Ο Γκασπάρ Νοέ κόντεψε να πεθάνει, στη συνέχεια έκανε την πιο προσωπική ταινία του

Το όνομα του Gaspar Noé έχει συνδεθεί με ανατρεπτικά κινηματογραφικά παιχνίδια για σχεδόν είκοσι χρόνια, από τότε που το Irreversible έκανε πρεμιέρα στις Κάννες το 2002. Ωστόσο, το Vortex που γυρίστηκε στις αρχές του 2021 βρίσκει τον σκηνοθέτη να δουλεύει με πιο ήπιο και προσιτό τρόπο. Στην ταινία πρωταγωνιστούν ο Ιταλός Dario Argento και τη Γαλλίδα  Françoise Lebrun ως ένα ηλικιωμένο ζευγάρι που περνά τις τελευταίες του μέρες σ’ ένα στενόχωρο διαμέρισμα με το χαρακτήρα της Lebrun να χάνει σιγά σιγά το μυαλό της. Η ταινία επιδεικνύει για μία ακόμη φορά τον περιπετειώδη φορμαλισμό του Gaspar Noé με τις 2 ώρες και τα είκοσι δύο λεπτά να ξεδιπλώνονται σε split screen.

ΣΧΕΤΙΚΑΓκασπάρ Νοέ: "Η ζωή είναι ένα σύντομο πάρτι, που σύντομα θα ξεχαστεί"

Ο ίδιος ο Νοέ, σε συνέντευξή του στο Indiewire, εξηγεί όλο το παρασκήνιο σχετικά με την δημιουργία αυτού του φιλμ. Πως κόντεψε να πεθάνει, πως αποτοξινώθηκε από διαφόρων ειδών ουσίες και πως έφτασε να δημιουργήσει την πιο προσωπική του ταινία:

«Πριν από ενάμιση χρόνο είχα αιμορραγία στον εγκέφαλο και παραλίγο να πεθάνω. Επέζησα και με συμβούλεψαν να μείνω σπίτι. Έτσι πέρασα έξι μήνες ήσυχα βλέποντας ταινίες του Mizoguchi. Ήταν ίσως η πιο ειρηνική στιγμή σε όλη μου τη ζωή.

Θα μπορούσα να είχα σβήσει και ξαφνικά είχα μία δεύτερη ευκαιρία. Υπάρχουν κάποια πράγματα που σ’ ενδιαφέρουν λιγότερο. Υπάρχουν πράγματα που σου φαίνονται λιγότερο πολύτιμα.

Η ψυχεδέλεια απουσιάζει από αυτήν την ταινία γιατί όταν κάνεις κάτι μία φορά είναι βαρετό να το επαναλαμβάνεις. Μπορεί να εκπλήσσεις τους άλλους ανθρώπους αλλά πρώτα απ’ όλα πρέπει να εκπλήσσεις τον εαυτό σου.

Σκεφτόμουν ότι ήθελα να κάνω μία ταινία με ηλικιωμένους χαρακτήρες. Το είχα στο μυαλό μου τα τελευταία τρία ή τέσσερα χρόνια. Όταν πήγα να δω τον πατέρα μου στην Αργεντινή την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς ήξερα ότι έπρεπε να επιστρέψω για να κάνω την ταινία. Έγραψα 10 σελίδες και ήλπιζα να πάρω κρατικές επιδοτήσεις. Τελικά το Canal Plus αγόρασε το σενάριο.

Υπάρχουν πράγματα στην ταινία που συνδέονται με τη ζωή μου. Ο πατέρας μου είναι ογδόντα οκτώ χρόνων και έχει τα λογικά του περισσότερο από ποτέ. Ζωγραφίζει, γράφει. Είχε COVID τον περασμένο χρόνο και επέζησε. Η μητέρα μου έχασε το μυαλό της πριν από οκτώ χρόνια και τελικά πέθανε από αυτό. Το ίδιο και η γιαγιά μου. Είναι μια μαγική διαδικασία. Μερικοί από τους πιο λαμπρούς ανθρώπους που χάνουν το μυαλό τους. Ήθελα να αφιερώσω την ταινία σε όλους τους ανθρώπους που χάνουν το μυαλό πριν χάσουν την καρδιά τους.

