Γιατί τα Όσκαρ αγνοούν τις ταινίες τρόμου;

Δημοσίευση: 7 Μαρτίου 2022, 14:14

Το 2019 ο μάστερ του horror Stephen King, έκανε κάποιες δηλώσεις στο Twitter σχετικά με το πως ταινίες horror δεν προτείνονται σχεδόν ποτέ για βραβεία Όσκαρ και παρόμοιες διακρίσεις. Και ο γιος (και επίσης συγγραφέας) Τζο Χιλ, συνηγόρησε:   

Stephen King: 

Είναι αλήθεια. Το horror σαν είδος θεωρείται συνήθως “γκέτο” είδος.  

Joe Hill:

Δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι η Florence Pugh θα έπρεπε να έχει προταθεί για Όσκαρ για την γεμάτη συναισθηματική ακρίβεια ερμηνεία της στο Midsommar. Αλλά ξέρουμε καλά και οι δυο ότι το horror, όπως και ταινίες με υπερήρωες, παραμένουν δευτερεύοντα σε σημασία στο να προταθούν για τέτοια βραβεία.  

 Αν και η διατύπωση αυτής της αμφιλεγόμενης άποψης θα μπορούσε να είναι λιγότερο προκλητική, τα συναισθήματα πίσω από αυτή είναι δικαιολογημένα. Από τη δημιουργία των Όσκαρ το 1929, μόνο 18 ταινίες horror έχουν κερδίσει κάποιο βραβείο, και μόνο έξι από αυτές έχουν προταθεί στην πολυπόθητη κατηγορία για καλύτερη ταινία. Υπάρχουν πολλοί λόγοι γι’αυτό, και οι περισσότεροι από αυτούς μπορούν να περιοριστούν σε δήθεν ελιτισμό και μεροληπτικές διακρίσεις πυροδοτούμενα από μια στενόμυαλη αντίληψη κύρους.  

 Αξιοσημείωτες περιπτώσεις ταινιών horror που έχουν σνομπαριστεί  

 Το 2018, o Ari Aster άφησε το κοινό τραυματισμένο με το Hereditary, και τόσο οι κριτικοί, όσο και απλοί θεατές τον λάτρεψαν γι’ αυτό. Εκτός από τη δημιουργική χρήση του ήχου για τη σκόπιμη επίτευξη μιας αίσθησης ανησυχίας και αμηχανίας, το horror αριστούργημα του Aster μας χαρίζει και την εκπληκτική ερμηνεία της Toni Collette. Εκείνη την περίοδο ακούγονταν πολλά, και αρκετός κόσμος θεωρούσε ότι η ταλαντούχα ηθοποιός τουλάχιστον θα προταθεί για την δουλεία της στην ταινία. Αντ’ αυτού ούτε καν ήταν προτεινόμενη. Την επόμενη χρονιά το Us του Jordan Peele ακούστηκε πάρα πολύ αναφορικά με τα Όσκαρ, ειδικά όσον αφορά την ερμηνεία της Lupita Nyong’o. Δυστυχώς, παρ’ολο που η Nyong’o, αλλά και η συνολική ποιότητα της ταινίας αποθεώθηκαν από κριτές και κοινό, η Ακαδημία το παρέβλεψε τελείως, και κατέληξε με μηδέν υποψηφιότητες. 

 Άλλες γνωστές περιπτώσεις ταινιών που η ακαδημία παρέβλεψε τελείως και σε υποψηφιότητες, αλλά και σε απονομές συμπεριλαμβάνουν το Midsommar,  το It (2017), το Psycho του Alfred Hitchcock- και η λίστα συνεχίζεται. Μέχρι σήμερα, η μόνη ταινία τρόμου που έχει κερδίσει Όσκαρ είναι το The Silence of the Lambs το 1992, αν και η πρώτη ταινία τρόμου που προτάθηκε ήταν το The Exorcist, σχεδόν δύο δεκαετίες νωρίτερα, το 1974. Η συνολική έλλειψη αναγνώρισης καινοτόμων ταινιών τρόμου που δίνουν τροφή για σκέψη είναι προφανής, οπότε το κύριο ερώτημα είναι: Ποιος είναι υπεύθυνος. 

