A hidden life

Σύνοψη: Ο Φραντς Γιέγκερστετερ (Όγκαστ Ντιλ), ένας Αυστριακός αντιρρησίας συνείδησης, αρνείται να αγωνιστεί για τους Ναζί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εκτελείται από αυτούς το 1943.

Γνώμη: Μετά τις κενές υπαρξιακές αναζητήσεις των “To the Wonder”, “Knight of Cups” και “Song to Song”, και πάνω που νομίζαμε ότι το ‘χει χάσει πια, ο Τέρενς Μάλικ κατάφερε να ενώσει ξανά εικόνα και ουσία και να μας χαρίσει μια πραγματικά ποιητική σπουδή πάνω στην έννοια του ηρωισμού.

22 χρόνια μετά τη “Λεπτή Κόκκινη Γραμμή”, το αντιπολεμικό του αριστούργημα, ο 76χρονος πλέον δημιουργός επιστρέφει στα δεινά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, εστιάζοντας όμως την κάμερά του στην προσωπική μάχη ενός αφανούς ήρωα, μια μάχη ανάμεσα στο καθήκον και τη συνείδηση και δεν προσφέρεται για αιματοβαμμένες σκηνές ή εντυπωσιακές αψιμαχίες, όμως ταιριάζει επιτέλους γάντι στην ιδιοσυγκρασιακή και ενδοσκοπική ματιά που έχει υιοθετήσει τα τελευταία χρόνια.

Βασίζοντας το σενάριό του κατά μεγάλο μέρος στα γράμματα που αντάλλασσε ο Γιέγκερστετερ με τη γυναίκα του, Φάνι (Βαλερί Πάχνερ), όσο ο πρώτος βρισκόταν είτε σε στρατόπεδο εκπαίδευσης είτε σε φυλακές στην Αυστρία και το Βερολίνο, ο Μάλικ μεταφέρει στο πανί τις ζωές και των δύο, ζωές που έμειναν κρυφές από τις ένδοξες σελίδες της ιστορίας. Η διαρκής άρνηση του Φραντς να δώσει όρκο τιμής στον Αδόλφο Χίτλερ και το Γ’ Ράιχ και να βρεθεί στο πεδίο της μάχης, είχε άλλωστε συνέπειες τόσο στη δική του μοίρα όσο και σε αυτήν της οικογένειάς του. Η γυναίκα, η μητέρα και οι τρεις μικρές του κόρες αναγκάστηκαν να υποστούν την εχθρότητα και τον εξευτελισμό των υπόλοιπων κατοίκων του μικρού ορεινού χωριού, του οποίου τη γη τόσο αγαπούσε ο Φραντς.

Και είναι στις σκηνές της καθημερινής ζωής και του μόχθου των αγροτών της εποχής που ο Μάλικ μεγαλουργεί. Η εμμονή του με το φυσικό φως και τα νατουραλιστικά κάδρα, σε συνδυασμό με τη μεθυστική φωτογραφία του Γιοργκ Βίντμερ, λειτουργούν καθηλωτικά, ενώ γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν και στο πραγματικό σπίτι της οικογένειας Γιέγκερστετερ, προσδίδοντας μια ακαταμάχητη αυθεντικότητα. Η ομορφιά της φύσης σε αντίθεση με το κλειστοφοβικό περιβάλλον της φυλακής, η στωικότητα των ζώων του αγρού ως αντίβαρο στην αγριότητα των δεσμοφυλάκων, οι κινήσεις ανθρωπιάς των κατοίκων του χωριού σε αντιδιαστολή με την γραφειοκρατική σκληρότητα των δικαστών (ο Μπρούνο Γκαντς, και πάλι αβίαστα σπουδαίος, σε μία από τις τελευταίες κινηματογραφικές εμφανίσεις του), αυτά είναι μερικά από τα δίπολα που επιστρατεύει μαεστρικά ο Μάλικ, αποσπώντας παράλληλα σπουδαίες ερμηνείες από το σύνολο του καστ, με καλύτερους τους Όγκαστ Ντιλ και Βαλερί Πάχνερ, των οποίων οι κρυφές ζωές φανερώνονται μόνο από τα βλέμματα και τις μετρημένες κινήσεις τους.

Ο σπουδαίος κριτικός λογοτεχνίας Τζορτζ Στάινερ, ο οποίος απεβίωσε στις 3 Φεβρουαρίου, είχε γράψει τα εξής: “Τίποτα δεν είναι πιο κτηνωδώς παράλογο από την ετοιμότητα των ανθρώπων να καούν ή να σφαγιαστούν μεταξύ τους στο όνομα της εθνικότητας και υπό την παιδαριώδη σαγήνη μιας σημαίας.” Το “Μια Κρυφή Ζωή” σκιαγραφεί έναν άνθρωπο που συνειδητοποίησε το ίδιο πράγμα, ακριβώς τη στιγμή που τα παγκόσμια γεγονότα αδιαφορούσαν για τις προσωπικές ζωές των πολιτών. Κι ο Μάλικ χαρίζει σε αυτόν, αλλά και σε όσους υπήρξαν σαν κι αυτόν, τη δική τους σελίδα στην ιστορία, τη δική τους ευκαιρία για αθανασία. Κάτι που το σπουδαίο σινεμά οφείλει να κάνει.