Light falls

Σύνοψη: Η Clara, ένα μοντέλο από τη Γεωργία, βρίσκει δουλειά στην Ελλάδα και παίρνει μαζί της τη φίλη της Ella για διακοπές στα ελληνικά νησιά. Ο Altin, ο Veton και ο Eddy είναι νεαροί Αλβανοί λαθρομετανάστες που ζουν σε ένα εγκαταλελειμμένο παραθαλάσσιο ξενοδοχείο. Η Clara και η Ella εξερευνούν τον χώρο, όταν συμβαίνει ένα ατύχημα κι οι Αλβανοί δεν μιλούν ούτε μια λέξη αγγλικά για να συνδράμουν. Διαφορετικοί κόσμοι συγκρούονται και οι παρεξηγήσεις οδηγούν σε μια σπειροειδή πορεία προς τη βία και την εκδίκηση.

Άποψη: Ξεκινάει αρκετά χαλαρά η νέα σκηνοθετική απόπειρα του Φαίδωνα Παπαμιχαήλ, ανάμεσα σε ανώδυνο τουρισμό νεανικής υφής και κάτι σαν ηθογραφία, δημιουργώντας μια εύλογη απορία για το «πού το πάει».

Ώσπου σ’ ένα κομβικό χρονικό σημείο συμβαίνουν πολλές ανατροπές μαζεμένες, μη οργανικά ενταγμένες στην πλοκή, και κάπως έτσι η... καλλιτεχνική φρίκη αρχίζει.

Για να αποδίδονται οι ευθύνες εκεί που πρέπει, στον Παπαμιχαήλ χρεώνεται ότι διάλεξε να μεταφέρει κινηματογραφικά το σεναριακό υλικό που είχε στα χέρια του (κάποιες αισθητικές επιλογές του βέβαια αφήνουν πάρα πολύ άσχημη εντύπωση, είναι αυτό που θα έλεγε κανείς «το κερασάκι στην τούρτα»).

Το «κακό» βρίσκεται στην εν λόγω πηγή. Αυτό που επινοεί στο χαρτί ο Sven Dagones ήθελε επειγόντως πολλά, μα πάρα πολλά, ξαναγραψίματα για να προκύψει κάτι στοιχειωδώς υποφερτό. Στην παρούσα του μορφή, το σενάριο του «Όταν το Φως Πέφτει» είναι ένα κράμα ακραία ρατσιστικών σκιαγραφήσεων, απιθανοτήτων που αγγίζουν το γελοίο και φθηνής ηδονοβλεψίας με μια εσάνς ομοφοβίας σε σχέση με την πλοκή.

Πραγματικά το ευκταίο μετά από όλα όσα λαμβάνουν χώρα είναι τουλάχιστον να μην υπάρχει και υπόνοια ηθικού διδάγματος πίσω από τα δρώμενα, γιατί αν αυτή ήταν η πρόθεση, τότε το φιλμ περνάει στο στρατόπεδο του παραληρήματος.

Αλλά και πέρα από τα χωράφια των νοημάτων, είναι αληθινά εντυπωσιακό το πόσο κενό αφήνει τον θεατή το φινάλε της όλης διαδρομής. Ειδικά από τη στιγμή που επικρατεί ένα ψευτοκλίμα τύπου «κινηματογράφου τέχνης» μπας και «τσιμπήσουν» μερικοί για ύπαρξη τάχα διαλεκτικής από πίσω αντί για την οδό ενός σινεμά είδους (όχι ότι μια τέτοια διέξοδος θα έλυνε τα πολλά δομικά προβλήματα που εντοπίζονται εδώ, αλλά ίσως να ήταν πιο θεμιτή από ηθικής σκοπιάς δεδομένης της θεματολογίας).

Αν ήταν φιλοδοξία των συντελεστών να φιλοτεχνήσουν τάχα ένα σκοτεινό πορτρέτο της ανθρώπινης φύσης μέσα από όσα εξιστορούν, τότε απέτυχαν οικτρά, γιατί ο τρόπος με τον οποίο χρωματίζουν συγκεκριμένα πρόσωπα δεν αφήνει περιθώρια για φιλοσοφικού τύπου γενικεύσεις, αντιθέτως, προχωράει σε συμπεράσματα επικίνδυνα, ειδικά για εκείνη τη μερίδα του κοινού που τείνει να επεξεργάζεται λιγότερο κριτικά αυτό που παρακολουθεί.

Ειλικρινά, το μόνο αποκούμπι που μπορεί να βρεθεί μέσα σε αυτό το χάος είναι η διεύθυνση φωτογραφίας του Παπαμιχαήλ, που αποτυπώνει το περίφημο ελληνικό φως με έναν ομολογουμένως ενδιαφέροντα τρόπο, οδηγώντας και σε μερικές όμορφες οπτικές συνθέσεις. Αλλά το να κάτσει ο οποιοσδήποτε και να υποστεί όλα τα υπόλοιπα που ξεδιπλώνονται επί της οθόνης μόνο και μόνο για να θαυμάσει κάποιες ωραίες εικόνες είναι μια άσκηση υπομονής που σίγουρα δεν αξίζει τον κόπο.