Αρχικά, δεν πίστευα ότι θα κάνω ολόκληρη την ταινία με split screen. Ξεκίνησα να τραβάω με δύο κάμερες και μετά με μία μόνο κάμερα. Και τότε συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να τραβάω με δύο κάμερες αν ήθελα να είναι όλη η ταινία σε split screen. Έτσι έπρεπε να επαναλάβουμε κάποιες σκηνές. Είμαι πολύ χαρούμενος που τα καταφέραμε.

Μπορεί να εκπλαγείτε με τις πρώτες λήψεις λόγω split screen αλλά μετά από ένα λεπτό θα το ξεχάσετε. Τα μάτια σας κινούνται συνεχώς από αριστερά προς τα δεξιά. Υπήρξαν άνθρωποι που μου είπαν ότι τη δεύτερη φορά που βλέπουν την ταινία ανακαλύπτουν καινούργια πράγματα.

Ποτέ δεν πίστευα ότι η ταινία θα είχε διάρκεια δύο ώρες και είκοσι δύο λεπτά. Νομίζω ότι θα ήθελα να ήταν ογδόντα ή ενενήντα λεπτά. Αν βάλετε όλο αυτό το υλικό σε δύο οθόνες η ταινία διαρκεί τέσσερις ή πέντε ώρες. Ό,τι είναι αληθινό και συναισθηματικό  το κράτησα. Ό,τι δεν ήταν το έκοβα.

Δεν πρόκειται να κάνω μία ταινία για το γήρας ακατάλληλη για ανηλίκους. Γι’ αυτό άφησα στην άκρη θέματα όπως το σεξ και τα ναρκωτικά Μοιάζει με ταινία επιβίωσης. Πρόκειται για δύο ηλικιωμένους που κινδυνεύουν. Δεν ξέρω όμως σε ποιο ακριβώς είδος ταινιών ανήκει.

Το πρόβλημα με αυτό το είδος ασθένειας είναι ότι οι άνθρωποι ντρέπονται και το κρατούν μυστικό εντός της οικογένειάς τους. Όταν αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι οι γονείς τους έχουν Αλτσχάιμερ νομίζουν ότι πρέπει να κουβαλούν αυτόν τον σταυρό χωρίς να το  μοιραστούν με άλλους. Είναι πολύ περίεργο. Ανακάλυψα κάνοντας αυτήν την ταινία ότι πολλοί άνθρωποι φροντίζουν τους γονείς τους καθημερινά και δεν μιλούν ποτέ γι’ αυτό. Είναι μέρος της ζωής μου, της ζωής του πατέρα μου, της ξαδέρφης μου ακόμα και της μητέρας μου. Είναι όμως λυτρωτικό όταν μπορείτε να το συζητήσετε με άλλους. 

Δεν πρέπει να κάνει κάποιος ταινίες μόνο για να κερδίσει χρήματα. Μερικοί άνθρωποι το κάνουν για να αγοράσουν πισίνες ή ακόμα και ναρκωτικά. Αλλά μπορεί επίσης κάποιος να αντιμετωπίσει τον κινηματογράφο ως εργαλείο επικοινωνίας στη ζωή και να μοιραστεί ό,τι καλό και κακό έχει. Η πρόθεση αυτής της ταινίας δεν ήταν εμπορική. Απευθύνεται σε όλο το κοινό ανεξαρτήτως ηλικίας. Αλλά η αλήθεια είναι ότι το περιεχόμενο της ταινίας είναι θλιβερό, υπαρξιακό και αρκετά σκληρό. Είναι το αντίθετο από μία hype ταινία.

Σκεφτόμουν πριν από δύο χρόνια να κάνω μία ταινία για τη θρησκεία. Τώρα δεν ασχολούμαι με αυτό. Θα ήθελα μάλλον να κάνω ένα ντοκιμαντέρ σε σινεμασκόπ. Αντί να γράψω ένα σενάριο και να βρω τους ηθοποιούς θα ήθελα να κάνω ένα δυνατό ντοκιμαντέρ με όλα τα εργαλεία που μπορεί να προσφέρει ο κινηματογράφος. Θέλω να κάνω μία επική ταινία χωρίς σενάριο…»
Αναστασία Σταθά