Νύχτες Πρεμιέρας 2021: "Sabaya" - Κριτική

Ο Σουηδικής-Κουρδικής καταγωγής σκηνοθέτης Hogir Hirori ακολουθεί μια ομάδα εθελοντών στην γενναία προσπάθειά τους να διασώσουν γυναίκες και κορίτσια Γιαζίντι που έχουν απαχθεί από τον ISIS και κρατούνται αιχμάλωτες στο στρατόπεδο Al-Hawl της νοτιοανατολικής Συρίας, ως σεξουαλικές σκλάβες ή “sabayas”.

ΣΧΕΤΙΚΑΟι Νύχτες Πρεμιέρας προβάλουν τον Νονό ΙΙ ψηφιακά αποκατεστημένο

Στις 3 Αυγούστου του 2014, ο ISIS κατέλαβε την πόλη Σιντζάρ στο βόρειο Ιράκ, το κέντρο της εθνοθρησκευτικής ομάδας των κούρδων Γιαζίντι. Το σύνολο σχεδόν του ανδρικού πληθυσμού δολοφονήθηκε αγρίως, ενώ οι γυναίκες και τα κορίτσια εξαναγκάστηκαν σε εξισλαμισμό, απήχθησαν, αγοράστηκαν και πουλήθηκαν επανειλημμένα. Εκτιμάται πως το Ισλαμικό Κράτος έχει δολοφονήσει και αιχμαλωτίσει 10.000 Γεζίντι από τον Αύγουστο του 2014 μέχρι σήμερα, ενώ η λέξη γενοκτονία είναι μικρή για το κακό που έχει προκληθεί.

“Sabaya” είναι ο τρόπος με τον οποίο ο ISIS (ή Daesh στα Αραβικά) αποκαλεί τις Γιαζίντι σκλάβες του σεξ. Μέχρι σήμερα, χιλιάδες γυναίκες και μικρά κορίτσια έχουν βιαστεί, κακοποιηθεί και βασανιστεί, συχνά υπό το πρόσχημα του γάμου, κι ένα μεγάλο μέρος αυτών βρίσκεται αιχμάλωτο στο προσφυγικό στρατόπεδο Al-Hawl. Ο Μαχμούντ και ο Ζιγιάντ είναι δύο από τους εθελοντές του «Κέντρου Στέγασης Γιαζίντι» στη Συρία που έχουν αναλάβει την διάσωση των sabaya από το στρατόπεδο. Με μεγάλο προσωπικό κόστος και την πολύτιμη βοήθεια γυναικών κατασκόπων (κάποιες από τις οποίες υπήρξαν και οι ίδιες sabayas στο παρελθόν) που διαμένουν στο στρατόπεδο προσπαθώντας να εντοπίσουν τις αγνοούμενες κοπέλες και να τις βοηθήσουν να ξεφύγουν, οι δύο άνδρες εμπλέκονται καθημερινά σε ένα σύνολο «αποστολών» διάσωσης απαράμιλλου ανθρωπισμού και συγκλονιστικής γενναιότητας.

Στη διάρκεια της ταινίας, παρακολουθούμε μερικές από αυτές, που ακολουθούν την συνεχή επικοινωνία των δυο ανδρών τόσο με τις οικογένειες που αναζητούν τα κορίτσια τους όσο και με τους ανθρώπους που συνεργάζονται. Η ομάδα τους είναι ταγμένη με ζήλο στον σκοπό της, παρ’ όλο τον κίνδυνο και το ρίσκο που παίρνει για να τον πραγματώσει. Παράλληλα, το σπίτι του Μαχμούντ λειτουργεί ως κέντρο εργασιών αλλά και φιλοξενίας για τα κορίτσια που καταφέρνουν να σώσουν, προτού τις επιστρέψουν στον τόπο τους. Η οικογένειά του συνιστά έναν τόπο προστασίας και ασφάλειας, ένα προσωρινό πλαίσιο φροντίδας για το βαθύ τραύμα και την ανυπολόγιστη ταραχή τους, πριν τα κορίτσια μεταβούν σε έναν κόσμο που θα μπορούν επιτέλους να αντικρίζουν χωρίς το νικάμπ τους. Η μητέρα του Μαχμούντ χαρακτηριστικά καίει κάποια στιγμή τα μαύρα νικάμπ και τις μπούρκες, ενώ ο μικρός γιός του αναφωνεί «Ελπίζω ο Θεός να εξαφανίσει αυτά τα ρούχα!». Όταν τα κορίτσια αναχωρούν τελικά, όλοι ξεσπούν σε λυγμούς, υποδηλωτικούς του δεσίματος που δημιουργεί μια τέτοια συνθήκη.

Ο Hirori κινηματογραφεί με απλότητα και ανθρωποκεντρική ματιά τις εξελίξεις, παραμένοντας σημαντικά διακριτικός και παρατηρητικός στη διάρκεια του “Sabaya”. Γνωρίζει ότι εισβάλει με την κάμερά του σε μια επικίνδυνη συνθήκη και μας συστήνει σε μια θηριωδία απόκοσμη, τόσο μακρινή και τόσο κοντινή, κινώντας το μέσα μας πολλαπλά. Ό,τι μας στερεί σε πληροφορία και αφήγηση, πιθανά και για λόγους ασφάλειας, μας το δίνει σε συναίσθημα που είτε ράβει σε μικρές λεπτομέρειες είτε σερβίρει ωμό καταγράφοντας απλά την εικόνα, συχνά μέσα από ένα νικάμπ. Η πραγματικότητα που μεταδίδει άλλωστε είναι τόσο ακραία, δύσβατη και χαώδης, που δεν χρειάζεται κάτι παραπάνω για να μας διαπεράσει.

Δεν ξεχνά την ελπίδα, αυτή κινητοποιεί τους πρωταγωνιστές του, αλλά δεν μένει σε αυτή με κίνδυνο να απομακρυνθεί από τον στόχο του. Με τα στατιστικά στοιχεία του τέλους, φροντίζει να τον θυμόμαστε κι εμείς.

Μέχρι σήμερα, το «Κέντρο Στέγασης Γιαζίντι» στη Συρία έχει σώσει 206 γυναίκες και κορίτσια Γιαζίντι. 52 από αυτές έκαναν παιδιά με άντρες του ISIS. Πάνω από 2.000 γυναίκες και κορίτσια Γιαζίντι αγνοούνται ακόμα.

Περισσότερα για το φεστιβάλ στο ειδικό section του MOVE IT που ανανεώνεται συνεχώς.