"Απόλυτος εξουσιαστής του sampling"

Published: 25 Sep 2010, 16:08
Συντάκτης:

 

Στο εσωτερικό μπαρ του Αττικόν,
μια σχεδόν αγιορείτικη και άνετη φιγούρα
περιμένει στη θέση της.
Οικείος, ευγενής και φανερά ευδιάθετος,
σε κάνει να αφήσεις στην άκρη
όποιες αναστολές ή ντροπές έχεις φέρει μαζί σου.
Μαζί με ένα ποτήρι τεκίλα, ευγενική χορηγία της Αλεξίας...
 

O Garry Beitel είναι Καναδός σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, διακεκριμένος στο χώρο του για τη σχολαστική απεικόνιση πορτρέτων, ομάδων αλλά και μεμονωμένων ατόμων. Οι γνωστότερες προηγούμενες ταινίες του είναι το Bonjour! Shalom! (1991), αναφορικά με τη σύγκρουση πολιτισμών στο Μόντρεαλ ανάμεσα σε Εβραίους και στους γαλλόφωνους γείτονές τους και το Chez Schwartz (2007) για το γνωστό Delicatessen, επίσης στο Μόντρεαλ. Είναι επίσης καθηγητής ντοκιμαντέρ στο McGill University και ένας από τους μαθητές του, ο Josh Dolgin γνωστότερος ως Socalled, είναι ο πρωταγωνιστής της τελευταίας του ταινίας "Τhe socalled movie".

- Η ταινία σας μου άρεσε πραγματικά πολύ. Δομημένη με αντισυμβατικό τρόπο, αρκετά λεπτομερής, γεμάτη ευρήματα και εκπλήξεις, σχεδόν χειροποίητης λογικής, γεμάτη αποχρώσεις και φορτωμένη θετικά με διαφορετικές διαθέσεις. Ενα από τα θέματα που έθεσε, είναι πως η τέχνη και η δημιουργικότητα ενός -στη περίπτωσή μας του Josh- μπορεί να μορφωθεί σε μία απόλυτη και καθαρή επικοινωνιακή γλώσσα.

-Ακριβώς. Οι λόγοι που βρίσκω το όσα κάνει τόσο γοητευτικά είναι γιατί υπάρχει μια διαύγεια στο πως δημιουργεί. Απευθύνεται στην αυθεντική φύση της δημιουργίας, εκείνη σύμφωνα με την οποία, ο ανεξάρτητος καλλιτέχνης εμπνέεται από τα άγχη του και τους φόβους του και τελικά ένα αυθεντικό, ζωντανό αλλά και κοπιώδες έργο βγαίνει από ένα πρόσωπο αυτές τις στιγμές. Αυτό που πραγματικά λέει με το έργο του ο Josh, είναι πως είμαστε ένα είδος σπόγγου: δεχόμαστε, απορροφούμε, δανειζόμαστε, μοιραζόμαστε

-Θα τον χαρακτήριζα ευγενικό ανθρωπολόγο, αρκετά πνευματώδη και οξυδερκή..

-Εγώ το βλέπω περισσότερο σαν αρχαιολόγο που σκάβει για το θησαυρό. Τον βρίσκει κάποιες φορές μέσα του αλλά και στο δωμάτιο του και στους φίλους του. Ψάχνει να τον βρει παντού. Είναι Κύριος του μέσου του, του sampling. Ξέρει πως να εξουσιάζει τα μηχανήματα, φαίνεται και στην αρχή της ταινίας. Παίρνει τις πρωτότυπες πηγές γιατί σέβεται τις αυθεντικές ηχογραφήσεις. Βρίσκει πολύ ενδιαφέρον να πάρει μια παλιά ηχογράφηση με θορύβους και φθορές και να τη χρησιμοποιήσει.

