Θεσσαλονίκη 14-Ζέλιμιρ Ζίλνικ: "Οι μεγαλοφυίες δεν αυξάνονται με τον ρυθμό των gigabytes"

Δημοσίευση: 4 Νοε. 2014, 12:03

Συνέντευξη τύπου παραχώρησε στο πλαίσιο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ο Σέρβος κινηματογραφιστής του 55ου Ζέλιμιρ Ζίλνικ, φετινός τιμώμενος του τμήματος «Ματιές στα Βαλκάνια».

Ο σκηνοθέτης τόνισε πως «είναι ευχάριστη έκπληξη να είναι καλεσμένος σε ένα τόσο ζωντανό φεστιβάλ, που προβάλλει εξαιρετικές ταινίες, με το κοινό να ανταποκρίνεται και να γεμίζει τις αίθουσες ακόμα κι όταν έξω έχει ήλιο, κάτι που η Ευρώπη δεν βλέπει συχνά στα φεστιβάλ της». Ο Ζέλιμιρ Ζίλνικ, απαντώντας σε ερώτηση του Δημήτρη Κερκινού, υπεύθυνου του τμήματος «Ματιές στα Βαλκάνια», σχετικά με τη διαφορά μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ είπε πως «ξεκίνησε όπως και πολλοί άλλοι κινηματογραφιστές γυρίζοντας μικρού μήκους ταινίες και ντοκιμαντέρ, ένας τρόπος καθόλου άσχημος για έναν 20χρονο ο οποίος δοκιμάζει όχι μόνο τις δεξιότητες αλλά και την καρδιά και την ψυχή του». Αναφορικά με το ντοκιμαντέρ, ο κ. Ζίλνικ εξήγησε πως «μια ταινία τεκμηρίωσης κρύβει εκτός από δύναμη, πολλούς περιορισμούς, καθώς προσπαθώντας να αλιεύσεις την ιστορία και την τραγωδία των ανθρώπων, τους εκθέτεις, κι έτσι πολλές φορές προσπαθούν να παραβλέψουν ή να κρύψουν κομμάτια της ιστορίας τους».

Αναφορικά με τις κινηματογραφικές επιρροές του εκείνη την περίοδο, ο Ζίλνικ υπογράμμισε ότι «στην Ευρώπη πρωτοστατούσε τότε ο Γκοντάρ, ο οποίος και είχε πει πως μια καλή ταινία μυθοπλασίας θα πρέπει να μοιάζει με ντοκιμαντέρ και αντιστρόφως, θεωρία που ο γάλλος σκηνοθέτης δεν ακολούθησε κατά γράμμα, καθώς οι ταινίες του, όταν είχαν ως θέμα τους την πολιτική ήταν απομακρυσμένες από την πραγματικότητα». Ωστόσο, ως μεγαλύτερη επιρροή του ο Ζίλνικ θυμάται «τον Αλεξάντρ Μεντβέντκιν, σπουδαίο ρώσο σκηνοθέτη, της εποχής του Αϊζενστάιν, που ήταν και ο πρώτος που λογοκρίθηκε στην χώρα του, όταν ακόμα ήταν εν ζωή ο Τρότσκι και ο Λένιν.

Ο Ζίλνικ σε ερώτηση σχετικά με τη σημερινή πολιτική κατάσταση της Σερβίας είπε πως «σήμερα δεν κυριαρχεί ούτε καπιταλισμός, ούτε κομμουνισμός, ούτε μετα- σοσιαλισμός. Ακόμη κι αν υπάρξει σύσφιξη σχέσεων, θα συνεχίσει να επικρατεί μια πολιτική σύγχυση. Επιπλέον, σε ότι αφορά τις τέχνες, ο πολιτισμός απαξιώνεται και όλα είναι προσανατολισμένα στην διασκέδαση. Η Γιουγκοσλαβία είναι μπροστά στην τηλεόραση, με ομολογουμένως καλές παραγωγές που όμως απαξιώνουν τον κινηματογράφο». Μιλώντας για τους νέους σέρβους σκηνοθέτες, ο δημιουργός τόνισε ότι «φυσικά και γεννιούνται νέα ταλέντα», όμως όπως εξήγησε «οι μεγαλοφυίες δεν αυξάνονται με τον ρυθμό που αυξάνονται τα τσιπάκια και τα gigabytes». Κλείνοντας, ο Ζέλιμιρ Ζίλνικ σημείωσε ότι μπορεί να μην γνωρίζει πολλά για την σημερινή πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, ωστόσο θεωρεί βέβαιο πως «αφού ο Έλληνας άντεξε 3.000 χρόνια θα επιβιώσει και τώρα».

Ακολούθησε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον masterclass με τίτλο «Πραγματικότητα και θαύμα» στην αίθουσα Παύλος Ζάννας, όπου ο Ζέλιμιρ Ζίλνικ μοιράστηκε με το κοινό πολύτιμες εμπειρίες του για το πώς έκανε σινεμά κάτω από πολύ ιδιαίτερες πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες, ενώ επίσης παρουσίασε τη μεθοδολογία που εφαρμόζει στη δημιουργία των έργων του.

Πρωτοπόρος και ριζοσπαστικός, ο Ζέλιμιρ Ζίλνικ καθ’ όλη την πορεία του δίνει φωνή στους αδύναμους, υμνώντας την ουσία του να είσαι άνθρωπος. Παρουσιάζοντας τον δημιουργό στο κοινό, ο κ. Κερκινός τον χαρακτήρισε ως συνεχιστή διαφορετικών παραδόσεων της κινηματογραφικής αβάν γκαρντ, σκηνοθέτη που ήταν μπροστά από την εποχή του, καταγράφοντας τις δραματικές αλλαγές που πραγματοποιούνταν στη χώρα του μέσα από νέες μορφές αφήγησης.

