25ο ΦΝΘ - "The Natural History of Destruction": Η φρίκη του βομβαρδισμού

Σύνοψη: Εμπνευσμένη από το ομότιτλο βιβλίο του Βίνφριντ Γκέοργκ Ζέμπαλντ και βασισμένη σε υλικό αρχείου από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η ταινία διατυπώνει ένα κρίσιμο ερώτημα: είναι ηθικά αποδεκτό να χρησιμοποιείται εργαλειακά ο άμαχος πληθυσμός σε καιρό πολέμου;

ΣΧΕΤΙΚΑ26o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Αύξηση-ρεκόρ σε θεατές

Είναι δυνατόν να δικαιολογηθεί η μαζική καταστροφή στο όνομα ενός ανώτερου «ηθικού» ιδεατού; Το ερώτημα παραμένει εξίσου φλέγον σήμερα όσο ήταν και πριν από 80 χρόνια, μιας και η επείγουσα φύση του αποτυπώνεται τραγικά στην επικαιρότητα.

Κριτική: Η οθόνη μαυρίζει και σταδιακά εμφανίζονται φώτα που μοιάζουν με αστέρια. Το θέαμα είναι εντυπωσιακό, αλλά καθώς προσπαθείς να καταλάβεις τι είναι αυτό που βλέπεις, το συναίσθημα μετατρέπεται σε τρόμο, όταν διακρίνεται ένα αεροπλάνο να πετά πάνω από αυτά τα φώτα, που διαρκώς πολλαπλασιάζονται.

Τότε συνειδητοποιείς ότι παρακολουθείς τον βομβαρδισμό μιας πόλης κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Αυτή είναι μία από τις σκηνές που λειτουργούν καθηλωτικά στη «Φυσική Ιστορία της Καταστροφής», το νέο ντοκιμαντέρ του Σεργκέι Λοζνίτσα (“Donbass”). Χρησιμοποιώντας αποκλειστικά αρχειακό υλικό, χωρίς ομιλούσες κεφαλές ή αφήγηση, ο Ουκρανός σκηνοθέτης στοχάζεται πάνω στη φρίκη που προκάλεσαν οι αεροπορικές επιδρομές στον άμαχο πληθυσμό και τις πόλεις της Αγγλίας και της Γερμανίας. Δεν είναι τυχαίο ότι ξεκινά την ταινία του παρουσιάζοντάς μας σκηνές από την καθημερινή ζωή στο Αμβούργο και το Βερολίνο και αμέσως μετά ακολουθεί η προαναφερθείσα σεκάνς του νυχτερινού βομβαρδισμού.

Κι ενώ καταφέρνει να κάνει ξεκάθαρη την πρόθεσή του να αποτυπώσει το πώς η φρίκη αυτή δικαιολογήθηκε και από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές –χαρακτηριστικό είναι το στιγμιότυπο που ο Ουίνστον Τσόρτσιλ προτείνει στους πολίτες της Γερμανίας να αφήσουν τις πόλεις και να πάνε στην εξοχή για να σώσουν τις ζωές τους– ο Λοζνίτσα δεν μπορεί να μεταφέρει ή να αποτυπώσει πλήρως τις πιο φιλοσοφικές προεκτάσεις του θέματός του και της πηγής της έμπνευσής του. Τουλάχιστον όπως αυτές αναπτύσσονται στη διάλεξη «Αεροπορικοί βομβαρδισμοί και λογοτεχνία» που περιλαμβάνεται στο ομώνυμο βιβλίο του σπουδαίου συγγραφέα Β.Γ. Ζέμπαλντ.

Τέλος, άξιο απορίας είναι το ότι επιλέγει να αφήσει εκτός την κορύφωση των αεροπορικών πολεμικών επιχειρήσεων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τους βομβαρδισμούς της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι.

Έτσι, η δική του ιστορία της καταστροφής μένει κάπως ανολοκλήρωτη, αλλά αποτελεί σίγουρα μια διαφορετική και ιδιοσυγκρασιακή προσέγγιση στο είδος του πολεμικού ντοκιμαντέρ.

Tην ταινία μπορείτε να την δείτε online εδώ.

• Το φετινό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται 2-12 Μαρτίου 2023

• Το MOVE IT βρίσκεται εκεί όπως κάθε χρόνο, παρακολουθεί ταινίες και σας γράφουμε αναλυτικά