:

Γ.Λ.: Νομίζω ότι ήταν πίσω στο 2011 που είχα ξεκινήσει να κάνω αγγλόφωνες ταινίες και διάβαζα πολύ. Έτσι έπεσα πάνω στον Γκρέι. Πήγα μάλιστα και στη  Γλασκώβη και τον γνώρισα. Ήταν πολύ γενναιόδωρος. Με ξενάγησε στην πόλη και μου έδωσε την ευλογία του για την ταινία. Δεν μιλήσαμε ξανά μετά από αυτό. Δυστυχώς, έχει πλέον πεθάνει και δεν θα δει ποτέ την ταινία.

Για τη συνεργασία του, την τέταρτη κατά σειρά, με την Έμα Στόουν:

Γ.Λ.: Δεν πιστεύω ότι έχει ξαναυπάρξει παρόμοιος χαρακτήρας με αυτόν της Μπέλα Μπάξτερ που υποδύεται η Έμα στο “Poor Things”. Αρχικά, δεν ξέραμε πώς να την προσεγγίσουμε. Στο βιβλίο ήταν μια χαρά, αλλά ήταν τρομακτική η σκέψη του πώς θα τη μεταφέρουμε στην οθόνη. Στην ουσία, η Έμα έκανε όλη τη δουλειά. Σαν σκηνοθέτης, δεν μπορείς να βοηθήσεις έναν ηθοποιό στο πώς θα ερμηνεύσει έναν τόσο πολύπλοκο χαρακτήρα. Δεν μπορείς να του δείξεις πώς να το κάνει. Με την Έμα έχουμε μια καταπληκτική σχέση γιατί μπορούμε να προσπαθήσουμε να το κάνουμε και να δοκιμάσουμε πράγματα, χωρίς να συζητάμε εκτενώς γι’ αυτά. Καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλο μέσα από μια χειρονομία ή ένα βλέμμα. Εμπιστευόμαστε και θαυμάζουμε ο ένας τον άλλο, κι αυτός μας βοηθά να αισθανόμαστε ασφαλείς. Αν κάτι δεν πάει καλά, ο άλλος θα σε προστατεύσει. Μπορεί, δηλαδή, να αποτύχω εγώ σε κάτι και να το διορθώσει εκείνη ή το ανάποδο.

Για το πώς προσέγγισε ο Άρι Άστερ τον Γιοακίν Φίνιξ, πρωταγωνιστή του “Beau is Afraid”:

Α.Α.: Αρχικά, του έστειλα το σενάριο. Μόλις το διάβασε, με ρώτησε: “Γιατί να το κάνω αυτό;” Οπότε, του μίλησα τηλεφωνικά, του εξήγησα γιατί πρέπει να το κάνει και μετά μου είπε ότι δεν ήταν σίγουρος. Είχαμε περίπου 15 τέτοιες συνομιλίες μέχρι να συμφωνήσει. Έχοντας πλέον συνεργαστεί μαζί του, καταλαβαίνω γιατί είναι διστακτικός στο να αναλάβει ένα project. Κι ο λόγος είναι ότι δίνει το 100% του εαυτου΄του σε κάθε δουλειά του. Και μετά είναι και ο τρόπος που προσεγγίζει το υλικό που συνοψίζεται στην φράση “Μήπως υπάρχει και κάτι άλλο εδώ που δεν είχαμε σκεφτεί;” Αυτό ήταν κάτι που συνειδητοποίησα ότι έψαχνα από έναν ηθοποιό και τώρα δεν μπορώ να με φανταστώ να γυρίζω ταινία χωρίς τον Γιοακίν. Θα κάνουμε κι άλλη μία μαζί και είμαι πραγματικά πολύ ενθουσιασμένος.

Για τη χρήση των συντονιστικών οικειότητας (intimacy coordinators) στις τελευταίες ταινίες τους:

Α.Α.: Η παρουσία του συντονιστή στο σετ του “Beau is Afraid” ήταν πολύ χρήσιμη και μείωσε και το άγχος. Στο τέλος της ημέρας, μια σκηνή σεξ απαιτεί ένα είδος χορογραφίας και αυτό γίνεται πιο εύκολο όταν οι συντονιστές είναι παρόντες. Είσαι πιο συγκεντρωμένος, δεν χρειάζονται επιπλέον λήψεις και μετά είσαι ελεύθερος να προχωρήσεις με τις άλλες σκηνές.

Γ.Λ. Είχαμε πολλές σκηνές σεξ στο “Poor Things” και η χρήση του συντονιστή οικειότητας με βοήθησε πολύ. Μου αρέσει να δουλεύω σε κλειστά σετ, με λίγους ανθρώπους. Και ειδικά σε τέτοιου είδους σκηνές, θα πρέπει να είναι παρόντες μόνο τα άκρως απαραίτητα μέλη του συνεργείου και αυτό έχει θετικό αντίκτυπο στη συνολική ατμόσφαιρα στο σετ. Μάλιστα, με την Έμα αστειευόμασταν και λέγαμε ότι κανονικά έτσι πρέπει να γυρίζεται κάθε σκηνή.

Για τους σκηνοθέτες που αγαπούν και τους έχουν επηρεάσει:

Γ.Λ.: Οι σκηνοθέτες με τους οποίους μεγάλωσα δεν είναι αυτοί που θαυμάζω σήμερα. Όταν ήμουν πολύ μικρός, λάτρευα τις ταινίες με τον Μπρους Λι και τα χιουμοριστικά γουέστερν των Μπαντ Σπένσερ και Τέρενς Χιλ. Όπως και το “Rocky” και “Τα Σαγόνια του Καρχαρία”, φυσικά. Δεν ήμουν ένα ψαγμένο παιδί. Αλλά μετά ανακάλυψα πολλά στη σχολή κινηματογράφου. Το αστείο εδώ είναι ότι ίσως να μην είναι προφανής η επιρροή των αγαπημένων μου σκηνοθετών, όπως ο Κασσαβέτης, ο Μπρεσόν, ο Κιούμπρικ ή ο Μπουνιουέλ, στη δουλειά μου. Είναι τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους που μου είναι δύσκολο να φανταστώ έναν συνδυασμό τους.

Α.Α.: Για το “Beau is Afraid” πήρα πολύ έμπνευση από τη λογοτεχνία και συγκεκριμένα από πικαρέσκα μυθιστορήματα όπως το “Candide”, το “Tristram Shandy” και το “Δον Κιχώτης”. Η κινηματογραφική μου έμπνευση, όμως, ήταν το “Playtime” του Ζακ Τατί, ειδικά στο ότι ήθελα όλοι οι ηθοποιοί, ακόμα κι οι περιφερειακοί, να αποτελούν έναν χαρακτήρα.

Για το πώς αισθάνθηκαν φτιάχνοντας τις τελευταίες τους ταινίες:

Γ.Λ.: Θέλεις να νιώσεις ξεχωριστός όταν προσπαθείς να κάνεις την ταινία σου όσο πιο πρωτότυπη γίνεται. Αλλά από την άλλη δεν μπορείς να αρνηθείς ότι υπάρχει μια τεράστια παράδοση κινηματογραφιστών πίσω σου.

Α.Α.: Είναι καλό να αποφύγεις να νιώσεις ξεχωριστός, καθώς οι επιρροές θα έρθουν και θα φανούν μέσα στη δουλειά σου, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.