«Κάτι τρέχει με την οικογένεια»: Το Royal Tenenbaums στο θερινό Παναθήναια

Το 1999 μια σειρά από αμερικάνικες ταινίες ανήγγειλαν το τέλος του ανθρώπου του 20ού αιώνα όπως τον ξέραμε, από το American Beauty μέχρι το Fight Club - και βεβαίως το The Sopranos στη μικρή οθόνη. Ο κλασικός ήρωας ήταν πια νεκρός, όπως ο Bruce Willis στο The Sixth Sense. Πώς θα έμοιαζε πια ο ήρωας του 21ου αιώνα;

Αυτό το ερώτημα έμοιαζε να θέλει να απαντήσει ο Wes Anderson στο The Royal Tenenbaums του 2001, με όλη την σαρκαστική ελαφρότητα και παιγνιώδη διάθεση που χαρακτηρίζει τον κινηματογράφο του. Οι ήρωες της κατεξοχήν γουεσαντερσονικής ταινίας είναι offbeat και quirky (τι πιο σύνηθες), εκκεντρικοί αλλά και πιο κοινότοποι απ’ όσο νομίζουν, εγωπαθείς και εγκλωβισμένοι στις ανασφάλειές τους, υποφέρουν ταυτόχρονα από μεγαλοαστική ανία και μικροαστική υπερδιέγερση, καθώς αδυνατούν να ενηλικιωθούν όντας καταδικασμένοι σε συναισθηματική ανωριμότητα.

Μέσα στην διαρκή τους αυτοαναφορικότητα, δεν μπορούν πια να ξεδιαλύνουν την ειρωνεία από την ειλικρίνεια. Νοσταλγούν τα πάντα, ακόμα κι αυτά που δεν έχουν ζήσει - και πρωτίστως τις εκδοχές του εαυτού τους που δεν πραγματώθηκαν ποτέ, στοιχειωμένοι από τις δυνατότητες που δεν κατάφεραν να γίνουν πραγματικότητα. Αφού μοιάζει να έχουν τα πάντα, γιατί βασανίζονται έτσι; Η απόλυτη “ελευθερία επιλογών” του μεταμοντέρνου υπερ-εμπορευματικού αμερικανικού καπιταλισμού αδυνατεί να παράξει την χαρά και την ευτυχία, παρά μόνο διαστρεβλωμένη ως ειρωνική αυτοϊκανοποίηση.

Τα μέλη της οικογένειας Tenenbaum ενσάρκωσαν στην αυγή των 00s το σύγχρονο ανικανοποίητο και καταθλιπτικό υποκείμενο του 21ου αιώνα, μέσα από το κινηματογραφικό genre που του ταιριάζει καλύτερα: την τραγικωμωδία οικογενειακής δυσλειτουργίας. Αυτή η δυσλειτουργία (με την νοσταλγική της εμμονή στο φαντασιωτικό μεγαλείο και την ξεθωριασμένη δόξα της ανώτερης τάξης) αναπαράγει τον εαυτό της δημιουργώντας μία παράδοξη, ειρωνική, εκκεντρική ομαλότητα. Είναι μια οικογένεια-βραχυκύκλωμα, για να δανειστούμε τον όρο από το βιβλίο «Κάτι τρέχει με την οικογένεια» του Δημήτρη Παπανικολάου.

Μέσα από ένα πλήθος διακειμενικών αναφορών που διατρέχουν την αμερικάνικη και την ευρωπαϊκή παράδοση, σαν οι Magnificent Ambersons του Orson Welles και οι Μπούντενμπροκ του Thomas Mann να χωνεύτηκαν από έναν J.D. Salinger που μεγάλωσε βλέποντας γαλλική Nouvelle Vague. Η απόλυτη χίπστερ ταινία; Μια υπερ-στυλιζαρισμένη σαπουνόπερα; Το μεταμοντέρνο αριστούργημα του αμερικάνικου indie; Το The Royal Tenenbaums καταφέρνει έως και σήμερα να αποτελέσει αυτό που θα ζήλευε κάθε ταινία: ένα ανεξάντλητο (και πολύ αστείο) αίνιγμα.

H ταινία του Wes Anderson θα προβληθεί στον θερινό κινηματογράφο Παναθήναια (Μαυρομιχάλη 165) την Τετάρτη 11 Ιουνίου στις 21.00. Μετά την προβολή θα ακολουθήσει συζήτηση με τον κριτικό Αλέξανδρο Παπαγεωργίου, μέχρι όσο πάει.

Κλείστε το εισιτήριο σας: https://www.more.com/.../summer/oikogeneia-tenenmpaoum/