Berlinale 2021: "Beans" - Κριτική

H εξέγερση των Ινδιάνων Μόχοκ στην πόλη Όκα του Καναδά, μέσα από την ιστορία της δωδεκάχρονης Tekehentahkhwa , ή αλλιώς Beans, και της οικογένειάς της.

ΣΧΕΤΙΚΑΡάντου Τζούντε: "Τι είναι πραγματικά χυδαίο;"

Το καλοκαίρι του 1990, η επέκταση ενός γηπέδου γκολφ στην μικρή πόλη Όκα, νοτιοδυτικά του Μόντρεαλ, αποτέλεσε την αιτία μιας ένοπλης αντιπαράθεσης μεταξύ της Καναδικής αστυνομίας και της κοινότητας των Ινδιάνων Μόχοκ, οι οποίοι αρνούνταν κατηγορηματικά την επέκταση αυτή στα εδάφη του Kanesatake, που λειτουργούσαν για τους ίδιους ως ιερός τόπος και πατρογονικό νεκροταφείο. Η ειρηνική τους  διαδήλωση και κατάληψη κλιμακώθηκε μετά από μια σειρά γεγονότων και οδήγησε σε μια ένοπλη πολιορκία 78 ημερών με αλλεπάλληλες αψιμαχίες και τεταμένες αντιπαραθέσεις, που προκάλεσαν ακραίες αντιδράσεις από την κοινή γνώμη και έδωσαν νέα ώθηση και βάρος στις διεκδικήσεις των Ιθαγενών πληθυσμών.

Η «κρίση της Όκα», όπως ονομάστηκε, μας παρουσιάζεται μέσα από την coming-of-age ιστορία της νεαρής Beans (Kiawentiio), που έρχεται μόλις στα δώδεκά της χρόνια αντιμέτωπη με ένα τόσο καθοριστικό γεγονός, τόσο κοινωνικά όσο και για την προσωπική και οικογενειακή της ιστορία. Ο πράος και υπάκουος χαρακτήρας της, που απολάμβανε μέχρι πρότινος το παιχνίδι με την μικρότερη αδερφή της Ruby (Violah Beauvais) στις δασικές εκτάσεις του  Kahnawàke και αδυνατούσε να πει όχι στα φιλόδοξα σχέδια της δυναμικής μητέρας της Lily (Rainbow Dickerson ) δίνει τη θέση του σε ένα οργισμένο αίσθημα αδικίας και φόβου, που την ωθεί να αναζητήσει την κουλ παρέα της  σκληροτράχηλης April (Paulina Alexis). Αν και τίποτα δεν την προετοιμάζει για τον ρατσισμό και την βιαιότητα που πρόκειται να βιώσει στο πέρασμα των έκρυθμων γεγονότων, ο άσχημος απολογισμός των πράξεών της την επαναφέρει στο τι είναι στα αλήθεια σημαντικό.

Η ταινία αποτελεί το κινηματογραφικό ντεμπούτο της σκηνοθέτιδας Tracey Deer και βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην προσωπική της εμπειρία, ως Ιθαγενή Μόχοκ, με τα γεγονότα της Όκα. Και τα βιογραφικά στοιχεία ίσως είναι αυτά που χαρίζουν τις πιο δυνατές στιγμές, με αποκορύφωμα την συγκλονιστική στιγμή του λιθοβολισμού που δέχονται οι γυναίκες και τα παιδιά της πόλης προσπαθώντας να ξεφύγουν από τον αποκλεισμό. Η ίδια η Deer δήλωσε πως αυτή ήταν η στιγμή που άλλαξε τα πάντα, και υποσχέθηκε στον εαυτό της να την μεταφέρει μια μέρα στην μεγάλη οθόνη.

Στο σύνολό του ωστόσο, το αφήγημά της παραμένει κάπως αδύναμο, μπροστά στην πολλαπλώς ενδιαφέρουσα ιστορία της εξέγερσης αυτής της κοινότητας. Το αρχειακό υλικό που έχει συμπεριληφθεί στην ταινία και παρεμβάλει στην αφηγηματική γραμμή είναι μια πλούσια πηγή  κοινωνικού γίγνεσθαι. Από την αναμενόμενη στάση της τοπικής διοίκησης και των δυνάμεων ασφάλειας μέχρι την πραγματικά σοκαριστική πόλωση και τον φανατισμό των καναδών πολιτών ενάντια στους Ιθαγενείς, η σχεδόν άγνωστη αυτή σύγκρουση είναι ένα μικρό κομμάτι ιστορίας, με δυνατές προεκτάσεις, που τραβά την προσοχή και επισκιάζει τρόπον τινά την κεντρική αφήγηση.

Όμως, η ταινία είναι προσεγμένη στο σύνολο της  και διαθέτει και μερικά στοιχεία που αντισταθμίζουν τις κλισέ της επιλογές. Η ιστορία της Beans παρακολουθείται ευχάριστα, όσο κι αν προβληματίζει, και οι κοινωνικοπολιτισμικές της πτυχές εμπλουτίζουν απρόσμενα μια λίγο πολύ γνωστή πορεία ενηλικίωσης ενός κινηματογραφικού χαρακτήρα.

Η καθοριστική προσωπική εμπειρία της Tracey Deer δεν μεταδίδεται ίσως με την ισχύ με την οποία βιώθηκε, αλλά σίγουρα έχει τις στιγμές της και εντάσσεται σε μια πραγματικά ενδιαφέρουσα ιστορική αφήγηση. Οι σκοτεινές στιγμές του συγκεκριμένου καλοκαιριού βρίσκουν στο τέλος λύτρωση, τα μηνύματα της Deer βρίσκουν αποδέκτες και η Beans αποδέχεται με μια φρέσκια γενναιότητα την ταυτότητά της. Το όνομά της άλλωστε είναι Tekehentahkhwa.

Ανδρομάχη Σδούκου

Το MOVE IT φέτος παρακολουθεί για 11η συνεχόμενη χρονιά το Φεστιβάλ Βερολίνου, αυτή την φορά από το σπίτι. Θα σας μεταφέρουμε τον παλμό της διοργάνωσης και όσα αξίζουν να διαβαστούν στο ειδικά διαμορφωμένο section μας, το οποίο θα ανανεώνεται καθημερινά.