Stuart Murdoch: "Είμαι πρωϊνός τύπος. Σιχαίνομαι το rock’n’roll"

Στην Ειρήνη Κατσαρά

Ο περισσότερος κόσμος μπορεί να γνωρίζει τον Stuart Murdoch ως τον frontman των Belle and Sebastian, πρόσφατα όμως ο μουσικός αποφάσισε να ασχοληθεί με τη σκηνοθεσία, παρουσιάζοντας μάλιστα την πρώτη του ταινία με τίτλο ‘God help the girl’ σε Sundance και Βερολίνο, όπου απέσπασε πολύ καλές κριτικές.

Το Move it συνάντησε τον Murdoch στο Βερολίνο, όπου μίλησε στην Ειρήνη Κατσαρά για τον ενθουσιασμό του από την πρώτη του εμπειρία στο σινεμά, για την ‘αυτοβιογραφική’ αύρα και τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα της ταινίας του, καθώς και για το πόσο σιχαίνεται το ροκσταριλίκι τα χανγκόβερ, τα ξύδια και τα ναρκωτικά.. Άλλωστε, όπως χαρακτηριστικά είπε.. είναι πρωϊνός τύπος.

Αν κάποιος γνωρίζει την ιστορία σου σχετικά με την περιπέτεια της υγείας σου και την ενασχόλησή σου με τη μουσική ως αντίβαρο, μπορεί να θεωρήσει την ταινία σου ‘God help the girl’ ως ‘αυτοβιογραφική’. Αποδέχεσαι τον όρο;

Δύσκολη για πρώτη ερώτηση.. Φυσικά και υπάρχουν στοιχεια του εαυτού μου σε όλους τους χαρακτήρες της ταινίας και έχουν κάποιες εμπειρίες παρόμοιες με εμένα, ωστόσο αυτό μου συνέβη πριν πολύ καιρό και, φυσικά, δε θα μπορούσα ποτέ να έχω γράψει τη συγκεκριμένη ταινία το 1989, όταν περνούσα όλο αυτό. Όμως, υπήρξε αρκετά μεγάλο διάστημα για μένα ώστε να σηκώσω ολόκληρο το χαρακτήρα της πρωταγωνίστριας ‘Eve’ στους ώμους μου και υπήρχεi μια δική μου αλήθεια σε εκείνη, παρ ́όλο που προέρχεται από το μακρυνό μου παρελόν.

Γιατί επέλεξες να εκφραστείς μέσα από ένα γυναικείο χαρακήρα; Πώς βρήκες τον εαυτό σου δηλαδή μέσα στην ηρωίδα;

Ήταν πανεύκολο και ίσως ένα από τα στοιχεία που με απελευθέρωσαν, ώστε να μπορώ να γράψω αυτή την ταινία, ήταν το γεγονός ότι ξαφνικά εμφανίστηκε ένας γυναικείος χαρακτήρας. Και ξαφνικά μπορούσα να εκφράσω τον εαυτό μου μέσα από εκείνη. Αυτό ήταν πρωτόγνωρο για μένα και φυσικά δέχομαι ότι θα μπορούσα να είχα πλάσει το χαρακτήρα της με καλύτερο τρόπο, αφού το μόνο που ήξερα για εκείνη ήταν τα τραγούδια της και αυτό ήταν το πιο εκφραστικό πράγμα που μπορούσα να κάνω μέσω της Eve. Ίσως ο James να είχε περισσότερα πράγματα να πει. Ίσως κάποια στιγμή να φτιάξω καλύτερους χαρακτήρες ταινίας.

Υπάρχουν κι άλλα πράγματα που έχεις μετανιώσει αναφορικά με την ταινία;

Μόνο μετανιωνα...(Γέλια).. Για την ακρίβεια ολοκλήρωσα την ταινία και δουλέψαμε πολύ σκληρά το editing και μόλις τελείωσε κι αυτό δεν μπήκα ποτέ ξανά στη διαδικασία να σκεφτώ. Την είδα για πρώτη φορά στο Sundance, ολοκληρωμένη, με κοινό και για πρώτη φορά είπα είναι εντάξει, όλα θα πάνε καλά. Δε νομίζω ότι ήταν εξαιρετική, αλλά ήταν έντιμη. Οπότε, πλέον δε μετανιώνω για τίποτα. Ήταν κάτι που είχε κολλήσει στο κεφάλι μου. Όπως όταν είσαι πιτσιρίκι, που διαβάζεις Ντοστογιέφσκι και σου δημιουργεί θλίψη και όλα μοιάζουν δύσκολα και οι ενήλικοι φαίνονται απαίσιοι και δε θες να δουλέψεις και...κάποια στιγμή είσαι στη θέση αυτή που πρέπει να το κάνεις.

