Οι πέντε παραλλαγές του Rear Window

Μια από τις all time classic ταινίες του μετρ των μυστηρίων, του φόβου και του σασπένς, Alfred Hichcock, είναι το Rear Window (1954), ο Σιωπηλός Μάρτυρας στα ελληνικά. Βασισμένο στο διήγημα του 1942, του Cornell Woolrich, It Had to be Murder, αφορά τον L.B. Jeff Jefferies, έναν φωτορεπόρτερ που έχει σπάσει το πόδι του και έτσι μένει καθηλωμένος στο σπίτι του σε μια πολυθρόνα. Με κυάλια παρακολουθεί τις συνήθειες των γειτόνων του, μέχρι που κάποια στιγμή του δίνεται η εντύπωση πως ο Lars Thorwald έχει σκοτώσει την σύζυγό του. Δεν έχει αποδείξεις και κανείς δεν τον πιστεύει. Ζητάει από την αρραβωνιαστικιά του και την νοσοκόμα του να τον βοηθήσουν να εξιχνιάσει το μυστήριο. Ο James Stewart και η Grace Kelly στα καλύτερά τους. Η ταινία είχε προβληθεί στο Φεστιβάλ της Βενετίας εκείνη την χρονιά, προτάθηκε για τέσσερα Όσκαρ, ενώ μέχρι και σήμερα θεωρείται μια από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.

ΣΧΕΤΙΚΑΟ Ντέιβιντ Φίντσερ διασκευάζει Άλφρεντ Χίτσκοκ

Δεν είναι περίεργο λοιπόν που η συγκεκριμένη ταινία, ωδή στο voyerism ή στην σκοποφιλία εις το ελληνικότερον, επηρέασε αρκετές μεταγενέστερες ταινίες και σειρές. Για παράδειγμα, πρόσφατα είδαμε στο Netflix το The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window με την Kristen Bell να παρακολουθεί το απέναντι σπίτι που μένει κάποιος που της αρέσει και να βλέπει μπροστά στα, μεθυσμένα, μάτια της να σκοτώνεται μια γυναίκα και να προσπαθεί να εντοπίσει στην συνέχεια το πτώμα. Ας θυμηθούμε πέντε χαρακτηριστικές περιπτώσεις στον κινηματογράφο, που το Rear Window άφησε ισχυρό αποτύπωμα πάνω τους. Σαφώς υπάρχουν και άλλες, όπως το τηλεοπτικό remake Rear Window (1988) με τους Christopher Reeve και Daryl Hannah ή το The Woman in the Window (2021) του Joe Wright με την Amy Adams, τον Gary Oldman και την Julianne Moore, αλλά εμείς θα ασχοληθούμε με τις επιτυχημένες παραλλαγές.

Body Double (1984)

Δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από την λίστα ταινία του Brian de Palma, του μεγάλου χιτσκοκικού σκηνοθέτη, που ανανέωσε το ύφος του παλαιού auteur, το έκανε πιο camp, πιο σέξι, πιο νέο, βάζοντας παράλληλα και την δική του σφραγίδα, μιας και ο de Palma, δεν είναι ένας απλός μιμητής αλλά ένας σπουδαίος σκηνοθέτης, που δεν κρύβει τις επιρροές του. Κατά καιρούς έχει εμπνευστεί από διάφορα έργα του Χίτσκοκ, αλλά στο Body Double, ένα νεονουάρ ερωτικό θρίλερ με τους Craig Wasson, Gregg Henry, Melanie Griffith και Deborah Shelton, είναι ορατά τα κοινά στοιχεία με το Rear Window αλλά και το Vertigo (1958) και το Dial M for Murder (1954). Ο Jake Scully είναι ηθοποιός, αλλά έχασε έναν ρόλο ως βαμπίρ σε μια χαμηλού κόστους ταινία τρόμου λόγω κλειστοφοβίας και χωρίζει με την σύντροφό του όταν ανακαλύπτει πως τον απατά. Μένει άστεγος, μιας και το σπίτι ήταν δικό της, και βρίσκει καταφύγιο στο σπίτι ενός πλούσιου φίλου του που λείπει στην Ευρώπη για διακοπές. Εκεί θα βρει ένα τηλεσκόπιο με το οποίο θα κατασκοπεύει την Gloria Revelle που μένει απέναντι και χορεύει αισθησιακά.

