Ανατομία μιας πτώσης

Σύνοψη: Τον τελευταίο χρόνο, η Σάντρα, μια Γερμανίδα συγγραφέας, ο Γάλλος σύζυγός της Σάμουελ και ο εντεκάχρονος γιος τους Ντάνιελ ζουν σε μια απομακρυσμένη πόλη στις γαλλικές Άλπεις.

Όταν ο Σάμουελ βρίσκεται νεκρός στο χιόνι, έξω από το σαλέ τους, η αστυνομία αναρωτιέται αν αυτοκτόνησε ή σκοτώθηκε. Η αιτία θανάτου μένει αδιευκρίνιστη και η Σάντρα θεωρείται  η κύρια ύποπτη. Σιγά σιγά η δίκη ξεπερνάει τη διερεύνηση των συνθηκών του θανάτου του Σάμουελ, και μετατρέπεται σε ένα ψυχολογικό ταξίδι στα βάθη της συγκρουσιακής σχέσης του ζευγαριού.

Άποψη: Ένας από τους πιο δίκαιους Χρυσούς Φοίνικες των τελευταίων χρόνων, μετά από κάποιες αμφιλεγόμενες επιλογές, και ας συζητήθηκε το αν το άξιζε περισσότερο ή λιγότερο από το επίσης εξαιρετικό The Zone of Interest του Jonathan Glazer, η Ανατομία μιας Πτώσης, η ταινία που έκανε την Justine Triet την τρίτη γυναίκα που κατορθώνει να κερδίσει το εν λόγω βραβείο (μετά τις Jane Campion και Julia Ducournau), είναι πολλά παραπάνω από ένα χιτσκοκικών πινελιών μυστήριο.

Η αφηγηματική αφετηρία είναι ο ξαφνικός θάνατος ενός άνδρα σε ένα απομονωμένο σπίτι στις χιονισμένες Άλπεις, η πιθανή ευθύνη της συζύγου ή λόγοι που μπορεί να τον οδήγησαν στην αυτοκτονία.

Από εκεί και πέρα όμως ξεδιπλώνεται ένα καλογραμμένο οικογενειακό δράμα ανθρώπινων σχέσεων, όπου μέσα από ανακρίσεις, ενθυμήσεις και μαρτυρίες, έρχονται στο προσκήνιο κρυμμένες πτυχές στην ζωή ενός ζευγαριού που δεν είναι όλα αρμονικά και πάθη, απωθημένα, καταπιέσεις, φιλοδοξίες και ματαιοδοξίες είχαν κρυφτεί για χρόνια. Πάνω από όλα είναι ένα δικαστικό δράμα, από τα καλύτερα του είδους, που στοχεύει να αναδείξει την σύγχρονη λογική θύτη-θύματος και το πώς τόσοι οι άνθρωποι που απαρτίζουν την νομική επιστήμη όσο και το κοινό ως εξωτερικός παρατηρητής πιστεύει στην ιδέα του άσπιλου και άμωμου αθώου. Στόχος της Triet δεν είναι να δημιουργήσει ένα whodunit για το αν η Σάντρα είναι ή δεν είναι ένοχη, όπως θεωρείται. Σαφώς χτίζει την αγωνία γύρω από την αθωότητα/ενοχή της και πράγματι κρατά την αγωνία του κοινού μέχρι την τελευταία σεκάνς που αποκαλύπτεται η αλήθεια, χωρίς μέχρι τότε να μπορείς να είσαι σίγουρος για το τι τελικά συνέβη.

Ωστόσο, ασχέτως της δικαστικής απόφασης, η Triet μας φέρνει αντιμέτωπους με μια γυναίκα που, χωρίς να ξέρει κανείς αν είναι αθώα ή ένοχη και καταπατώντας το τσιτάτο «όλοι είναι αθώοι μέχρι αποδείξεως του εναντίου», κατηγορείται λιγότερο επειδή υπάρχουν αποδείξεις (που δεν υπάρχουν) και περισσότερο επειδή δεν έχει το προφίλ της τέλειας και παντελώς αθώας γυναίκας. Μια γυναίκα που απάτησε, που έβρισε, που τσακώθηκε, που μεγαλούργησε επαγγελματικά αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα την οικογενειακή της ζωή, πόσο αθώα μπορεί να είναι;

Γιατί κάποιος για να είναι αθώος για ένα έγκλημα, θα πρέπει να μην έχει κάνει τίποτα κακό στην ζωή του, αλλιώς αντιμετωπίζεται με αμφισβήτηση;

Γιατί κάποιος που μπορεί να έχει κάνει κάποια λάθη -μη εγκληματικά- στην ζωή του, είναι εν δυνάμει ένας δολοφόνος; Ξανατονίζουμε, ασχέτως του αν είναι αθώα ή ένοχη, οι ήρωες στην ταινία αμφισβητούν την Σάντρα, πριν μάθουν αν το έκανε ή όχι, μόνο και μόνο λόγω του χαρακτήρα ή της ζωής της: αυτή είναι η βασική προβληματική της ταινίας.

Ενδιαφέρον το ότι επιλέγεται η Σάντρα να μην είναι Γαλλίδα αλλά Γερμανίδα που δεν μιλά άπταιστα γαλλικά και για αυτό η ταινία είναι γαλλόφωνη και αγγλόφωνη, θέτοντας και άλλη μια παράμετρο. Πόσο πιστευτή μπορεί να γίνει μια ξένη;

Μέσα στο σφιχτοδεμένο και καλομονταρισμένο θρίλερ ανθρώπινων σχέσεων, η Triet, υφαίνει ένα δικαστικό δράμα που οι ρόλοι του πατέρα και της μητέρας, του άντρα και της γυναίκας, του συζύγου και της συζύγου έρχονται σε μια σύγκρουση, δείχνοντας μας μια σχέση που ο θάνατος του άντρα είτε αποτέλεσμα αυτοκτονίας (άρα δικής του ευθύνης) είτε δολοφονίας (άρα πιθανής δικής της εμπλοκής), ήταν η εύκολη λύση, μην επουλώνοντας βαθύτερες πληγές και προβληματικές συμπεριφορές.

Ο ρόλος του παιδιού και του σκύλου είναι ουσιώδης στην πλοκή, αν και δεν κλέβουν την παράσταση από την εξαιρετική Σάντρα Χούλερ σε μια από τις καλύτερες ερμηνείες της χρονιάς, άξια να βρεθεί στην πεντάδα των Όσκαρ, σε μια χρονιά που θα την λέγαμε και δική της καθώς πρωταγωνιστεί και στην δεύτερη καλύτερη ταινία των Καννών (δεύτερη αξιολογικά με βάση τα βραβεία που δόθηκαν), το The Zone of Interest.