Πώς ήταν η συνεργασία σου με την Έμιλι Μπράουνινγκ(Eve);

Είναι εξαιρετική. Είναι ένας από τους λόγους που μου άρεσε η ταινία. Όταν κάνεις την πρώτη σου ταινία και έχεις τέτοιο κάστ, διευκολύνεις τη δουλειά σου. Δε ξέρω πολλά τεχνικά πράγματα, αλλά ξέρω από καστ, από ανθρώπους. Η συγκεκριμένη ηθοποιός είναι επαγγελματίας, κάνει αυτή τη δουλειά εδώ και χρόνια και ταυτόχρονα είναι τόσο άνετη, που νομίζεις ότι δεν βρίσκεται σε κάποιο χωροχρόνο. Δεν απαντά ποτέ τα mail μου και τα μηνύματα στο τηλέφωνό της, απλά εμφανίζεται στα ραντεβού και κάνει αυτό που πρέπει τέλεια. Μοιάζει πολύ με την ηρωίδα της ταινίας. Ήξερα ότι ήταν η κατάλληλη.

Δεδομένου ότι στο ομότιτλο μουσικό σου project συνεργάστηκες επί χρόνια με την Catherine Ireton, σκέφτηκες να βάλεις εκείνη να κάνει το ρόλο της Eve στην ταινία;

Φυσικά, για καιρό ήταν η βασική υποψήφια. Κάναμε μαζί συναυλίες και είχε μπει στο πετσί του ρόλου της Eve και ήταν πολύ άδικο για εκείνη το ότι τελικά πήρε το ρόλο η Έμιλυ, αλλά κάποια στιγμή σκέφτηκα ότι ήθελα ένα διαφορετικό πρόσωπο για το χαρακτήρα της ταινίας, αλλά και ότι (η Κάθριν) ήταν αρκετά μεγάλη και η Eve έπρεπε να είναι νεότερη. Γιατί είναι μια ταινία για νέους.

Έχοντας ολοκληρώσει την πρώτη κινηματογραφική σου εμπειρία, ποια θεωρείς πλέον μεγαλύτερη αγάπη; Το σινεμά ή το τραγούδι;

Δύσκολη ερώτηση.. Η μουσική ήρθε πρώτα. Όταν μπήκα στη μπάντα και ξεκίνησα βασικά να γράφω κομμάτια, σταμάτησα να ακούω πολλή μουσική. Το ξέρω είναι παράξενο, αλλά μου συνέβη. Οπότε άρχισα να βλέπω ταινίες για να χαλαρώνω, κάθε βράδυ που τελείωνα κάποια συναυλία γύριζα και έβλεπα ταινίες. Έτσι ερωτεύτηκα το σινεμά. Έτσι, η συγκεκριμένη ταινία ήταν κάτι που προέκυψε απολύτως φυσιολογικά για μένα.

Μιλώντας για μουσική, θεωρείς ότι εσύ ‘έφτιαξες’ τους Belle and Sebastian ή εκείνοι εσένα;

Δεν υπάρχει μπάντα που να μη σε ‘φτιάχνει’. Λατρεύω τη μπάντα μου, θα ήμουν ένα τίποτα χωρίς αυτήν. Είμαι σαν τον James στην ταινία. Λατρεύω τις μπάντες. Δεν καταλαβαίνω πως διαλύονται. Οκ, μπορεί να υπάρχουν σημεία διαφωνίας, αλλά η μπάντα είναι μια τεράστια δύναμη.

Είχατε δύσκολες στιγμές;

Όχι, είμαστε κατά βάση μια ευχάριστη μπάντα. Πάντα είχαμε καλές σχέσεις. Τσακωνόμαστε για πράγματα με τα οποία ο κόσμος γελάει..

Η ταινία είναι επηρεασμένη από κάποια γυναικεία μπάντα των 60s συγκεκριμένα;

Ναι, κατά βάση από όλο εκείνο το κίνημα και θα έλεγα κυρίως από τις Shangri-Las. Αλλά, μόνο ως προς τον ήχο. Ήταν ο ήχος που ήθελα να κάνω. Έπειτα, οι χαρακτήρες ήρθαν από μόνοι τους.

Τί σου έμαθε η πρώτη σου κινηματογραφική εμπειρία;

