24ο ΦΝΘ - Σύλλας Τζουμέρκας: "Η ταινία μας σαν κινούμενη άμμος μιας ονειρικής μνήμης"

Δημοσίευση: 17 Μαρτίου 2022, 18:01
Συντάκτης:

Σε μια βραδιά γεμάτη συγκίνηση και έντονα συναισθήματα, Η πόλη και η πόλη των Χρήστου Πασσαλή και Σύλλα Τζουμέρκα επέστρεψε στην πόλη της, έπειτα από την παγκόσμια πρεμιέρα της στο διαγωνιστικό τμήμα Encounters της Μπερλινάλε, καθώς προβλήθηκε σε ειδική προβολή, στο πλαίσιο του 24ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, στο κατάμεστο Ολύμπιον.

<a href="/festival-thessalonikis/26o-festival-ntokimanter-thessalonikis-ayxisi-rekor-se-theates/69664">26o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Αύξηση-ρεκόρ σε θεατές</a>ΣΧΕΤΙΚΑ26o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Αύξηση-ρεκόρ σε θεατές

Πριν την προβολή, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και curator της ταινίας, Ορέστης Ανδρεαδάκης, ανέφερε: «Μάρτιος ήταν και τότε. Σαν σήμερα, πριν 79 χρόνια, στις 15 Μαρτίου 1943, ένα τρένο αναχώρησε από τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό με προορισμό το Άουσβιτς. Σε αυτό το τρένο, 2.400 Έλληνες Εβραίοι ήταν στοιβαγμένοι στα βαγόνια. Μέχρι τα μέσα Αυγούστου του ίδιου χρόνου, άλλα 19 τέτοια τρένα επρόκειτο να οδηγήσουν το σύνολο σχεδόν της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης στον θάνατο. Συνολικά, 45.000 άνθρωποι δεν γύρισαν ποτέ στη γενέθλια πόλη τους. Ανάμεσά τους και η Σαρίνα Σαλτιέλ, η οποία μόλις είχε στείλει ένα σπαρακτικό γράμμα στον γιο της, που είχε διαφύγει στην Αθήνα. Τον γνωστό σε όλους μας Μωρίς Σαλτιέλ, έναν από τους ανθρώπους που συνέβαλαν στην ίδρυση του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ακριβώς δύο χρόνια μετά, στις 15 Μαρτίου 1945, ένας από αυτούς τους Έλληνες Εβραίους φτάνει εξαθλιωμένος εδώ. Έχει διασχίσει με τα πόδια όλη την Ευρώπη, έχοντας ξεφύγει από το Άουσβιτς. Μαζεύει γύρω του πολίτες της Θεσσαλονίκης, Χριστιανούς και Εβραίους και για πρώτη φορά τούς μιλά για τη φρίκη των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Το όνομά του, Λέων Μπατής. “Αυτό που θα ακούσετε σε λίγο”, λέει, “θα γίνει μια μέρα σε όλους γνωστό. Θα δημοσιευθεί και θα γυριστεί ακόμη και σε φιλμ”. Σήμερα, 15 Μαρτίου 2022, η επιθυμία του πραγματοποιείται. Εδώ, στο γεμάτο Ολύμπιον, στην πρώτη σειρά, δύο θέσεις είναι κενές με τα ονόματα της Σαρίνα Σαλτιέλ και του Λέοντος Μπατή».

«Είναι πολύ συγκινητικό να είμαστε εδώ, σε αυτό το μέρος, με αυτή την ταινία, τη συγκεκριμένη μέρα», είπε ο Χρήστος Πασσαλής. «Και είμαστε πολύ χαρούμενοι που Η πόλη και η πόλη γυρνάει στη πόλη» συμπλήρωσε ο Σύλλας Τζουμέρκας. Μετά το τέλος της προβολής, ακολούθησε συζήτηση με το κοινό. Ο Ορέστης Ανδρεαδάκης ρώτησε αρχικά αν η ζωή της εβραϊκής κοινότητας ήταν κάτι που γνώριζαν από την παιδική τους ηλικία ή αν το είχαν διδαχτεί στο σχολείο, ο Χρήστος Πασσαλής απάντησε ως εξής: «Φυσικά, είναι προσωπική η πορεία του καθενός. Εγώ, προσωπικά μιλώντας, δεν ήξερα σχεδόν τίποτα. Αυτή η άγνοια ήταν και το σημείο αφετηρίας, το πυρηνικό αίσθημα που συνόδευσε τη δημιουργία της ταινίας. Ξεκινήσαμε, δηλαδή, με μια οργισμένη απορία για το πώς γίνεται μεγαλώνοντας σε αυτή την πόλη να μην έμαθα τίποτα για όλη αυτή την ιστορία και τα τραγικά αυτά γεγονότα».

