26ο ΦΝΘ: Το "Avant-Drag!" μεταμορφώνει, ενδυναμώνει, προστατεύει.

Στο "Avant-Drag!", ο σκηνοθέτης Φιλ Ιερόπουλος επιστρέφει τρία χρόνια μετά την τελευταία του ταινία, το ORFEAS2021, για να προσφέρει μια ματιά στον ολοζώντανο, προκλητικό και για πολλούς ξένο κόσμο της underground drag κουλτούρας στην Αθήνα.

ΣΧΕΤΙΚΑ26o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Αύξηση-ρεκόρ σε θεατές

Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει επιδέξια τη δημιουργικότητα δέκα drag προσωπικοτήτων με φόντο μια πόλη γνωστή για την ιστορική της σημασία ως «η Αθήνα του Περικλή» και «του τόπου όπου γεννήθηκε η δημοκρατία», από την οποία όμως δεν εκλείπει ο συντηρητισμός, η περιθωριοποίηση, ο στιγματισμός και η απομόνωση ολόκληρων κοινοτήτων. Με όπλο τους την τέχνη, οι Kangela Tromokratisch, Er Libido, Aurora Paola Morado, Parakatyanova & SerGay Parakatyanov, McMorait, Cotsos, Lala Kolopi, Veronique & Cruella Tromokratisch, βγαίνουν στους δρόμους όχι απλώς για να διασκεδάσουν το κοινό τους, αλλά για να εκφράσουν τα πιστεύω τους, να συνομιλήσουν με αυτά που τους καταπίεζαν, να τα προκαλέσουν και να τα κατακρίνουν, με τέτοιο τρόπο ώστε ουσιαστικά να τα διαχειριστούν τόσο μέσα τους όσο και στο επίπεδο της κοινωνίας. Εστιάζοντας στην καθημερινή ζωή τους και τις παρεμβάσεις τους σε δημόσιους χώρους η ταινία επαναπροσδιορίζει το drag ως μια μορφή τέχνης βαθιά ενσωματωμένη στον αγώνα για queer ορατότητα και αποδοχή.

“Οτιδήποτε δεν αντιστοιχεί στην ελληνική κανονικότητα θα κάνει τον κόσμο να φοβάται”, θα πει η Kangela. “Ακόμα και το drag, ακόμη κι αν είναι mainstream, πάλι προκαλεί αναστάτωση”.

Το drag στην Ελλάδα είναι πολιτική πράξη;, θα δούμε να συζητούν γύρω από ένα τραπέζι. Οι περισσότερες προσωπικότητες είναι δημιουργημένες ως αντίδραση για κάτι, και τι είναι αυτό; Το drag δεν ήταν πάντα η φωνή της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας; Με μια διορατική εξερεύνηση αυτών και άλλων πολλών ερωτημάτων, ο Φιλ Ιερόπουλος αφηγείται λυρικά τις ιστορίες και τα βιώματα των πρωταγωνιστών του, αρνούμενος τις απολυτοποιήσεις ή να απλοποιήσει το drag σε μια μορφή απλής ψυχαγωγίας. Οι πολιτικές του ρίζες είναι έκδηλες, και στον πυρήνα του υπάρχει η εξέγερση και η αντίδραση στην οποιαδήποτε μορφή καταπίεσης, κάνοντας το ένα πολύτιμο εργαλείο κοινωνικής κριτικής. Η επιλογή να παραμείνουν οι καλλιτέχνες στις drag προσωπικότητές τους καθ' όλη τη διάρκεια της ταινίας υπογραμμίζει ακόμη περισσότερο πώς το drag μεταμορφώνει, ενδυναμώνει, προστατεύει, και κάνει τους ίδιους τους καλλιτέχνες να βρίσκουν την αυθεντικότητα τους και την ελευθερία τους.

Η δομή του ντοκιμαντέρ αποφεύγει την παραδοσιακή λειτουργία παρατήρησης και προτιμά μια ποιητική διαδραστική συνδημιουργία με κάθε καλλιτέχνη σε κεφάλαια, αντανακλώντας την ποικιλόμορφη και πολυσύνθετη φύση της κουλτούρας του drag, επιτρέποντας στην ταινία να συλλάβει την ουσία του ως εξερεύνηση της κατασκευής του φύλου χωρίς να επιβάλλει μια μοναδική άποψη. Η έξυπνη σκηνή στο τέλος με την οιονεί στρογγυλή τράπεζα μας κλείνει το μάτι και μας υπενθυμίζει πως το drag είναι μια κοινότητα με την αίσθηση του ανοίκειν ως προτεραιότητα, όπου τα μέλη της αλληλοϋποστηρίζονται, συνδιαλέγονται, αλλά συχνά κάνουν και την αυτοκριτική τους.

