Alma viva

Σύνοψη: Η μικρή Σαλομέ, πορτογαλικής καταγωγής αλλά μόνιμα εγκατεστημένη στη Γαλλία, περνάει κάθε χρόνο το καλοκαίρι της στο σπίτι της πολυαγαπημένης της γιαγιάς κάπου στην πορτογαλική επαρχία.

Μόνο που φέτος ο αιφνίδιος θάνατος της δεύτερης θα έρθει να ταράξει τις ξέγνοιαστες διακοπές του κοριτσιού αλλά κι ολόκληρο το χωριό, αφού η μικρή δείχνει να έχει κυριευθεί από το πνεύμα της γιαγιάς, η οποία θεωρούνταν από την τοπική κοινωνία μάγισσα.

Άποψη: Ακούγεται σαν το ιδανικό premise για μια ταινία τρόμου και, πιο συγκεκριμένα, για το υπο – είδος των φιλμ με εξορκισμούς κι εν γένει δαιμονικές δυνάμεις.

Κι όμως, η σκηνοθέτρια (και σεναριογράφος) Κριστέλ Άλβες Μέιρα δεν διολισθαίνει σχεδόν καθόλου προς τις συμβάσεις του horror, με τα αιματηρά jump scares κι ευρύτερα τις σκηνές του εύκολου σοκ γενικώς να απουσιάζουν.

Αντιθέτως, αυτά που δείχνουν να την απασχολούν είναι το πώς κατασκευάζεται κοινωνικά η έννοια της «μάγισσας», σε ποιους τύπους κοινωνιών (ή κοινοτήτων) ανθεί αυτή η «αντιστοίχιση» συγκεκριμένων γυναικών με την εν λόγω ταμπέλα και ποια είναι τελικά τα γνωρίσματα των «μαγισσών» ή, σωστότερα, ποιες πράξεις τους ποινικοποιούνται σε περιβάλλοντα συντηρητικά και περίκλειστα.

Από την άλλη, η δημιουργός δεν αρνείται το μεταφυσικό χαρακτήρα του χαρίσματος της γιαγιάς (κι απ’ό, τι φαίνεται και της εγγονής), προσφέροντας μια αντιορθολογική ματιά στα μυστήρια του νοτιοευρωπαϊκού φολκλόρ σε όλες του τις θρησκευτικές, δεισιδαίμονες και κάποτε οριακά παγανιστικές του εκφάνσεις.

Έτσι, δυσκολεύεται κανείς να κατατάξει ειδολογικά το «Ζωντανό πνεύμα», μιας και κινείται στο μεταίχμιο του φεμινιστικού σχολίου, του (ήπιου) folk horror και μιας ηθογραφίας που θυμίζει έντονα τις αντίστοιχες δουλειές της Κάρλα Σιμόν.

Γεγονός που δημιουργεί ένα μάλλον συγκεχυμένο υφολογικά αποτέλεσμα, αφήνοντας στο θεατή την αίσθηση πως παρακολουθεί ένα φιλμ αρκετά «ανοιχτό», που διαχέεται προς αρκετές κατευθύνσεις.

Παρόλα αυτά, τουλάχιστον είναι ερμηνευμένο με νατουραλιστική φυσικότητα, ευτυχές απότοκο της μίξης επαγγελματιών κι ερασιτεχνών ηθοποιών που επιστράτευσε η Άλβες Μέιρα, αποτελώντας συνολικά μια ενδιαφέρουσα προσπάθεια με όλες της τις ατέλειες.

Θα μπορούσε να είναι το κινηματογραφικό αντίστοιχο του «Αυτές που δεν προλάβατε» του Δεληβοριά, σε μια πιο φλύαρη έστω βερσιόν του.