ΣΕΙΡΕΣ

"Trotsky": Ένας διφορούμενος πολιτικός ηγέτης

Δημοσίευση: 18 Μαρτίου 2019, 16:09

Η πρώτη και η τελευταία σκηνή της σειράς δείχνουν τον Λέον Τρότσκι να περπατά γέρος με ένα μπαστούνι σε μια παγωμένη έκταση καλυμμένη με χιόνι. Η σκηνή συμβολίζει τη μοναχική πορεία του πολιτικού άνδρα τόσο κατά τη διάρκεια της ρωσικής επανάστασης όσο και κατά την περίοδο που έζησε εξόριστος και κυνηγημένος από τον μεγαλύτερο πολιτικό του αντίπαλο Τζόσεφ Στάλιν.

Η ρωσική παραγωγή αξιοποίησε έναν από τους καλύτερους ηθοποιούς της Ρωσίας, τον Konstantin Khabensky (Night Watch, Wanted), προκειμένου να αποδώσει τον χαρακτήρα ενός ηγέτη και ιδεολόγου παγκόσμιας εμβέλειας με αφορμή την 100η επέτειο της κομμουνιστικής επανάστασης. Στο πρώτο επεισόδιο παρακολουθούμε το προσωπικό τρένο του Τρότσκι να διασχίζει με φρενήρη πορεία τις αχανείς εκτάσεις της ρωσικής επαρχίας φέροντας το επαναστατικό αστέρι στην μπροστινή του πρόσοψη. Το τρένο σταθμεύει σε ένα χωριό όπου ο στρατός και το ηθικό των μπολσεβίκων είναι υπό διάλυση. Η όψη του Τρότσκι, η μορφή του οποίου είχε λάβει κατά τη διάρκεια της επανάστασης μυθικές διαστάσεις, κατευνάζει το κλίμα γκρίνιας και μιζέριας του όχλου. Ο Τρότσκι εμφανίζεται σαν μια μορφή ασύμβατου ροκ σταρ, με δερμάτινο μπουφάν και μπότες. Με πεποίθηση και σιγουριά ξεστομίζει έναν πύρινο λόγο για την αναγκαιότητα της επανάστασης, την στόχευση του εχθρού και την πορεία προς τη νίκη. Κάθε ομιλία του παίρνει την μορφή ενός πολιτικού μανιφέστου. Σε κάθε ομιλία του εκφράζεται πηγαία ο λόγος της ίδιας της επανάστασης, η αρχική ιδέα, ο νεογέννητος ενθουσιασμός και η φωτεινή ελπίδα για την επιτυχή ανατροπή του βασιλικού καθεστώτος και την αντικατάσταση του από έναν κόσμο δικαιότερο. Βέβαια μετά από τον λόγο του δίνονται και οι αντίστοιχες οδηγίες για την εκτέλεση ορισμένων στρατιωτών με τυχαίο τρόπο προς παραδειγματισμό των λιποτακτών.

Η σειρά καταγράφει την προεπαναστατική περίοδο και τις διεργασίες που έγιναν στους κύκλους των σοσιαλιστών,  τις επιδιώξεις ντόπιων και ξένων επιχειρηματιών να προτάξουν τον Τρότσκι στην ηγεσία της επανάστασης παρά την απειρία και την επιπολαιότητα που τον διακατείχε. Ο Τρότσκι έχει συντάξει το βιβλίο της επανάστασης μέσα του και το εξωτερικεύει με λόγους και πράξεις κατά τη διάρκεια της σειράς. Η οργάνωση της επανάστασης στη Ρωσία, η συμμαχία με την αστική τάξη, η καρατόμηση της βασιλικής οικογένειας, η σύγκρουση με την αστική τάξη, ο πόλεμος, οι ενέργειες του ήρωα ως υπουργού εξωτερικών και ενόπλων δυνάμεων. Η σειρά αποδίδει με επιτυχία τις εσωτερικές συγκρούσεις στην ηγεσία του κόμματος καθώς φιλόδοξοι πολιτικοί με ιδεολογικές αποκλίσεις συγκρούονται στα υψηλότερα επίπεδα της ιεραρχίας με έριδα τον τρόπο εξέλιξης της επανάστασης. Βλέπουμε πως σταδιακά η σύγκρουση οδηγεί την ηγεσία σε απελπισμένες κινήσεις επικράτησης του καθεστώτος, τις αντιφάσεις της επανάστασης, αρχικά με διώξεις διανοούμενων, με την απόπειρα ελέγχου των αντιφρονούντων, την απόφαση του Τρότσκι να μην φυλακίσει αλλά να απελάσει τους αρνητές της επανάστασης, την εξαθλίωση του λαού και τελικά την διάψευση του οράματος και τον εκτροχιασμό της επανάστασης από την αρχική ιδέα.

