Cunningham 3D

H ταινία CUNNINGHAM ακολουθεί την καλλιτεχνική πορεία του Merce Cunningham επί τρεις δεκαετίες (1944-1972) δοκιμασιών και ανακαλύψεων, από τα πρώτα χρόνια του αγώνα του ως χορευτή στη μεταπολεμική Νέα Υόρκη έως την καταξίωσή του ως έναν από τους πιο εμπνευσμένους χορογράφους στον κόσμο. Η τεχνολογία 3D συνδυάζεται αρμονικά με τη φιλοσοφία και την ιστoρία του, δημιουργώντας ένα εσωτερικό ταξίδι στο καινοτόμο έργο του. Μια συναρπαστική έκρηξη χορού και μουσικής, με υλικό που προβάλλεται για πρώτη φορά, η ταινία CUNNINGHAM είναι ένα επίκαιρο αφιέρωμα σε έναν από τους μεγαλύτερους σύγχρονους καλλιτέχνες χορού στον κόσμο. 

Σημείωμα της σκηνοθέτιδας (Alla Kovgan)

«Επειδή πραγματικά είμαι φορμαλίστρια, γοητεύτηκα από την ιδιοφυΐα του Merce Cunningham, το πολυδιάστατο μυαλό του, τις προσεγγίσεις που επινόησε με το χορό του και τη φιλοσοφία που ακολούθησε στη ζωή του και που επαναπροσδιορίζει το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος. Με συγκινεί ιδιαίτερα η ιστορία του, ένας απίστευτος θρίαμβος του ανθρώπινου πνεύματος. Κατά τα πρώτα 30 χρόνια της καριέρας του (μεταξύ 1942-1972), επέμεινε, με μεγάλη αποφασιστικότητα και αντοχή, να χορεύει παρά όλες τις δυσκολίες. Ήταν πάντα έτοιμος να υπερβεί τον εαυτό του, να ζήσει άγνωστες καταστάσεις και να βρει νέες λύσεις. Όλα αυτά έγιναν σε ένα μοναδικό καλλιτεχνικό κλίμα, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 και του 1960 στη Νέα Υόρκη, όταν ο Cunningham και οι συνεργάτες του ήταν «ενωμένοι από τη φτώχεια και τις ιδέες τους», όταν η τέχνη και η ζωή ουσιαστικά ήταν αδιαχώριστες

Ο χορός του Merce έχει μια αίσθηση διαχρονικότητας – κινείται μεταξύ λογικού και παραλόγου, διανόησης και συναισθήματος, στιγμιαίου και αιώνιου - και πραγματικά μας προσφέρει μια «ανανέωση». Ωστόσο, ποτέ δεν φανταζόμουν να δουλεύω κινηματογραφικά 3 τη χορογραφία του, λόγω της πολυπλοκότητας των χορογραφικών δομών του και των άπειρων εξερευνήσεών του στο χρόνο και στο χώρο. Το 3D προσφέρει ενδιαφέρουσες ευκαιρίες καθώς αρθρώνει τη σχέση μεταξύ των χορευτών στο χώρο, ξυπνώντας μια κιναισθητική απόκριση μεταξύ των θεατών. Ο Merce ενδιαφερόταν για κάθε τεχνολογική πρόοδο της εποχής του (από φιλμ 16mm έως λήψεις κινουμένων εικόνων) και εργάστηκε σε αντισυμβατικά σκηνικά και τοποθεσίες, δημιουργώντας πάνω από 700 Cunningham Events, παραστάσεις που αποτελούνται από διάφορα αποσπάσματα χορογραφιών προσαρμοσμένα για μια συγκεκριμένη τοποθεσία, με το κοινό να ακολουθεί τους χορευτές. Αυτό με έκανε να σκεφτώ ότι θα μπορούσαμε να αντλήσουμε υλικό από διαφορετικούς χορούς του Merce στην πάροδο του χρόνου και να τους φανταστούμε εκ νέου, ως ένα event τοποθετημένο σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία, αποκαλύπτοντας μια μοναδική ιδέα.

Η τελική έμπνευση ήρθε όταν είδα μια εμβληματική φωτογραφία του 1958 του Robert Rutledge, που απεικονίζει χορευτές του Merce να ποζάρουν σε πουαντιγιστικό έργο του Robert Rauschenberg με τίτλο “Summerspace”. Ο Merce σκηνοθέτησε ο ίδιος αυτή τη φωτογραφία τοποθετώντας τον καμβά του Rauschenberg τόσο στον τοίχο όσο και στο δάπεδο, έτσι ώστε να περιβάλλει τους χορευτές. Μου έγινε σαφές ότι ακόμη και στη δεκαετία του 1950, πριν ο Merce αναπτύξει την ιδέα ενός «event», λαχταρούσε να δημιουργήσει συναρπαστικά περιβάλλοντα για τους χορούς του. Σήμερα, το 3D δίνει την ευκαιρία στο όνειρό του να γίνει πραγματικότητα. Στη σύλληψή της η ταινία CUNNINGHAM είναι ένα έργο τέχνης διάρκειας 93 λεπτών, το οποίο αφηγείται την ιστορία του Merce μέσα από τις χορογραφίες του. Η ταινία είναι ένα υβρίδιο που έχει τις ρίζες του τόσο σε φανταστικούς κόσμους όσο και σε συγκινητικές εμπειρίες ζωής. Φιλοδοξεί να βρει μια λεπτή ισορροπία μεταξύ γεγονότων και αλληγοριών, έκθεσης και ποίησης.

Επιλέξαμε αποσπάσματα από 14 χορογραφίες, που αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα της ταινίας. Κάθε χορός μεταδίδει μια αυθεντική ιδέα του Cunningham και περιλαμβάνει εμβληματικές χορογραφίες προσαρμοσμένες για 3D σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους. Η προσέγγιση single-camera χρησιμοποιείται για να επισημαίνει στον θεατή τις 4 διαστάσεις της σχέσης μεταξύ των ερμηνευτών και του σκηνικού, που ενεργοποιούνται μοναδικά από την τεχνολογία 3D. Ελπίζω ότι το κοινό θα έχει μια εμπειρία που θα το παροτρύνει «να μπει στο χορό» και να βυθιστεί σε αυτόν. Όλο το αρχειακό υλικό παραμένει 2D, αλλά το επεξεργαζόμαστε όπως θα έκανε ένας γλύπτης, συγκεντρώνοντάς τα μέρη του σε 3D κινηματογραφικό χώρο. Η φιλοδοξία μας ήταν να αναπτυχθεί μια μοναδική γλώσσα, που να ενσωματώνει όλα τα στοιχεία της ταινίας με λεπτό, διακριτικό και ποιητικό τρόπο, στο πνεύμα του Merce. Η διήγηση όλων των ιστοριών στην ταινία γίνεται μέσω αρχειακών ηχογραφήσεων των Merce Cunningham, John Cage, Robert Rauschenberg και των χορευτών. Δεν υπάρχουν ομιλητές ή σύγχρονες συνεντεύξεις. Οι φωνές, με το πρωτότυπο ηχητικό φόντο τους, δημιουργούν ένα ακόμη μονοπάτι στο μυαλό του οραματιστή χορογράφου.» – Alla Kovgan