Sliver (1993)

Ένα άλλο ερωτικό θρίλερ,  μια δεκαετία σχεδόν αργότερα, που έχει ως πρότυπό του τον Σιωπηλό Μάρτυρα του Χίτς, είναι το Sliver του Phillip Noyce (Patriot Games, The Bone Collector, Salt), σε σενάριο Joe Eszterhas, που βασίστηκε στην ιστορία του ομώνυμου βιβλίου του Ira Levin. Η Sharon Stone, ο William Baldwin και ο Tom Berenger υποδύονται μια εκδότρια βιβλίων, έναν video gamer designer και έναν συγγραφέα αντίστοιχα. Εκείνη μετακομίζει σε νέο σπίτι, στο οποίο έμενε η Naomi Singer, που πήδηξε από το μπαλκόνι, και μάλιστα μοιάζει με εκείνη. Ο συγγραφέας αρχίζει να την παρακολουθεί και να την προειδοποιεί για τον designer. Ένας ένοικος της πολυκατοικίας βρίσκεται νεκρός. Ο designer είχε εγκαταστήσει κύκλωμα παρακολούθησης στο διαμέρισμά της, που είναι δικής του ιδιοκτησίας για να παρακολουθεί. Η ταινία, πέρα από το Rear Window, συγκρίθηκε και με ένα άλλο ερωτικό θρίλερ με την Stone, που κυκλοφόρησε την προηγούμενη χρονιά, το Βασικό Ένστικτο. Προτάθηκε για επτά Χρυσά Βατόμουρα. Η ταινία έμεινε γνωστή και για ένα ατύχημα με ελικόπτερο κατά την διάρκεια των γυρισμάτων

Manhattan Murder Mystery (1993)

Ο μέγας Woody Allen, ένας από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες στην ιστορία του αμερικάνικου σινεμά, ασχολήθηκε και εκείνος με το χιτσκοκικό μυστήριο στην τελευταία συνεργασία του με την Diane Keaton, την περίοδο που είχε  ξεσπάσει το σκάνδαλο με την Mia Farrow και έτσι επέστρεψε στην παλιά του μούσα. Ένα νεοϋορκέζικο ζευγάρι ζει στο Μανχάταν και ζει μια συνηθισμένη ζωή. Αυτό αλλάζει όταν η σύζυγος βλέπει ως ύποπτη την ανακοπή καρδιάς της γειτόνισσας. Οι ίδιοι και ένα φιλικό ζευγάρι θα ξεκινήσουν μια έρευνα για να διαπιστώσουν αν όντως πρόκειται για φόνο. Πέραν των δύο ηθοποιών, παίζουν οι Alan Alda και Anjelica Huston. Το σενάριο της ταινίας είχε γραφτεί από κοινού με τον Marshall Brickman ως προσχέδιο του Annie Hall, αλλά τελικά γυρίστηκε ως αυτόνομη ταινία το 1992. Η Keaton προτάθηκε για Χρυσή Σφαίρα καλύτερης γυναικείας ερμηνείας σε κωμωδία/μιούζικαλ, ενώ στα BAFTA είχε προταθεί η Huston για Β΄ Γυναικείο Ρόλο και στα Cesar για καλύτερη ξενόγλωσση ταινία.

Disturbia (2007)

Ένα ψυχολογικό θρίλερ με ορατό τον φόρο τιμής στο Rear Window είναι το Disturbia του D. J. Caruso σε σενάριο Christopher Landon και Carl Ellsworth με τους Shia LaBeouf, David Morse και Carrie-Anne Moss. Ένας νεαρός χάνει τον πατέρα του σε τροχαίο δυστύχημα και συν τοις άλλοις χτυπά έναν καθηγητή του με αποτέλεσμα να του επιβληθεί κατ΄ οίκον περιορισμός. Ένας πομπός στο πόδι του ελέγχει κάθε κίνησή του, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να φύγει από το σπίτι. Με κιάλια και βιντεοκάμερα παρακολουθεί τους γείτονές του για να περάσει η ώρα. Ερωτεύεται μια κοπέλα την οποία βλέπει με τα κυάλια και υποψιάζεται έναν άλλον γείτονα για εγκληματικές ενέργειες.

