Berlinale 2021: "The fam" - Κριτική

Σύνοψη: Μια ομάδα έφηβων κοριτσιών μοιράζεται την καθημερινότητα και τις επίπονες ιστορίες της σε μια δομή φιλοξενίας νέων που έχουν απομακρυνθεί από τις οικογένειές τους. Η έκρυθμη τους συνύπαρξη με τους εργαζόμενους της δομής αποτελεί την δική τους ιδιαίτερη και ανήσυχη οικογένεια, ένας αναγκαστικό αλλά έμπιστο καταφύγιο.

ΣΧΕΤΙΚΑΡάντου Τζούντε: "Τι είναι πραγματικά χυδαίο;"

Εμπνευσμένη από τα κορίτσια που του εμπιστεύτηκαν τις ιστορίες κακοποίησής τους όταν ο ίδιος εργαζόταν ως κοινωνικός λειτουργός, η ταινία του Ελβετού Fred Bailiff (“Tapis Rouge”) προβλήθηκε στο τμήμα Generation της φετινής Berlinale και είναι μια γροθιά τόσο σ’ ένα οπισθοδρομικό σύστημα κοινωνικής πρόνοιας όσο και στον απροετοίμαστο ψυχισμό μας.

Άποψη: Χωρισμένο σε επεισόδια, που ακολουθούν ξεχωριστά το κάθε κορίτσι στην δομή φιλοξενίας, αλλά ουσιαστικά γυρνούν γύρω από τον ίδιο πυρήνα, το πορτρέτο που οικοδομείται είναι σύνθετο, αποκαρδιωτικό και σερβίρεται ωμό, χωρίς φιοριτούρες. Οι βαριές αφηγήσεις των κοριτσιών, ο πόνος και ο θυμός τους, η ανάγκη τους για υποστήριξη και ασφάλεια είναι διαπεραστικά, και μας κρατούν σε διαρκή εγρήγορση και ανησυχία. Κι αυτό νομιμοποιείται μέσα από το αυτοσχεδιαστικό στυλ κινηματογράφησης και τον ανεπιτήδευτο ρεαλισμό της κάμερας, που παραπέμπει σε ντοκιμαντέρ και μας τοποθετεί μέσα στον χώρο δράσης, κάνοντάς μας να ξεχάσουμε ότι παρακολουθούμε κινηματογραφική ταινία.

Ο Bailiff κατάφερε να πείσει τους εργαζόμενους και τις φιλοξενούμενες μιας πραγματικής ελβετικής δομής να υποδυθούν τους ρόλους της ταινίας του, με την κατάλληλη πάντα προετοιμασία. Κι αυτό σίγουρα λειτούργησε υπέρ του. Τόσο τα κορίτσια όσο και οι φροντιστές τους είναι εξαιρετικοί, σαν να μην αντιλαμβάνονται καν ότι κινηματογραφούνται, ενώ η Claudia Grob στο ρόλο της υπεύθυνης της δομής Lara ( για την οποία εργάστηκε in real life ο ίδιος ο Bailiff όταν σπούδαζε) είναι αξιοθαύμαστη στο πώς κουβαλά το ψυχικό βάρος και το νωπό ακόμα πένθος της.

Ανάμεσα στις στιγμές διασκέδασης και τους βίαιους καβγάδες των κοριτσιών, αλλά και των εργαζομένων, που βιώνουν επίσης ένα φάσμα απαιτήσεων, ο σκηνοθέτης ξεδιπλώνει σταδιακά το κεντρικό θέμα της ταινίας του, αυτό της κακοποίησης, σωματικής, σεξουαλικής ή αυτοπροκαλούμενης, και της διαχείρισής του από ένα σύστημα που δεν έχει τον τρόπο να σταθεί στους προστατευόμενους του. Στην καλύτερη των περιπτώσεων, η δομή κάνει ό, τι μπορεί, αλλά μέχρι εκεί που της επιτρέπεται και με βάση κανόνες και οδηγίες ανωτέρων. Υπάρχει ουσιαστική υποστήριξη από τους φροντιστές τους; Τι γίνεται όταν τα κορίτσια αυτά καλούνται να υπάρξουν έξω τη δομή; Πώς προετοιμάζονται για την ζωή μετά την φιλοξενία με ημερομηνία λήξης που προσφέρεται;

Από την σεξουαλικότητα και την εύρεση εργασίας μέχρι την απέλαση μετά την ενηλικίωση και τις αυτοκτονικές τάσεις, ο Bailiff χτενίζει ένα σύνολο κοινωνικών καταστάσεων και συνθηκών φροντίδας με κριτική ματιά και μικρά περιθώρια αισιοδοξίας. Ο ρυθμός της ταινίας ακολουθεί τα βιώματα των κοριτσιών και τις ψυχικές τους μεταβολές, όπως και την δράση των ανθρώπων που είναι εκεί για να τις στηρίξουν, και μας καθιστά συμμετέχοντες μιας εκτύλιξης γεγονότων και συναισθηματικών αντιδράσεων με τον πιο άμεσο και κοφτερό τρόπο. Η τελευταία σκηνή, με όλη τη σιωπηρή της ένταση, ολοκληρώνει μια προσπάθεια που δεν ωραιοποιεί το παραμικρό και παράγει περισσότερες ερωτήσεις απ’ ότι απαντήσεις.

Από τις πιο σκληρές ως τις πιο girlhood στιγμές του, το “The Fam”  δεν χαρίζεται στον θεατή. Ούτε και τα  κορίτσια του.

Ανδρομάχη Σδούκου

Το MOVE IT φέτος παρακολουθεί για 11η συνεχόμενη χρονιά το Φεστιβάλ Βερολίνου, αυτή την φορά από το σπίτι. Θα σας μεταφέρουμε τον παλμό της διοργάνωσης και όσα αξίζουν να διαβαστούν στο ειδικά διαμορφωμένο section μας, το οποίο θα ανανεώνεται καθημερινά.