Aπιτσατπόνγκ Ουερασεθακούλ: "Δεν περίμενα τον Χρυσό Φοίνικα"

Την τελευταία δεκαετία κινείται αθόρυβα και διακριτικά
στον κινηματογραφικό κόσμο της Δύσης.
Ήδη αναγνωρισμένος στην Ταϊλάνδη, την πατρίδα του,
παρόλο που δουλεύει ανεξάρτητα από το κεντρικό σύστημα παραγωγής ταινιών της,
προκάλεσε συζητήσεις τον περυσινό Μάιο στο Φεστιβάλ των Καννών
όταν και κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα Καλύτερης Ταινίας
με το μυσταγωγικό «Ο θείος Μπούνμι θυμάται τις προηγούμενες ζωές του».

«Ναι, δεν τον περίμενα το Χρυσό Φοίνικα», μου λέει ο Απιτσατπόνγκ Ουερασεθακούλ (ή Τζο) κατά τη συνομιλία μας στη διάρκεια του 51ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (3- 12 Δεκεμβρίου 2010), όπου και τιμήθηκε για το σύνολο του έργου του. «Και να σου πω την αλήθεια, μου ήρθε κάπως ουρανοκατέβατος μια και εκείνες τις μέρες είχα συνεχώς το μυαλό μου πίσω στην πατρίδα μου και τις αιματηρές ταραχές που τότε είχαν ξεσπάσει, αν θυμάσαι», συνεχίζει ο Ταϊλανδός σκηνοθέτης.

«Να φανταστείς ότι τη βραδιά της βράβευσης και τι δε θα έδινα να τα παρατούσα όλα αυτά και να έτρεχα πίσω στο σπίτι μου». Εντέλει, η – στα πρόθυρα του εμφυλίου- Ταϊλάνδη επανήλθε στη φαινομενική ηρεμία της και ο Ουερασεθακούλ, αυτός ο καλλιτέχνης με το όνομα γλωσσοδέτης, έγινε γνωστός σε όλο τον κόσμο. Στη «χρυσή» ταινία του, παρακολουθείς την περιπλάνηση προς το θάνατο και την ταυτόχρονη ενδοσκόπηση του Θείου Μπούνμι, στη διάρκεια της οποίας συναντιέται με αγαπημένα του πρόσωπα που έχουν πεθάνει, μέσα από τις ποικίλες μετενσαρκώσεις τους.

«Νομίζω ότι για το θέμα της μετενσάρκωσης έχω παρεξηγηθεί», μου εξηγεί, «αυτό που θέλω να διερευνήσω στο έργο μου είναι το κατά πόσο απέχει η ανοησία από την αλήθεια στην ανταλλαγή των ψυχών μετά το θάνατο, και ποια είναι η στάση της επιστημονικής κοινότητας για το μετά από εδώ. Με ενδιαφέρει η μετενσάρκωση, μ’ αρέσει αυτή η εικόνα της επικοινωνίας όλων των ζωντανών οργανισμών του πλανήτη». Και συνεχίζει, «στην πραγματικότητα όμως δεν ξέρω τίποτα και αυτά που βλέπεις στην ταινία βασίζονται αποκλειστικά και μόνο στη φαντασία μου».

Η ταινία «Ο θείος Μπούνμι θυμάται τις προηγούμενες ζωές του» αποτελεί κομμάτι (αυτοτελές, βέβαια) του Primitive Project, το οποίο και δουλεύει ο Ουερασεθακούλ από το 2008. Πρόκειται για ένα εικαστικό πολυθέαμα με οκτώ οθόνες εγκατάστασης (η μία τιτλοφορείται «Phantoms of Nabua» και παρακολουθεί τη ζωή των εφήβων της ομώνυμης επαρχίας της Ταϊλάνδης), μια μικρού μήκους ταινία και τον «Θείο Μπούνμι». Το όλο σχέδιο έχει έντονα πολιτικά και κοινωνικά μηνύματα. «Πάντοτε προσπαθώ να περάσω μέσα στο έργο μου αυτά που βλέπω και πιστεύω για την κοινωνία στην οποία ζω, και την πολιτική κατάσταση που υπάρχει», μου τονίζει ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης και εικαστικός (έχει κερδίσει ακόμη δυο βραβεία στις Κάννες παλιότερα όπως και τον Χρυσό Αλέξανδρο στη Θεσσαλονίκη το 2002).

«Η κατάσταση στην Ταϊλάνδη είναι σαν μια μεγάλη μαύρη τρύπα. Υπάρχει σκοτάδι πολιτιστικό, εξαθλίωση κοινωνική και μια ιδεολογική, πολιτική διαίρεση πολύ βαθιά, που ξεκινά από τα χρόνια του κομμουνισμού και έχει περάσει χωρίς μεγάλες διαφορές σε αυτά του ακραίου εθνικισμού», λέει ο 40χρονος σκηνοθέτης. «Είναι παράξενο να ζεις σε αυτή τη χώρα και συνάμα πολύ λυπητερό. Στα σίγουρα μας χρειάζεται όσο ποτέ η ενότητα», συνεχίζει. Βέβαια χάρη στον Χρυσό Φοίνικα του «Θείου Μπούνμι» δεν τον ενόχλησε καθόλου η πολύ αυστηρή επιτροπή λογοκρισίας της χώρας του (ή «αστυνομία του ήθους», όπως την αποκαλεί). «Για την ακρίβεια σκάσανε όλοι, δεν είπαν ούτε λέξη», λέει με περίσσια νηφαλιότητα ο Ταϊλανδός σκηνοθέτης.

Νέστορας Πουλάκος