 Είναι η Ακαδημία σχεδιασμένη μεροληπτικά? 

 Κάτι προφανές προς εξέτασιν αναφορικά με το ότι ταινίες τρόμου σνομπάρονται στα Όσκαρ είναι η ίδια η Ακαδημία. Συγκεκριμένα, ποιος παίρνει τις αποφάσεις σχετικά με το τι θεωρείται άξιο για να ληφθεί υπ΄όψιν, να προταθεί και εν τέλει να κερδίσει το χρυσό αγαλματάκι? Η διαδικασία  αναφέρεται λεπτομερώς σε μία έρευνα του 2020 του Variety, αλλά η ουσία είναι ότι υπάρχει μια επίλεκτη ομάδα ανθρώπων από τον χώρο της βιομηχανίας του σινεμά που απαρτίζουν την Ακαδημία., και αυτή η ομάδα ψηφίζει τους υποψήφιους και τους νικητές. Ο αριθμός των μελών ανέρχεται στους 9.300, και όλοι έπρεπε ή να προταθούν από δυο άλλα μέλη, η να έχουν κερδίσει Όσκαρ οι ίδιοι για να μπορέσουν να μπουν στη Ακαδημία. Μέχρι το 2016, η ιδιότητα του μέλους και το δικαίωμα της ψήφου διαρκούσαν εφ’ όρου ζωής. 

  Υπάρχει επίσης και ένα μικρότερο συμβούλιο που χρειάζεται να εγκρίνει όλα τα πιθανά νέα μέλη. Άρα αν μια πτυχή του να γίνει κανείς μέλος της Ακαδημίας συμπεριλαμβάνει τη έγκριση των ήδη υπαρχόντων μελών, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ότι ψάχνουν για ανθρώπους που ενστερνίζονται τις δικές τους απόψεις. Επιπλέον το ότι η ιδιότητα του μέλους ισχύει εφ’ όρου ζωής, όπως και το ότι είναι απαραίτητο να είναι ενεργοί με κάποιο τρόπο στη βιομηχανία, έχει σταματήσει να συμβαίνει μόνο τα τελευταία έξι χρόνια. Στα 94 χρόνια λειτουργίας της Ακαδημίας, μιλάμε για μια περίοδο δεκαετιών που οι ίδιοι προκατειλημμένοι και εκτός πραγματικότητας άνθρωποι είχαν τον έλεγχο της επιλογής του τι θεωρείται το καλύτερο, σε μια τέχνη που αλλάζει και εξελίσσεται συνεχώς. Πολλές από αυτές τις δεκαετίες χαρακτηρίζονται από σεξιστικές και ρατσιστικές προκαταλήψεις, με αποτέλεσμα πολλές άξιες ταινίες και ερμηνείες να μην έχουν αναγνωριστεί και επιβραβευτεί, οπότε δεν είναι καθόλου παράλογο να σκεφτούμε ότι υπάρχουν παρόμοιες προκαταλήψεις και με είδη ταινιών - όπως το horror. 