Kimi (2022)

Ο Steven Soderbergh είναι ένας από τους σπουδαιότερους αμερικανούς σκηνοθέτες, υπεύθυνος για ταινίες όπως η βραβευμένη με Χρυσό Φοίνικα Sex, Lies and Videotapes (1989), Erin Brockovich (2000), Ocean'e Eleven (2001), Che (2008), Magic Mike (2012) και που παρότι είχε αποσυρθεί από το σινεμά το 2012, επέστρεψε το 2017 συν τοις άλλοις με δύο συνεργασίες με την Meryl Streep (The Laundromat, Let them all talk), ένα crime thriller με τους Don Cheadle, Benicio del Toro και Brendan Fraser, το πειραματικό και γυρισμένο με I-Phone Unsane και τώρα το εξαιρετικό Kimi. Γενικά πειραματίζεται με την κάμερα και τα τεχνικά μέσα αλλά και με την αφήγηση και αυτό είναι ορατό σχεδόν σε κάθε ταινία του. Ένας γνήσια ρομαντικός  σκηνοθέτης-και ας τον πρόδωσε ο ρομαντισμός του στην σκηνοθεσία της τελετής απονομής των Όσκαρ το 2021 που χάρην συγκινήσεως επέλεξε για πρώτη φορά η τελετή να μην κλείσει με το Όσκαρ καλύτερης ταινίας αλλά ανδρικής ερμηνείας, σίγουρος ότι θα κέρδιζε ο αποθανών Chadwick Boseman και τελικά κέρδιζε ο απών Anthony Hopkins, σε ένα από τα πιο άβολα κλεισίματα τελετής απονομής βραβείων. Το Kimi φέρνει το Rear Window στο σήμερα, με μια γυναίκα (Zoe Kravitz) να είναι υπεύθυνη για την βελτίωση των συσκευών Kimi (έξυπνες οικιακές συσκευές που τους δίνεις φωνητικές εντολές), μόνο που σε μία από αυτές έχει καταγραφεί η φωνή μιας γυναίκας που φαίνεται πως την βιάζουν. Τότε θα ξεκινήσει μια μάχη να ανακαλύψει τι ισχύει πραγματικά και αν συνέβη ποιος κρύβεται πίσω από όλα αυτά. Ένας διάλογος ανάμεσα στο Rear Window του Χίτσκοκ και της Συνομιλίας του Francis Ford Coppola ή του Blow Up του Michelangelo Antonioni, από τον οποίο είχε επηρεαστεί και ο Coppola, αλλά και ο de Palma για το Blow Out. Πλέον η παρακολούθηση δεν είναι δια της οράσεως αλλά δια της ακοής και νόμιμη στα πλαίσια της δουλειάς της. Βέβαια ο Soderbergh (με ένα πολύ καλό σενάριο του έμπειρου David Koepp-Panic Room, Secret Window, Angels and Demons) προδίδει συνειδητά τις πηγές του με σκηνές που δείχνουν τα απέναντι διαμερίσματα και τις ζωές σε αυτά. Ο Soderbergh παραμένει σε φόρμα, όσο τον περιμένουμε για  ένα ακόμα -τελευταίο- Magic Mike.

+ The Neighbors' Window (2019)

 Μια ταινία μικρού μήκους του Marshall Curry με την Maria Dizzia, που απέσπασε το Όσκαρ καλύτερης ταινίας μικρού μήκους το 2020. Εμπνέεται από μια πραγματική ιστορία, όπως καταγράφηκε σε ένα podcast, το Love and Radio. Ένα ζευγάρι με τρία παιδιά ζει σε ένα διαμέρισμα της Νέας Υόρκης. Οι δυο τους παρακολουθούν ένα άλλο ζευγάρι στην απέναντι πολυκατοικία, που ζει πιο ανέμελα μακριά από τα άγχη της γονεϊκής ιδιότητας. Λίγο καιρό μετά ο άντρας στο απέναντι σπίτι πεθαίνει. Δεν υπάρχει μυστήριο για το ποιος τον σκότωσε, δεν πρόκειται για δολοφονία, είναι μια κοινωνική περισσότερο ταινία, αλλά δεν γίνεται να μην μας έρθει στο μυαλό η συγγένεια με την ταινία του Χίτσκοκ.

Περισσότερα σινεφιλικά αφιερώματα μπορείτε να αναζητήσετε σε αυτό το πολύ ενδιαφέρον blog.