-Ενας υπερ-καλλιτέχνης είναι το επίκεντρο της τελευταίας σας δουλειάς, ενώ παλιότερες ταινίες σας προσεγγίζουν κοινότητες. Που βρίσκεται μεγαλύτερο ενδιαφέρον κινηματογραφικά, στις κοινότητες και στα κινήματα ή σε μεμονωμένα άτομα ;

-Δύσκολα μπορώ να δώσω απάντηση, μάλλον και στα δύο. Παλαιότερα έκανα ταινίες για κοινότητες αλλά τα τελευταία χρόνια έχω στραφεί σε άτομα. H δουλειά μου, τα πρώτα χρόνια ήταν περισσότερο πολιτικοποιημένη, αντανακλούσε και τις ανησυχίες μου στο πως οι κοινότητες λειτουργούν και δραστηριοποιούνται για να πετύχουν αλλαγές στη πολιτική διαδικασία. Οταν εμπιστεύτηκα τον εαυτό μου καλλιτεχνικά και επομένως κατάλαβα καλύτερα τη προσωπική μου καλλιτεχνική διεργασία, στράφηκα με μεγάλο ενδιαφέρον στους δημιουργούς. Η καλλιτεχνική δημιουργία είναι κάτι το εντυπωσιακό και απρόβλεπτο. Οταν σκηνοθετείς μονάδες, έχεις την ευθύνη της δικής σας σχέσης, υπάρχει όμως μια ασάφεια, γι'αυτό και πρέπει να τεθούν όρια. Τη στιγμή που εγώ μπορώ να πάρω το κινηματογραφημένο υλικό και να το χειριστώ προσβλητικά και χωρίς σεβασμό, είναι σαν να σε μαχαιρώνω πισώπλατα. Χρειάζεται επομένως εμπιστοσύνη καθώς οι ταινίες λειτουργούν περισσότερο ύπουλα ακόμα και από τις σχέσεις. Στις ταινίες, τα λάθη στη προσέγγιση λόγω εκμετάλλευσης και αφέλειας φαίνονται, θα παραμείνουν εκεί και εσύ με τη σειρά σου θα κρίνεσαι και θα έρχεσαι αντιμέτωπος με αυτά. Την ίδια στιγμή στις σχέσεις απλά προχωράς παρακάτω και κάποτε ωριμάζεις".

-Πως θα περιέγραφες τον Josh σαν καλλιτέχνη ;

-Παθιασμένο με κάποια προσωπικότητα ή ένα μουσικό κομμάτι...να ψάχνει να βρει ένα τρόπο να το μετατρέψει σε κάτι άλλο, σε κάτι που θα είναι δικό του. Κατά μία έννοια το sampling είναι ένα είδος κλοπής.. Παίρνεις τη δουλειά του άλλου, συχνά δε του δίνεις ούτε τα εύσημα και είναι σα να λες "η δουλειά σου είναι τώρα δική μου". Ο Josh όμως δε κάνει κάτι τέτοιο. Παίρνει τη δουλειά των άλλων, τους οποίους μνημονεύει και κατά ένα τρόπο διαφημίζει, και τη μετατρέπει σε κάτι καινούργιο, που αντανακλά ποιος είναι και ποιες οι έγνοιες και οι σκέψεις του στο παρόν της δημιουργίας αυτής

-Έχω τη εντύπωση ότι υπάρχει ένα ηθικό βάθος σε αυτό που κάνει. Κατά κάποιο τρόπο, είναι σα να παίρνει τους περιθωριακούς και τους απόβλητους της τέχνης, αν μπορούμε να τους χαρακτηρίσουμε έτσι, και να τους φέρνει στη πρώτη γραμμή...

-Ναι. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η δουλειά του έχει πολιτικό έρισμα κατά κάποιον τρόπο. Ωστόσο, υπάρχει κάτι το διφορούμενο σε όλα αυτά. Αγαπά εξίσου τη συμβατική και τη λιγότερο εμπορική ποπ. Του αρέσει να ασχολείται με κάτι περιθωριακό και με την παρέμβαση του αυτή, να γίνεται περισσότερο μαζικό

-Σχετικά με τη διαδικασία του making of, πόσο εύκολη ήταν η πραγματοποίηση της ;