 Εμμονή με το κύρος

 Και ενώ δεν είναι μυστικό ότι ταινίες τρόμου παραλείπονται συστηματικά από τους πιο αναγνωρισμένους θεσμούς βραβείων, δεν είναι το μόνο είδος που συμβαίνει αυτό. Παραδοσιακά, οι δραματικές ταινίες είναι αυτές που κερδίζουν τις περισσότερες υποψηφιότητες για καλύτερη ταινία, ενώ ταινίες επιστημονικής φαντασίας, τρόμου, αλλά και ταινίες υπερηρώων, αναγνωρίζονται μόνο σε κατηγορίες ειδικών εφέ, η και σε καμία. Αυτός ο αποκλεισμός πιθανότατα προέρχεται από την επιθυμία να μείνει ανέγγιχτο το κύρος των Όσκαρ. Για την ακρίβεια, το να μην διακυβευτεί το κύρος των βραβείων μέσω αυτής της αυθαίρετης απόκλισης είναι τόσο σημαντικό που το 2019 όταν οι υποψηφιότητες καλύτερης ταινίας αυξήθηκαν από πέντε σε δέκα, κατακρίθηκε από τα μέλη της Ακαδημίας, πιστεύοντας ότι αυτό τα έπληττε το κύρος της. 

 Αυτή η προφανής άρνηση αναγνώρισης και επιβράβευσης δημιουργικών, καλοφτιαγμένων ταινιών με συναρπαστικές αφηγηματικές τεχνικές, και συγκινητικές ερμηνείες που υπάρχουν στο horror είδος, είναι όσο εκνευριστικό. Δεν υπάρχει αληθινός λόγος να κρίνονται ακατάλληλες για τα Όσκαρ ταινίες horror, εκτός από τον φόβο να αλλοιωθεί το δήθεν κύρος ενός θεσμού που λειτουργεί εδώ και σχεδόν έναν αιώνα. 

 Φταίει γι' αυτό η γραφική φύση του horror? Μάλλον όχι, μιας και πολλές υποψήφιες ταινίες άσχετες με το είδος του horror απεικονίζουν σκηνές βίας. Το ίδιο ισχύει και για τις λίγες ταινίες τρόμου που έχουν όντως προταθεί. Ο λόγος επίσης δεν θα μπορούσε να είναι ότι ταινίες τρόμου δεν είναι όσο καλές όσο αυτές που είναι συνήθως υποψήφιες. Το είδος δεν καθορίζει την ποιότητα μίας ταινίας, και το τι θεωρείται καλή ταινία δεν περιορίζεται μόνο σε δραματικές ταινίες και ταινίες εποχής. Ομοίως, κακές ταινίες μπορούν να βρεθούν σε πολλά κινηματογραφικά είδη, οπότε γιατί πρέπει να προσποιούμαστε ότι το είδος του horror είναι το μοναδικό που βγάζει κακές ταινίες. Λέει πολλά για την ακαδημία το ότι η ιδέα του κύρους της εξαρτάται σε προκαταλήψεις για διάφορα κινηματογραφικά είδη, και όχι στην αντικειμενική αξιολόγηση της ποιότητας των ερμηνειών, της υπόθεσης, και πολλών άλλων παραγόντων. 

 Δεν έχει να κάνει μόνο με ταινίες τρόμου. 

Εννοείται ότι αυτή η στενόμυαλη ιδέα του κύρους βασισμένη στην απόκλιση κάποιον ταινιών δεν περιορίζεται μόνο στο είδος. Η Ακαδημία είναι γνωστή στην ιστορία της για το ότι αφήνει εκτός των υποψηφίων της οτιδήποτε σχετίζεται με  φυλετική ή πολιτιστική διαφορετικότητα. Ο Eddie Murphy την δεκαετία του ‘80 είχε σχολιάσει την ρατσιστική νοοτροπία της Ακαδημίας. Η Hattie McDaniels ήταν η πρώτη έγχρωμη νικήτρια Όσκαρ για την ερμηνεία της στο Gone With the Wind, αλλά δεν της είχε επιτραπεί ούτε να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με τους συμπρωταγωνιστές της, επειδή η απονομή των βραβείων έλαβε μέρος σε ένα χώρο όπου υπήρχε φυλετικός διαχωρισμός, και οι υπεύθυνοι του χώρου δεν ήταν υπέρ της παρουσίας της στην εκδήλωση. Στα πιο πρόσφατα χρόνια, συνεχίζουμε να βλέπουμε την προκατάληψη της Ακαδημίας, η οποία είχε σαν αποτέλεσμα κινήματα όπως το #OscarsSoWhite, όπου καταξιωμένοι παράγοντες του Hollywood μποϊκόταραν την τελετή βράβευσης. 

