Totally under control

Το ντοκιμαντέρ του σημαντικού και βραβευμένου με Όσκαρ ντοκιμαντερίστα Alex Gibney (για το Taxi to the Dark side, στην φιλμογραφία του και τα Citizen K, Εnron: The smartest guys in the room, Zero Days) για το Hulu, αναφέρεται στην κρίση του κορονοϊού στις ΗΠΑ, γυρισμένο υπό την πίεση των συνεχών εξελίξεων και με το βλέμμα ξεκάθαρα στραμμένο προς τις επερχόμενες αμερικανικές εκλογές.

Με τον προφανώς ειρωνικό τίτλο του βγαλμένο από τις επίμονες διαβεβαιώσεις του Προέδρου Τραμπ ότι «όλα είναι υπό έλεγχο» η ταινία απροκάλυπτα ψέγει τη διοίκηση του, αν και η έλλειψη προσώπων που αντιπροσωπεύουν την αντίθετη πλευρά της αφήγησης ίσως υποσκάπτει την αίσθηση αντικειμενικότητας της.

Η εξιστόρηση ξεκινά από τον Ιανουάριο, με τις πρώτες φωνές επιστημόνων που είχαν αρχίσει ήδη να ηχούν το καμπανάκι του κινδύνου, και καλύπτει μέχρι και 10 μήνες μετά. Συχνά δε, μπαίνει στον πειρασμό να συγκρίνει την πολιτική των ΗΠΑ με αυτή άλλων χωρών και κυρίως της Νότιας Κορέας, αναδεικνύοντας έτσι την ασυνήθιστη αποτυχία της χώρας να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να αντιμετωπίσει έγκαιρα τον ιό, παρά την έξαρση που είχε ήδη γνωρίσει η ευρωπαϊκή ήπειρος.

Και παρόλο που η δημιουργία ενός τέτοιου ντοκιμαντέρ μοιάζει ίσως πρόωρη, δεδομένου ότι πανδημία είναι ακόμη σε εξέλιξη και δεν έχει παιχτεί ακόμη η τελευταία πράξη του δράματος, παρέχει πάντως μία έγκαιρη καταγραφή των πολιτικών που καθόρισαν την εξέλιξη της πανδημίας.

Η ταινία δεν διαθέτει καθόλου πρωτότυπο footage, όμως κανείς δεν αμφισβητεί ότι το 2020 μας έχει εφοδιάσει με άφθονο υλικό, αμέτρητες σκηνές τρόμου, παραλογισμού και ηλιθιότητας από πολίτες και πολιτικούς. Πράγματι μεγάλο μέρος του υλικού προέρχεται από βίντεο πολιτών που καυγαδίζουν σε καταστήματα για τη χρήση μάσκας, τίτλους ειδήσεων και οι δηλώσεις του ίδιου του Προέδρου Τραμπ τις οποίες η ταινία αντιπαραβάλει με σκηνές της σκληρής πραγματικότητας.

Κορμός της αφήγησης είναι όμως οι συνεντεύξεις επιστημόνων, ανθρώπων κλειδιά των αρμόδιων ομοσπονδιακών υπηρεσιών, που στήνουν τώρα μόνοι τους την κάμερα στα δωμάτια τους, και αναλαμβάνουν ρόλο πληροφοριοδότη, απογοητευμένοι και καμιά φορά άναυδοι και οι ίδιοι μπροστά στον ακατανόητο τρόπο με τον οποίο η Αμερικανική διοίκηση χειρίστηκε την πανδημία.

Η ταινία δεν επικεντρώνεται τόσο στις συνέπειες της πανδημίας, δεν επιχειρεί να προκαλέσει οίκτο ή φόβο αλλά οργή. Οργή, για τη χωρίς όρια γραφειοκρατία, για τα εξοργιστικά λάθη που οδήγησαν στην έλλειψη τεστ ή μασκών, τις σχεδόν σουρεαλιστικές καμιά φορά δηλώσεις των υπευθύνων, την αμφισβήτηση της επιστήμης αλλά και συχνά της λογικής.

Η διοίκηση του Τραμπ παρουσιάζεται σαν τίποτα περισσότερο από μία ομάδα κολάκων και αυλικών, όπου η προθυμία και ικανότητα διαστρέβλωσης της αλήθειας έχουν μεγαλύτερη αξία από τις γνώσεις ή την εμπειρία. Πράγματι, κάθε φωνή που τόλμησε να αμφισβητήσει τη στρεβλή εικόνα ασφάλειας και ευημερίας που αναπαράγονταν από το Λευκό Οίκο φιμώθηκε, πρόσωπα καθαιρέθηκαν, πρωτόκολλα αγνοήθηκαν, έπαινοι εξαγοράστηκαν, μέχρι που η ίδια η πραγματικότητα ήρθε να τους διαψεύσει με τον πιο σκληρό τρόπο.

Το Totally Under Control δεν αποκαλύπτει κάτι που δεν ξέραμε, τα περισσότερα από αυτά τα γεγονότα είχαν ήδη γίνει γνωστά και σχολιαστεί. Επομένως, δεν φαίνεται πιθανό να συμβάλλει αυτό το ντοκιμαντέρ στο να αλλάξουν γνώμη, όσοι αρνούνται- ίσως αδυνατούν- να κατανοήσουν και να αποδεχτούν την υγειονομική κρίση που διανύει πλέον ολόκληρος ο πλανήτης.

Αυτό που κάνει όμως, είναι να δίνει λόγο σε μερικές ψύχραιμες φωνές, σωτήριο διάλειμμα από τους τόνους ερασιτεχνισμού, παραπληροφόρησης και αφέλειας που μας έχουν κατακλύσει. Κυρίως όμως αυτό που πετυχαίνει για τον θεατή που έχει ίσως συνηθίσει, που δεν συγκινείται το ίδιο εύκολα με τα νούμερα των κρουσμάτων ή της θνησιμότητας, είναι να του υπενθυμίσει το μέγεθος της καταστροφής, τους κινδύνους και τις συνέπειες της πιθανής αμέλειας του.