Μεγάλη απόδραση

Σύνοψη: 1968, Δυτική Γερμανία. Εικόνες δημόσιων αποχωρητηρίων από αστυνομική κάμερα αποκαλύπτουν τον Χανς σε ομοφυλοφιλικές περιπτύξεις με αγνώστους. Cut στην αίθουσα του δικαστηρίου.

Ποινή δύο ετών. Λόγος; Η περίφημη γερμανική Παράγραφος 175, που από τον 19ο αιώνα έως το 1994, ουσιαστικά θεωρούσε ποινικό αδίκημα την ομοφυλοφιλία. Ο Χανς πριν από τις φυλακές ήταν σε ναζιστικό στρατόπεδο και με τη λήξη του πολέμου μεταφέρθηκε απ’ ευθείας στη φυλακή.

Άποψη: Ο Αυστριακός σκηνοθέτης Sebastian Meise μας διηγείται μια ερωτική ιστορία στα χρόνια του πολέμου και των διωγμών με έναν μοναδικό τρόπο, αποτελώντας ένα από τα ωραιότερα δράματα φυλακής που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια.

Μια ιστορία που εκτυλίσσεται περίπου από το 1945, μόλις έχει ολοκληρωθεί ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, μέχρι το 1969, την χρονιά της προσελήνωσης. Δεν αναφέρονται τυχαία τα δύο αυτά ιστορικά γεγονότα, καθώς έστω και αμυδρά ως ιστορικό πλαίσιο αναφέρονται στην ταινία. Ιδιαιτέρως ο πόλεμος έχει μεγαλύτερη σημασία, μιας και ο κεντρικός ήρωας, ο Χανς, ξεκινάει να είναι φυλακισμένος από τους ναζί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης λόγω της ομοφυλοφιλίας του και έπειτα την δεκαετία του 1950 και 1960 φυλακίζεται πολλαπλώς για ομοφυλοφιλικές πράξεις σε τουαλέτες.

Με αυτό τον τρόπο ο σκηνοθέτης μας δείχνει μια συνέχεια καταστολών και διώξεων εναντίων των ομοφυλόφιλων ανθρώπων, που δεν σταματά σε απολυταρχικά καθεστώτα, όπως το Τρίτο Ράιχ, αλλά συνεχίστηκε και σε «δημοκρατίες». Η Μεγάλη Απόδραση βέβαια, Great Freedom στα αγγλικά που είναι πιο ακριβές, μιας και δεν συντελείται καμία απόδραση, εστιάζει περισσότερο στα 50s και στα 60s, δείχνοντάς μας τις αλλαγές μέσα από την προσωπική ιστορία του κεντρικού ήρωα και των σχέσεων που αναπτύσσει με συγκρατούμενούς του, σχέσεις που εξελίσσονται και μεταβάλλονται καθώς περνούν τα χρόνια.

Εύστοχα ο σκηνοθέτης δεν ακολουθεί μια γραμμική χρονική ακολουθία αλλά εισχωρεί η μία χρονική περίοδος μέσα στην άλλη και αναμειγνύονται χάρη στο πολύ καλό μοντάζ της Joana Scrinzi.

Χάνει όμως λίγο σεναριακά (του ίδιου του σκηνοθέτη με τον Thomas Reider), γιατί όσο πιο πολύ αναμειγνύονται οι χρονικές περίοδοι τόσο πιο πολύ θολώνουν ορισμένα στοιχεία και κάποια γίνονται ασαφή ή δεν αναλύονται όσο θα μπορούσαν. Για παράδειγμα, η περίοδος στο στρατόπεδο συγκέντρωσης μένει αρκετά αφανής, ενώ θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον, ενώ και οι επιστροφές του στις φυλακές κατά καιρούς δεν φαίνεται ακριβώς πώς γίνονται. Παρόλα αυτά, είναι έξυπνη επιλογή του σκηνοθέτη να παρεμβάλλεται η μια φυλάκισή του με την άλλη γιατί και κρατά σε εγρήγορση τον θεατή αλλά και βλέπουμε παράλληλα τις ερωτικές του σχέσεις εντός φυλακής πώς επανακαθορίζονται κάθε φορά.

Η ταινία που κέρδισε το βραβείο της επιτροπής στο τμήμα Ένα Κάποιο Βλέμμα στο πρόσφατο Φεστιβάλ των Καννών, έχει και ένα ακόμα ατού, τον εξαιρετικό Franz Rogowski, έναν ανερχόμενο ηθοποιό που έχουμε δει στο Transit και Undine του Christian Petzold και στο A Hidden Life του Terrence Malick, ο οποίος στην Μεγάλη Απόδραση παραδίδει μια από τις καλύτερες αντρικές ερμηνείες της χρονιάς, σε μια μετάλλαξη της εικόνας του καθώς περνούν τα χρόνια, που θυμίζει ηθοποιούς της μεθόδου, αλλά και μια ερμηνεία τόσο σαρωτική που καλύπτει τα όποια σεναριακά κενά της ταινίας.

Μια ταινία που πάνω από όλα μιλά για την αγάπη και τι μπορεί να κάνει κάποιος για αυτήν, έχοντας και μια τρομερή τελευταία σεκάνς που δίνει όλο τον παλμό της ταινίας.