Τι είναι για εσένα το “Avant-Drag!”, Σπύρο;

Για εμένα το Avant-Drag είναι ένα μωσαϊκό που φτιάξαμε ψηφίδα ψηφίδα συλλογικά βάζοντας το καθένα τα πιο πολύτιμα κομμάτια του εαυτού του. Τα σκοτεινά τραύματα και φωτεινά όνειρα των περφόρμερ, μαζί με τα κουστούμια και το βάψιμο τους, μπήκαν μπροστά από την περιπετειώδη κάμερα και το ταλαντούχο μάτι του Μιχάλη Γκατζόγια (διευθυντή φωτογραφίας που συνεργαζόμαστε από το Orfeas2021), την εξαιρετικά καίρια  συμβολή του Φοίβου Δούσου με ένα μεστό voiceover που συνδέει νοηματικά τα κομμάτια της ταινίας και την καθοδήγηση του Φιλ Ιερόπουλου- που σαν πολυμήχανος ψηφιδοτέχνης καταφέρνει να τα οργανώσει και να τα σχηματίσει με εικονικά και ηχητικά σκηνοθετικά τεχνάσματα, φτιάξαμε μια πολύ πολιτική και αισθητικά δυνατή ταινία.

Η ταινία δεν είχε σκοπό να είναι ένα αρχειακό κομμάτι, συν-δημιουργήθηκε μαζί με όλα τα συμμετέχοντα από μια επείγουσα ανάγκη να μιλήσουμε για όλα αυτά που μας πιέζουν, που μας πνίγουν, για τη πραγματικότητα στην Ελλάδα που τα άτομα στο εξωτερικό αγνοούν. Να μιλήσουμε για αυτά που συμβαίνουν  πίσω από τις κλειδωμένες πόρτες και τα κατεβασμένα ρολά. Αλλά και φυσικά ειδικά για όλα αυτά που συμβαίνουν στους δρόμους και τα δημοφιλή μέσα και η τηλεόραση προσπαθούν να σφουγγαρίζουν και να ξεχάσουν. Μιλάμε για τις (εθνικές) δολοφονίες και την πολυεπίπεδη δολοφονία του/της Zack/Zackie που δεν συμάδεψε απλά τη κοινότητα, αλλά έσπρωξε πολλά από εμάς να έρθουμε πιο κοντά, να στηρίξουμε το ένα το άλλο και να πάρουμε δύναμη ώστε όχι απλώς να επιβιώσουμε την ελληνική πραγματικότητα, αλλά να αντιδράσουμε και να προσπαθήσουμε να την αλλάξουμε. Για μένα που μένω κάποια χρόνια στο εξωτερικό, είναι και μια ταινία-ελπίδα πως κάποια στιγμή, ίσως, γυρίσω για λιγάκι σε μια πιο όμορφη Ελλάδα με τους φίλους μου. Ευχαριστώ τον Φιλ και τα υπόλοιπα συμμετέχοντα που μας εμπιστεύθηκαν να τη φτιάξουμε.

Το "Avant-Drag!" είναι μια ενδιαφέρουσα απεικόνιση της κουλτούρας του drag στην Αθήνα, με την οποία δεν είμαστε ιδιαίτερα εξοικειωμένοι, προσφέροντας ένα παράθυρο σε έναν κόσμο όπου η τέχνη και ο ακτιβισμός διασταυρώνονται. Αφιερώνεται στην Αθηναία drag queen Zackie Oh, ή κατά κόσμον Ζακ Κωστόπουλο, που δολοφονήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2018. Έχοντας κάνει διεθνή πρεμιέρα στο 53ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Ρότερνταμ, η ταινία επιλέχθηκε ως μία από τις έξι ταινίες για το πρόγραμμα Critics' Choice, ανάμεσα σε πάνω από 500 ταινίες, και βρέθηκε στην κορυφαία δεκάδα για το βραβείο κοινού. Το "Avant-Drag!" θα προβληθεί στο 26ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης, όπου θα διαγωνιστεί στην κατηγορία Film Forward μεταξύ πρωτοποριακών ντοκιμαντέρ από όλο τον κόσμο.

H πρεμιέρα στην Ελλάδα θα γίνει στην Αίθουσα Παύλος Ζαννάς (κτήριο Ολύμπιον, Πλατεία Αριστοτέλους) την Πέμπτη 14 Μαρτίου 2024, στις 20:30, ενώ προβλέπεται και μια δεύτερη προβολή στην Αίθουσα Τζον Κασσαβέτης (Αποθήκη 1, Λιμάνι) την Παρασκευή 15 Μαρτίου 2024, στις 13:00. Θα προβάλλεται επίσης στην online πλατφόρμα του φεστιβάλ. 

Ευχαριστούμε τον Σπύρο Πατσούρα (βοηθό σκηνοθέτη) για τη συζήτηση.

Το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται 7-17 Μαρτίου 2024.

To ΜΟVE IT θα βρεθεί εκεί και θα σας γράψει ανταποκρίσεις, όπως πάντα.