Ο φακός μας οδηγεί σε μια αναδίπλωση της ιστορίας από τον χρόνο παραμονής του Τρότσκι ως εξόριστου στο Μεξικό στο παρελθοντικό χρόνο της προεπαναστατικής και επαναστατικής περιόδου. Ο Τρότσκι πλέον με μόνη συντροφιά τη σύζυγό του, παλεύει με τις εμμονές του, τις επιτυχίες και αποτυχίες του και τα φαντάσματα του παρελθόντος, έχοντας ζήσει μια πλήρη ζωή δόξας, επιτυχίας, αποτυχίας, προδοσίας και πτώσης. Δεν κατάφερε να αποχωριστεί την ιδέα της επανάστασης και αρνήθηκε την πτώση του μέχρι και την τελευταία στιγμή. ‘Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο ήρωας, δεν πέτυχα αλλά φύτεψα τους σπόρους. Μη φοβούμενος τον θάνατο, βασανίζεται περισσότερο από τις θυσίες που έκανε για την επιδίωξη του σκοπού του αλλά και την μοναξιά που τον περιβάλλει στον ξένο τόπο εξορίας του.

Η σειρά αποτυπώνει επιτυχώς τα κύρια χαρακτηριστικά του πολιτικού άνδρα, τον δυναμισμό, τις ηγετικές ικανότητες, το όραμα αλλά και τα αρνητικά στοιχεία που ο μεγαλοϊδεατισμός και η υπερφιλοδοξία επιφέρουν στην ζωή του. Επίσης, αποδίδει επαρκώς τις ειδοποιούς διαφορές των χαρακτήρων της τριανδρίας που ηγήθηκε της ρωσικής επανάστασης (Τρότσκι, Λένιν, Στάλιν). Αγγίζει αμυδρά το κλίμα της εποχής στην προεπαναστατική και μεταεπαναστατική Ρωσία κυρίως λόγω της σύντομης διάρκειας του πρώτου και μοναδικού κύκλου (μόλις οκτώ επεισόδια). Είναι η πρώτη απόπειρα ρωσικής παραγωγής να αποτυπώσει τα γεγονότα της Οκτωβριανής επανάστασης με επίκεντρο τη ζωή και δράση του Τρότσκι. Ακόμα και σήμερα η συγκεκριμένη θεματολογία άπτεται ευαίσθητων ισορροπιών που υφίστανται ακόμα στη μνήμη και γνώμη του ρωσικού τηλεοπτικού κοινού. Συμπερασματικά, η σειρά καταφέρνει να διατηρήσει μια απόσταση από τα ευαίσθητα ζητήματα και τις πληγές του παρελθόντος της χώρας, απεικονίζοντας με έναν δίκαιο τρόπο τον χαρακτήρα του πολιτικού ηγέτη, τις ικανότητες και τα μειονεκτήματά του, αλλά και της ίδιας της επανάστασης, των οραμάτων και των διαψεύσεων. Μια σειρά που δεν εκπλήσσει αλλά έχει ιστορικό και πολιτικό ενδιαφέρον, ιδιαίτερα δε για θέματα που δεν έχουν αναλυθεί ούτε συζητηθεί επαρκώς μπροστά στον τηλεοπτικό φακό. Αξίζει κανείς να αφιερώσει χρόνο σε αυτή τη σειρά προκειμένου να θυμηθεί πόσο διαφορετικός ήταν ο τρόπος άσκησης της πολιτικής εκείνη την εποχή και πόσο ρευστές, ευμετάβλητες και βίαιες ήταν οι συνθήκες ζωής, πόσες μεγάλες αλλαγές μπορούσε να επιφέρει μια ιδέα σε μια κοινωνία με εξαθλιωμένους πολίτες και πως τα γεγονότα εκείνης της εποχής μπορεί να έχουν συνδιαμορφώσει τον κόσμο που ζούμε σήμερα.

Bασίλης Μπατάλας

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

imaginary, από την Spentzos imaginary, από την Spentzos