Ο Ζέλιμιρ Ζίλνικ εξέφρασε τη χαρά του για το γεγονός ότι οι περισσότεροι παρευρισκόμενοι στο masterclass ήταν νέοι άνθρωποι. «Οι νέοι όταν ακούν έναν άνθρωπο της δικής μου ηλικίας σκέφτονται ‘’μήπως έχει έρθει στιγμή να πάει σπίτι του και να δώσει χώρο στη δική μας γενιά;’’. Και ίσως να μην έχουν άδικο» είπε ο ίδιος. Και πρόσθεσε: «Θα σας εξηγήσω τους λόγους για τους οποίους με σαγηνεύουν οι κινούμενες εικόνες. Τίποτα από όσα πρόκειται να σας πω δεν αποτελούν κανόνα, τίποτα από όσα θα σας δείξω δεν είναι πρόσκληση για να μιμηθείτε το παράδειγμά μου. Όποιος ασχολείται με την τέχνη κάνει κάτι απόλυτα μοναδικό. Αν με ρωτήσετε τι έμαθα όλα αυτά τα χρόνια, θα σας πω ότι έμαθα κυρίως από τα λάθη μου και επίσης βλέποντας ταινίες όχι μόνο της αρεσκείας και του γούστου μου».

Μιλώντας για την πρώτη του ταινία Πρώιμα έργα, που γυρίστηκε το φθινόπωρο του 1968, και ήταν εμπνευσμένη από τα γραπτά του Καρλ Μαρξ, ο κ. Ζίλνικ διευκρίνισε: «Ήταν μια εποχή αναταραχής, αλλά και αισιοδοξίας και ελπίδας. Ήταν η εποχή που το μικρό, φτωχό και αδύναμο Βιετνάμ απελευθερώθηκε από τους Γάλλους και τους Αμερικάνους, η εποχή που διακηρύχθηκε η φυλετική ισότητα, απελευθερώθηκαν αφρικανικά και ασιατικά κράτη... Ήταν η εποχή που εκφράστηκε η διαμαρτυρία των νέων κατά των κυριαρχικών σχέσεων στην κοινωνία, κάτι που μετέβαλε ριζικά την κουλτούρα της καθημερινότητας στη δυτική Ευρώπη. Τότε ήμουν 25 χρονών και συμμετείχα σε διαδηλώσεις στο Βελιγράδι. Σκεφτόμουν λοιπόν πώς είναι δυνατόν να αρθρώσει κάποιος με κινηματογραφική γλώσσα τα όσα αισθανόμαστε. Έτσι κατέληξα σε αυτή την ταινία. Τότε νιώθαμε ότι οι μέρες του σοσιαλισμού ήταν μετρημένες, ότι ήταν σαν ένα μπλουζ τραγούδι αποχαιρετισμού».

Κατά τη διάρκεια του masterclass, προβλήθηκαν αποσπάσματα από ταινίες του Ζέλιμιρ Ζίλνικ και στη συνέχεια ο σκηνοθέτης αναφέρθηκε στις τεχνικές που χρησιμοποίησε σε αυτές, συνδυάζοντας το στοιχείο της μυθοπλασίας με αληθινές μαρτυρίες ανθρώπων. «Ο συνδυασμός τεκμηρίωσης και μυθοπλασίας οδηγεί σε μια ταινία υβριδική. Επίσης, το συνεργείο του φιλμ πρέπει να μένει στο παρασκήνιο, να μη λειτουργεί επιθετικά, γιατί αυτό δημιουργεί σύγχυση στους ερασιτέχνες ηθοποιούς. Οι άνθρωποι πρέπει να εκφράζονται ελεύθερα, αλλά να επιλέγουμε με πολύ προσοχή τις καλύτερες λήψεις», επεσήμανε ο δημιουργός.

Στο τελευταίο μέρος του masterclass, ο Σέρβος σκηνοθέτης δέχτηκε ερωτήσεις από το κοινό. Ένα από τα θέματα που τέθηκαν αφορούσε στο ρόλο που παίζουν το διαδίκτυο και τα ψηφιακά μέσα στο έργο του. «Γεννήθηκε ένα νέο σύμπαν, με τη βοήθεια των ψηφιακών μέσων, δηλαδή του dvd και του διαδικτύου. Ζούμε σε ένα πολύ πιο πλούσιο σύμπαν νέων εικόνων, η πρόσβαση σε παλιές ταινίες μεγάλων σκηνοθετών που για μας ήταν εξαιρετικά δύσκολη, τώρα είναι ευκολότερη. Ο εκδημοκρατισμός σημειώθηκε κυρίως στον τομέα της διακίνησης. Εμείς είχαμε πολλούς περιορισμούς με το φιλμ των 35 mm που είχε μεγάλο κόστος. Σήμερα, με φθηνό εξοπλισμό, με ψηφιακό μοντάζ και ψηφιακές κάμερες υπάρχουν πολλές δυνατότητες για τους νέους. Γίνονται πλήθος νέων ταινιών και ανάμεσά τους βρίσκει κανείς διαμάντια. Το μέλλον της κινούμενης εικόνας είναι λαμπρό. Όμως η παραγωγή ταινιών με χαμηλό προϋπολογισμό απαιτεί περισσότερη υπομονή και η αναγνώριση του δημιουργού περισσότερο χρόνο»

 

 

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

BOX OFFICE

Ταινία
4ημέρο
Tanweer
43250
Film Group
13175
Tanweer
12142
Tanweer
4254
Tanweer
2372
Baghead, από την Spentzos Baghead, από την Spentzos