Η στολή του λοχαγού

Η στολή του λοχαγού - κριτική ταινίας

Σύνοψη: Απρίλιος 1945, Γερμανία. Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος οδεύει προς το τέλος, και  η ήττα της Γερμανίας φαίνεται σχεδόν βέβαιη. Γι’ αυτόν τον λόγο πολλοί στρατιώτες  λιποτακτούν  προκειμένου  να γλιτώσουν. Ένας από τους  λιποτάκτες, ο 19χρονος Willi Herold, ένας απλός στρατιώτης, τρέχει να ξεφύγει από τους στρατιωτικούς που  τον κυνηγάνε για προδοσία. Όταν βρει την σχολή ενός παρασημοφορημένου λοχαγού της Luftwaffe, θα την βάλει και θα προσποιηθεί ότι είναι λοχαγός.

Άποψη: Ο κυνισμός του Μπέλα Ταρ συναντά τον Ιβάν του Ταρκόσφσκι σε αυτήν την ασπρόμαυρη μελέτη της ανθρώπινης ψυχής εν καιρώ πολέμου, μέσα από την πραγματική ιστορία του νεαρού Herold. Ο Γερμανός σκηνοθέτης και σεναριογράφος Robert Schwentke (“Red”, “The Divergent Series”) επιστρέφει σχεδόν 15 χρόνια σε μία γερμανόφωνη παραγωγή, διηγούμενος μία αληθινή ιστορία που πρέπει να δεις για να πιστέψεις. Ένας 19χρονος στρατιωτικός, για τον οποίον ποτέ δεν μαθαίνουμε τίποτα από το παρελθόν του, προσπαθεί απεγνωσμένα να εγκαταλείψει τον πόλεμο, για να βρεθεί στην καλή πλευρά της ιστορίας, αφού φαινόταν η ήττα του Γ΄ Ράιχ, οπότε οι συνέπειες για την συμμετοχή  του θα ήταν βαριές. Αυτό που καταλήγει να κάνει όμως είναι να ενδύεται όχι μόνο την στολή αλλά και την ψυχή ενός λοχαγού, και να πείθει ότι είναι εκείνος, παίρνοντας δυσβάσταχτες αποφάσεις, όπως την θανάτωση δεκάδων ανθρώπων. Αυτό που επιχειρεί να κάνει ο σκηνοθέτης, και τον διαφοροποιεί από τις  υπόλοιπες γερμανικές ταινίες που κυκλοφορηθούν σωρηδόν με θέμα την μελέτη του παρελθόντος, την επούλωση  του τραύματος και μία ετεροχρονισμένη δήλωση μεταμέλειας, είναι μία ειλικρινής ανατομία της ανθρώπινης ψυχής, χωρίς εξιδανίκευση και προπαντός χωρίς την μανιχαϊστική διάθεση για καλό-κακό ήρωα. Σημασία δεν έχει αυτό, άλλωστε και πριν ήταν στον γερμανικό στρατό και σκότωνε ανθρώπους. Σημασία έχει η μετάλλαξη μέσα από την εξουσία, διότι ως γνωστόν «αρχή άνδρα δείκνυσι». Όταν λοιπόν έρχεται στα χέρια του η εξουσία, χάνει αυτό το αγωνιώδες παιδικό ύφος και την θέληση του να ξεφύγει από τον πόλεμο, και μετουσιώνεται σε ένα εξίσου αιμοσταγές τέρας, όσο και ο δικτάτορας που υπηρετεί. Η καλύτερη σκηνή που αναδεικνύει την μεταβατική του ψυχολογία είναι όταν για πρώτη φορά καλείται ως λοχαγός να σκοτώσει κάποιον για λιποταξία, τον σκοτώνει και στην επόμενη σκηνή, όταν ένας στρατιώτης του τον βοηθά, του λέει ένα απελπισμένο ευχαριστώ, με εκείνον να μην δίνει σημασία γιατί ο πόλεμος δεν χωρά ευγένειες. Αυτό το ευχαριστώ ο ήρωας έχει τόσο μεγάλη ανάγκη να το πει, κυρίως για να το ακούσει ο ίδιος, και να αποδείξει στον εαυτό του ότι παραμένει άνθρωπος. Έπειτα από εκεί αρχίζει η κατρακύλα, χωρίς επιστροφή, με την εξουσία να τον έχει διαφθείρει πλήρως και η γέννηση ενός ηγέτη, όπως λεγόταν η ταινία του Brady Corbet, να έχει συντελεστεί.

Το  θέμα είναι παρόμοιο, ότι για να μετατραπείς από ένα απλό άνθρωπο σε ένα θηρίο σε ρόλο ηγέτη, δεν χρειάζεται τίποτα παραπάνω από παραχώρηση εξουσίας, και έστω και λίγη φιλοδοξία, όλα τα υπόλοιπα θα έρθουν μόνα τους. Επί μιάμιση ώρα βλέπουμε με ασπρόμαυρη φωτογραφία και αργά, ελεγειακά πλάνα αυτήν την αλλαγή. Το τελευταίο ημίωρο που θέλει να χωρέσει το μετά τον πόλεμο, όταν κατηγορήθηκε για τις πράξεις του, μοιάζει να έχει μπει στο fast forward, καθώς βιάζεται να κλείσει. Εντούτοις, πρόκειται για μία από τις καλύτερες ταινίες που έχουν γίνει ποτέ σχετικά με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και την σχέση του ανθρώπου με την εξουσία, με τον Max Hubacher να βυθίζεται και αυτός στον ρόλο του.

Πρώτη δημοσίευση: 10 Jan 2019, 13:29
Ενημέρωση: 17 Jan 2019, 15:03
Τίτλος:
Η στολή του λοχαγού (Der Hauptmann)
Σκηνοθεσία: 
Έτος: 
Διάρκεια: 
118
Εταιρία διανομής: 
Release: 
10 Ιανουαρίου 2019

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

BOX OFFICE

Ταινία
4ημέρο
Baghead, από την Spentzos Baghead, από την Spentzos