Έμαθα πόσο δύσκολο είναι και πόσο ταλέντο απαιτεί το να είσαι ηθοποιός. Δε θα μπορούσα ποτέ να το κάνω. Είναι φοβερό. Όταν έβαλα αυτούς τους τρείς ανθρώπους μαζί, παρ’ όλο που υπήρχε ένα υποτυπώδες σενάριο, αναγκαστήκαμε να το επαναπροσδιορίσουμε στην πράξη πολλές φορές. Γιατί είδαμε πως μιλούσαν μεταξύ τους, πως έκαναν μια ‘κλίκα’ και δε μπορούσε να μπει κανεις μέσα σε αυτήν, κάτι που χρειαζόταν και η ταινία. Και έπρεπε να αιχμαλωτίσουμε αυτό το συναίσθημα, αυτή την αποκλειστικότητα αυτής της ‘μυστικής συμμορίας’. Και αυτό βγήκε τελικά. Η ταινία είναι ανθρωποκεντρική, σαν αυτό που κάνει ο Γουες Άντερσον: ταινίες χαρακτήρων. Αφήνει τους χαρακτήρες να μιλήσουν και να δει τι θα πουν. Δεν είμαι λογοτέχνης, δεν έχω εξαιρετικές ιστορίες, απλά αφήνω τους χαρακτήρες να δώσουν. Άλλωστε, οι διάλογοι της ταινίας είναι πολύ μεγαλύτεροι από εκείνους που υπήρχαν αρχικά στο σενάριο. Ήταν τρομερή εμπειρία να κάθομαι και να ακούω την Eve να μιλά για το ... πώς πλένει τα σουτιέν της...

Σα μια γυναικεία εκδοχή του Ταραντίνο...

Ναι...Ακριβώς έτσι..

Τωρα που πήρες την ‘κρυάδα’, θα ήθελες να κάνεις κι άλλες ταινίες στην πορεία;

Φυσικά, με τίποτα δε θα ήθελα να σταματήσω εδώ. Ο κινηματογράφος είναι φανταστικός. Αντίθετα, η ποπ μουσική είναι περιορισμένη, γιατί είναι μουσική για νέους και άρα πιο εύκολο να την γράφεις όταν είσαι νέος. Το σινεμά όμως είναι ένα τεράστιο σύμπαν, μπορείς να μιλήσεις για τα πάντα και να απευθυνθείς σε κάθε άνθρωπο. Ωστόσο, δεν ξέρω αν η επόμενη ταινία μου θα ήθελα να αφορά στη μουσική..

Εάν επέλεγες να σκηνοθετήσεις τη βιογραφία κάποιου μουσικού, ποιός θα ήταν αυτός;

Αυτό είναι σίγουρα κάτι που δε θα έκανα ποτέ! Γιατί να το κάνω; Υπάρχουν χιλιάδες σκηνοθέτες στον κόσμο που μπορούν να το κάνουν πολύ καλύτερα από εμένα. Δε θα τολμούσα. Το μόνο πράγμα που μπορώ είναι να εκφράζω τον ίδιο μου τον ευατό μέσα από μια ταινία. Διαφορετικά δε μπορώ να προσφέρω κάτι στο σινεμά. Συνεπώς, εστιάζω σε αυθεντικές ιδέες που ‘σκάνε’ στο κεφάλι μου. Φυσικά δεν αποκλείω το να συνεργαστώ με σεναριογράφους που θα ‘μιλήσουν’ μέσα μου.

Θα έβαζες στο ‘God help the girl’ την ταμπέλα ‘μιούζικαλ’;

Όχι, σε καμία περίπτωση... Στο τρέιλερ και στην αφίσα έχουμε δώσει ένα αινιγματικό motto του στύλ ‘ένα μιούζικαλ για ανθρώπους που σιχαίνονται τα μιούζικαλ’.

Ήταν δύσκολο να γράφεις την ταινία και παράλληλα να δουλεύεις με τη μπάντα;

Η συγγραφή του σεναρίου της ταινίας ήταν οι καλύτεροι έξι μήνες της ζωής μου. Γιατί σταμάτησα να δουλεύω με τους Belle and Sebastian και μπορούσα να αράξω στο διαμέρισμά μου και να περνάω υπέροχα. Ξυπνούσα και έγραφα για κανα μισάωρο και μετά έλεγα οκ, αρκετά. Έπαιρνα το ποδήλατό μου και στο δρόμο σκεφτόμουν τραγούδια και άνοιγα το recorder και ηχογραφούσα τον εαυτό μου.

Θεωρείς δηλαδή ότι ο κινηματογράφος ως διαδικασία είναι πιο ενδιαφέρουσα για σένα σε σχέση με την μουσική;

Νομίζω ότι η κινηματογραφική διαδικασία.. είναι πιο εξωτική. Όταν είσαι σε μπάντα, κάνεις περιοδείες, πας σε φεστιβάλ και το πιο ευχάριστο πράγμα για μένα είναι το πρωϊνο. Είμαι πρωινός τύπος. Δεν κάνω ναρκωτικά, δεν πίνω, βαριέμαι το rock’n’roll. Για την ακρίβεια το σιχαίνομαι. Αυτό που ήθελα πάντα ήταν να τρώω... πρωινό. Είναι πολύ ωραία να παίρνεις πρωϊνό με ανθρώπους που μιλούν για ταινίες που είδαν, για σενάρια, για ηθοποιούς. Είναι πολύ πιο ενδιαφέρον, συγκριτικά με τα hangover. Fuck off. Τα βαρέθηκα.