Berlinale 16 - "Mapplethorpe": Φωτογράφος γεμάτος φως και σκοτάδι...

Σχετικά πρόσφατα κυκλοφόρησε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Κέδρος η αυτοβιογραφία* της Patti Smith, όπου η ονειροπόλα καλλιτέχνης (πόσο πολύ ήθελε από μικρό παιδί να την αποκαλούν κάποτε έτσι!) περικλείει μέσα της την τρυφερή ιστορία αγάπης της με τον Robert Mapplethorpe, τον αντικομφορμιστή, αντισυμβατικό και προκλητικό φωτογράφο, όπως έμεινε γνωστός στην ιστορία. Για εκείνη τη μικρή, όμως, αυτό το παιδί-υπνοβάτης, που δεν έπαψε ποτέ να ονειρεύεται με τα μάτια ανοιχτά, ήταν απλώς ο Ρόμπερτ της, ο καλλιτέχνης που επιζητούσε να γνωρίσει στη ζωή της, για να τον αγαπήσει, να τον στηρίξει και να δουλέψει στο πλάι του..

Στο Φεστιβάλ Βερολίνου έκανε πρεμιέρα το ντοκιμαντέρ «Mapplethorpe: Look at the pictures» των Fenton Bailey και Randy Barbato, αφιερωμένο στην ζωή και τη δράση του Αμερικανού καλλιτέχνη. Οι δύο σκηνοθέτες είχαν απεριόριστη πρόσβαση στα αρχεία του Mapplethorpe κι εμείς ως θεατές απολαμβάνουμε για σχεδόν δύο ώρες να σχηματοποιείται σαν ένας καμβάς ζωγράφου, η προσωπικότητά του, αφού τον είχαμε μπροστά μας να μιλά μέσω σπαρακτικών φρεσκοανευρηθέντων συνεντεύξεων σε συνδυασμό και με καταθέσεις φίλων, συγγενών, μοντέλων και μεγάλων ερώτων του, που επικουρούν σε αυτό το πολύ ενδιαφέρον αποτέλεσμα.

Αν και η ίδια η Patti Smith δεν εμφανίζεται σχεδόν καθόλου στο ντοκιμαντέρ παρά μόνο σε ελάχιστα βίντεο και δηλώσεις της, περιγράφει στο βιβλίο της τόσο υπέροχα τους δυο τους. Γράφει: «Γελούσαμε με τους εαυτούς μας όταν ήμαστε μικροί και λέγαμε ότι εγώ ήμουν ένα κακό κορίτσι που προσπαθούσε να γίνει καλό και εκείνος ένα καλό αγόρι που προσπαθούσε να γίνει κακό. Με τα χρόνια αυτοί οι ρόλοι θα αντιστρέφονταν, ώσπου να φτάσουμε να αποδεχτούμε τη διττή μας φύση. Ήμαστε γεμάτοι αντιφάσεις: φως και σκοτάδι μαζί».

Γεμάτο φως και σκοτάδι μαζί ήταν κι ό,τι έκανε ο Mapplethorpe. Ένιωθε σε όλη του τη ζωή πως κανείς δεν θα μπορούσε να δει αυτό που έβλεπε εκείνος στα πράγματα, πως κανείς δεν θα τον καταλάβει. Δεν ήταν σίγουρος εάν ήταν καλός ή κακός άνθρωπος. Όμως για ένα πράγμα ήταν σίγουρος σαν από πάντα: ήταν καλλιτέχνης (άνω τελεία) και γι’ αυτό δεν θα ζητούσε ποτέ συγγνώμη.

Το ντοκιμαντέρ προσπαθεί να συμπυκνώσει την ταραχώδη ζωή του και να αποτελέσει ένα συμπίλημα του ποιος πραγματικά ήταν, σαν ένα χρονικό. Θετικό στοιχείο το γεγονός πως το υλικό που χρησιμοποιήθηκε είναι στην ουσία οι ίδιες του οι λέξεις, ώστε να αποφευχθεί κάποιο κατευθυνόμενο αποτέλεσμα, όπως και η ευρεία γκάμα ανθρώπων που μίλησαν. Από τον αδερφό του, Edward, έως ονόματα όπως των Fran Lebowitz, Carolina Herrera, Brooke Shields και πολλών πολλών άλλων, που πέρασαν πολύ ή λίγο από τη ζωή του, πλαισιώνουν το ντοκιμαντέρ και το κάνουν πολυπρισματικό.

Κι αν δεν έχει τύχει -που πολύ αμφιβάλλω- να ξέρετε τι εστί Robert Mapplethorpe, το ντοκιμαντέρ αυτό είναι μια καλή εναρκτήρια ανακάλυψη. Προσοχή όμως, η ζωή και το έργο του είναι άκρως εθιστικά! Όπως καθετί αφοπλιστικά ειλικρινές.

*Patti Smith, Πάτι και Ρόμπερτ, (Αθήνα: Κέδρος, 2015)