Σε ερώτηση του κοινού σχετικά με την πολυμορφία της ταινίας και το γιατί τα σχολικά βιβλία δεν αναφέρονται σε αυτό το ζήτημα, ο κ. Τζουμέρκας είπε: «Η δική μας δουλειά δεν είναι το εκπαιδευτικό σύστημα, εμείς κάνουμε ταινίες. Το ερώτημα αυτό ισχύει. Αλλά δεν μπορούμε να απαντήσουμε εμείς, γιατί δεν είναι η δουλειά μας. Εμείς θέτουμε την ερώτηση. Θέλαμε να τραβήξουμε τη γλώσσα του σινεμά στα όρια και να βρούμε έναν δικό μας συγκερασμό. Συνολικά μιλώντας, η ταινία είναι ένας ενδιάμεσος χώρος ανάμεσα σε μένα και τον Χρήστο. Ταυτόχρονα, είναι ένας ενδιάμεσος χώρος ανάμεσα σε κινηματογραφικά είδη. Συνθέτει και αντλεί από διαφορετικές γλώσσες του σινεμά και φτιάχνει μια ολότελα δική της».

To ΜOVE IT είδε την ταινία "Η πόλη και η πόλη" και γράφουμε σχετικά

Ο κ. Πασσαλής συμπλήρωσε: «Η ταινία δεν έχει απαντήσεις γιατί δεν τις έχουμε ούτε εμείς. Η απορία σας είναι και δική μας. Η πολυμορφία της ταινίας έχει να κάνει με τις δυνάμεις που τη δημιούργησαν. Από την αρχή με τον Σύλλα είχαμε κατά νου πως θέλουμε να πούμε την ιστορία μιας κοινότητας. Δεύτερον, να αναδείξουμε την Ιστορία ως δύναμη και ως μια σειρά παραμέτρων και παραγόντων που καταστρέφουν και συντρίβουν τους ανθρώπους. Με αυτή την έννοια αυτή, η πολυμορφία αποτυπώνεται με τα ιστορικά γεγονότα, με στοιχεία που είναι στο μεταίχμιο μεταξύ μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ. Όλο αυτό μάς ήταν απαραίτητο για να διηγηθούμε μια πολύπλοκη ιστορία που δεν μπορεί κανείς να πει “είναι αυτό ή εκείνο”. Είναι η ανθρώπινη φύση που καταγράφεται στην ταινία».

Σε άλλη ερώτηση, σχετικά με τις πηγές που χρησιμοποιήθηκαν, ο Σύλλας Τζουμέρκας εξήγησε πως «έχουμε αντλήσει στοιχεία από πολλές πηγές και έχουμε διαβάσει πολλά βιβλία. Ευτυχώς, την τελευταία 20ετία υπάρχει μεγάλη βιβλιογραφία σχετική με το θέμα. Για εμάς, ήταν κρίσιμο να αναδείξουμε ορισμένες λεπτομέρειες, οι οποίες ενισχύονται στο πλαίσιο μιας κινηματογραφικής ταινίας. Μισή σειρά σε ένα βιβλίο παίρνει άλλη δυναμική όταν αναπτύσσεται για τρία λεπτά σε μια ταινία. Τέτοια zoom in και zoom out έγιναν σε ολόκληρη τη διαδικασία της ταινίας, ακόμη και όταν μοντάραμε. Επιπλέον, είχαμε και έναν επιστημονικό σύμβουλο, τον Γιώργο Αντωνίου, ο οποίος ήταν μαζί μας σε όλη αυτή την πορεία».

Σχετικά με το αν έχουν μετανιώσει  το γεγονός πως η ταινία δεν είναι μυθοπλασία, καθώς και με το αν έχει κάποια συνάφεια με προηγούμενες δουλειές τους, ο Σύλλας Τζουμέρκας δήλωσε τα εξής: «Όχι, αισθανθήκαμε μια ελευθερία που δεν την περιμέναμε. Όσο για τη δεύτερη ερώτηση, ναι, υπάρχει συνάφεια, καθώς είμαστε δυο άνθρωποι που συνεχίζουμε σε μια γραμμή όσον αφορά τα θέματα που μας ενδιαφέρουν». Η επόμενη ερώτηση αφορούσε την έμπνευση σε σχέση με τις σκηνές που ενώνουν την Θεσσαλονίκη του παρελθόντος με εκείνη του σήμερα. «Η ιδέα να αφηγηθούμε την ιστορία της εβραϊκής κοινότητας τον 20ό αιώνα, αλλά γυρισμένη στη σύγχρονη πόλη, ήταν η κεντρική ιδέα της ταινίας. Θέλαμε ο χρόνος και ο χώρος να είναι αρκετά  ολισθηροί  ως έννοιες, να μην είναι κάτι σταθερό, πx η πόλη του ’30 και οι άνθρωποι που κυκλοφορούν στην πόλη με ρούχα του ’30», ανέφερε ο Χρήστος Πασσαλής. «Σαν κινούμενη άμμος, ακολουθήσαμε το μοτίβο της ονειρικής μνήμης για να προκύψει αυτό», συμπλήρωσε ο Σύλλας Τζουμέρκας. Όσο για μελλοντικά τους σχέδια, η απάντηση του Σύλλα Τζουμέρκα ήταν σύντομη και περιεκτική: «Κι άλλες ταινίες», δήλωσε σχετικά, μέσα σε καταιγισμό από χειροκροτήματα και συγχαρητήρια από το κοινό του Ολύμπιον.

Όλες τις κριτικές και τις ανταποκρίσεις του MOVE IT από το 24ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, μπορείτε να τις βρείτε εδώ.

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

BOX OFFICE

Ταινία
4ημέρο
Tanweer
43250
Film Group
13175
Tanweer
12142
Tanweer
4254
Tanweer
2372
Baghead, από την Spentzos Baghead, από την Spentzos