Επίσης υπάρχει το περιστατικό όπου όταν το Parasite κέρδισε Όσκαρ καλύτερης ταινίας το 2020, υπήρχαν έντονες αντιδράσεις, συμπεριλαμβανομένης και αυτής ενός μέλους της επιτροπής λέγοντας ότι “το Parasite είναι υπέροχα φτιαγμένο, αλλά τη δεύτερη φορά δεν τράβηξε την προσοχή, και πιστεύω ότι ξένες ταινίες δεν θα έπρεπε να είναι υποψήφιες μαζί με κανονικές” σε μια συνέντευξη στη οποία λέει επίσης ότι αισθάνεται πως οι υποψήφιοι των Όσκαρ θα έπρεπε να είναι εξολοκλήρου Αμερικάνοι, παρά το γεγονός ότι η βιομηχανία του σινεμά γίνεται όλο και περισσότερο παγκόσμια. Για να μη σχολιάσουμε ότι σκέφτεται σε τόσο μονοδιάστατα πλαίσια που χωρίζει ταινίες σε “κανονικές” και “ξένες”. 

Όταν λαμβάνεις υπ’όψιν όλες αυτές τις προκαταλήψεις, η απόκλιση των ταινιών τρόμου από υποψηφιότητες και απονομές, βγάζει απογοητευτικό νόημα. Διατηρώντας αυθαίρετες και αναχρονιστικές αντιλήψεις αναφορικά με την αξιολόγηση της κινηματογραφικής τέχνης, έχει κάνει την Ακαδημία να χάσει την ισχύ της, αφού όλο και περισσότερος κόσμος έχει αρχίσει να θίγει την έλλειψη προοδευτικότητας και πολιτισμικής ποικιλίας που την διακατέχει. 

Έχει τόση σημασία? 

Παρ ’όλο που προσωπικά αισθανόμαστε ότι τα Όσκαρ δεν είναι το άλφα και το ωμέγα στο να καθορίζει τι κάνει μια ταινία η μια ερμηνεία καλή, μέχρι ένα βαθμό έχει κάποια σημασία. Μια υποψηφιότητα Όσκαρ έχει αρκετό βάρος, ανοίγει πολλές πόρτες, και δημιουργεί νέες ευκαιρίες για ηθοποιούς, σκηνοθέτες, και όλους τους συντελεστές. Το είδος που έχει επιλέξει ένας σκηνοθέτης ή ηθοποιός δεν θα έπρεπε να είναι απαγορευτικό στο να τον πάρουν σοβαρά στην βιομηχανία, και η έλλειψη αναγνώρισης του horror σαν ένα έγκυρο και αντάξιο σημαντικών βραβείων είδος, είναι ένδειξη μιας άδικης και σκανδαλώδους παράβλεψης, και μέρος ενός μεγαλύτερου συνολικού προβλήματος ανάπτυξης, διαφορετικότητας, και δημιουργικότητας που αντιμετωπίζει η Ακαδημία. 

Ίσως αν όλη η ιστορία της παράβλεψης ταινιών τρόμου σχετίζεται με κάποια απαρχαιωμένη ιδέα κύρους, τότε θα ήταν πολύ σοφό εκ μέρους της Ακαδημίας να απορρίψει εξ’ ολοκλήρου αυτή την αντίληψη, και να υιοθετήσει μια που να είναι ανοιχτή στο να αναγνωρίζει πιο διαφοροποιημένες και ιδιαίτερες ταινίες όλων των ειδών. 

Κλειώ Λιωνή

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

BOX OFFICE

Ταινία
4ημέρο
Tanweer
43250
Film Group
13175
Tanweer
12142
Tanweer
4254
Tanweer
2372
Baghead, από την Spentzos Baghead, από την Spentzos