-Η ταινία αρχικά ξεκίνησε σαν κινηματογράφηση της κρουαζιέρας που βλέπουμε στην αρχή της ταινίας, ενός ταξιδιού από το Κίεβο στην Οντέσα. O Josh θα έπαιζε στο πλοίο με άλλους μουσικούς και ήθελε να φέρει αρκετό κόσμο μαζί του για να μοιραστεί αυτή την εμπειρία Ηθελε να κάνει μια ταινία για τις ρίζες του και τη μουσική klezmer, για όλους όσους ήταν στο πλοίο και τι ακριβώς περίμεναν από αυτό το ταξίδι. Στη πορεία, το σχέδιο άλλαξε και αποφάσισα να κάνω μια ταινία που θα αφορούσε και τις άλλες πλευρές του. Εκείνος έκανε πίσω, ωστόσο όταν βρέθηκε χρηματοδότηση, ήρθε αντιμέτωπος με την επιθυμία του να γίνει αυτή η ταινία. Έτσι, το αρχικό project άλλαξε και αποφασίσαμε να γυρίσουμε μια εντελώς διαφορετική ταινία. Σε αυτά τα νέα δεδομένα, έπρεπε να επαναδιαπραγμετευτούμε τη σχέση μας. Ο Josh είναι ένα άτομο που θέλει να έχει τον απόλυτο έλεγχο, ωστόσο νωρίς κατάλαβε ότι κάτι τέτοιο δε θα μπορούσε να γίνει γιατί πολύ απλά έτσι δε θα γυριζόταν καμία ταινία. Γνώριζε πως έφευγα από τις συναυλίες και το σπίτι του με υλικό που θα το χρησιμοποιούσα από τη δική μου οπτική, έπρεπε επομένως να μ' εμπιστευτεί. Υπήρξε υποχωρητικός σε αρκετά πράγματα και μου έδωσε περισσότερο έλεγχο

-Νιώσατε τη πιθανότητα να χάσετε τον έλεγχο από την ενσωμάτωση τόσο διαφορετικών στοιχείων ;

-Συνολικά γυρίσαμε 25 βιντεάκια μικρού μήκους, κάτι σα βινιέτες, συμπεριλαμβανομένων και των 2 δικών του. Η ταινία ήταν δομημένη αλλά όχι ξεκάθαρα υπολογισμένη. Γράφαμε τις σκηνές σε ένα πίνακα αλλά ενώ λειτουργούσαν εκεί, έχαναν στη πράξη. Πέρασαν εβδομάδες προσπαθώντας να βρούμε το κατάλληλο ρυθμό, τις σωστές ισορροπίες ανάμεσα στο συναίσθημα, το δράμα και το κωμικό στοιχείο. Ηταν μια διαδικασία προσθαφαίρεσης και λεπτών ισορροπιών και είμαι πολύ ευχαριστημένος από τον μοντέρ μου. Στη τελική ταινία συμπεριλαμβάνονται οι 18 μικρού μήκους ενώ οι άλλες 7 θα συμπεριληφθούν στη κυκλοφορία του dvd

-Tελευταία ερώτηση: μπορείτε να μου αναφέρετε αγαπημένα σας ντοκιμαντέρ, δουλειές που σας άρεσαν για τη προσέγγιση ενός χαρακτήρα ή ενός θέματος ;

-Μου αρέσει πάρα πολύ ο Errol Morris ειδικά το Τhe thin blue line (1988). Tαινίες σαν και τις δικές του μας θυμίζουν ότι το ντοκιμαντέρ είναι ερμηνεία και προσέγγιση. Τα τελευταία χρόνια υπήρχε αρκετή ελευθερία και η αισθητική του ντοκιμαντέρ προχώρησε πολύ. Η παγίδα του, κυρίως παλιότερα, ήταν ότι έπρεπε να φέρει ένα μήνυμα στο κοινό. Σα φόρμα έχει τρομερή δυναμική, επηρεάζει ιδιαίτερα το θεατή καθώς αυτός δέχεται τα όσα βλέπει ως αληθή, ξεχνώντας πως συνήθως είναι μονάχα υποκειμενικές παρατηρήσεις και όψεις. Τα τελευταία χρόνια ευτυχώς η δημιουργική προσέγγιση και η προσωπική αντιμετώπιση του θέματος έχει κερδίσει έδαφος, σε σχέση με αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε ρεαλιστική προσέγγιση. Και αυτό είναι τιμιότερο νομίζω, γιατί είμαστε καλλιτέχνες και όχι δημοσιογράφοι και πολλές φορές, όταν η τέχνη προσέγγισε κάποιο ιδεολόγημα ή συχνά μια προπαγάνδα, αυτό δεν ήταν καθόλου καλό γι΄αυτήν".

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

BOX OFFICE

Ταινία
4ημέρο
Baghead, από την Spentzos Baghead, από την Spentzos