Ανάλυση στα "Funny Games" του Μίκαελ Χάνεκε: Μια υπόθεση... mindfuck

Το Gazarte ετοιμάζει αφιέρωμα στον Βαυαρό σκηνοθέτη Michael Haneke με προβολή μεταξύ των έργων του, της ταινίας Funny Games στην αυθεντική της κόπια του 1997 αλλά και στη μεταγενέστερη του 2007 από την Πέμπτη 28/6 και το Move Ιt βρήκε αφορμή για αφιέρωμα.

Το πανομοιότυπο (remake δε το λες) film το είχαμε δει στο σινεμά το 2007. Το παλιό (1997) σε βιντεοκασέτα (ναι, τότε δεν θεωρείτο retro αντικείμενο, τις είχε ο μπαμάς σε στοίβα στο σαλόνι...). Αυτή τη φορά ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, να δούμε το αυθεντικό Funny Games στη μεγάλη οθόνη του Gazarte. Το ερώτημα που παραμένει ακόμη και σήμερα, 5 χρόνια μετά την πρώτη προβολή της αμερικανικής κόπιας της ταινίας, είναι ο λόγος ύπαρξής της.

Γιατί ο Haneke προέβη σε αυτή την shot-to-shot επανεκτέλεση του έργου; Είχε τόσο σαδιστικά ένστικτα; Είναι διεσταρμμένος και «σκατόψυχος»;Του αρέσει να επαναλαμβάνεται; Έχει εμμονή με την ανθρώπινη βία και το μοραλιστικό του δαιμόνιο τον κυνηγά; Ή ήθελε απλώς να γίνει γνωστός στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού; «Ξεπούλημα», «ματαιοδοξία», «αρπαχτή» το χαρακτήρισαν κάποιοι..

Whether by knife or by gun, losing your life can sometimes be fun

Από την άλλη, ίσως ο σκηνοθέτης να ήθελε απλά να κάνει μια «πλάκα» στους μεγαλοπαραγωγούς του Χόλυγουντ που σνόμπαραν τον Ευρπαικό κινηματογράφο και διψούσαν για προκλητικές ταινίες με αμερικάνικη προφορά και τεράστιες προοπτικές κέρδους. Άλλωστε, ο εν λόγω σκηνοθέτης είναι γνωστός για τις εμμονές του (χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι είχε ως απαράβατο όρο για το The Piano Teacher την Isabelle Huppert,όπως και για το Funny games του’07 την Naomi Watts, αλλιώς δε θα κανε την ταινία), οπότε δύσκολα μπαίνει κανείς στα ψυχωτικά ενδότερα του Χάνεκε. Θα λεγε κάποιος οτι ο Χάνεκε έβαλε ένα στοίχημα με τον εαυτό του, σε φάση, εάν έκανα την ταινία αυτή τώρα πώς θα την έκανα;

Ωστόσο, η Αμερικάνικη κόπια είναι γυρισμένη shot-to-shot σε σχέση με την παλιά και πανομοιότυπη και άρα κάτι τέτοιο θα ήταν παράλογο. Άλλωστε σε ανάλογη περίπτωση που του ζητήθηκε να κάνει το ίδιο με το Cache,εκείνος αρνήθηκε κατηγορηματικά. O ίδιος ο σκηνοθέτης , πάντως, υποστηρίζει ότι απλά του ζητήθηκε στις Κάννες από τον παραγωγό Chris Coen να το κάνει, προκειμένου να το δει ευρέτερο κοινό (αφού το πρωτότυπο ήταν στα Γερμανικά). Ο ίδιος λοιπόν θεώρησε ότι έπρεπε να γίνει αγγλόφωνο, προκειμένου να αγγίξει το κοινό στο οποίο απευθυνόταν (το Αμερικανικό). Ίσως και να ήθελε να κάνει μια μομφή και να «ξυπνήσει» το Αμερικάνικο κοινό που κοιμάται και ξυπνά κάτω από τις επιταγές και τη βία της τηλεόρασης και να του κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου.

Βλέποντας Haneke παρέα με μια χάινεκεν...

Στη γερμανόφωνη ταινία του 1997 πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί Susanne Lothar, Ulrich Mühe, Arno Frisch και Frank Giering, οι οποίοι στην shot-for-shot αγγλόφωνη κόπια του 2007 αντικαθιστώνται από τους Naomi Watts, Tim Roth, Michael Pittand Brady Corbet. Η όπερα πάει με το σαδισμό και οι επιρροές του Haneke από το κουρδιστό πορτοκάλι είναι εμφανείς. Ωστόσο, η βία δε φαίνεται τόσο ωμή όσο το συναίσθημα που προκαλεί, γιατί στόχος του Χάνεκε δεν είναι το «φαίνεσθαι» αλλά το είναι, η σκέψη. Επικίνδυνα, σαδιστικά παιχνίδια, που στην περίπτωση της ταινίας του 1997 σόκαραν κυριολεκτικά το φεστιβάλ των Καννών, με αποτέλεσμα πολλοί από τους θεατές να βγούν από την αίθουσα λόγω του ότι δεν άντεχαν την υπερβολική βία... Ο ίδιος ο Haneke υποστήριξε ότι δεν ήθελε να κάνει μια ταινία τρόμου, αλλά αντιθέτως μια ταινία - μοραλιστικό σχόλιο σχετικά με την επίδραση της τηλεοπτικής βίας στην κοινωνία. Για την ιστορία πάντως, ακόμα και ο πρωταγωνιστής Tim Roth είπε ότι η ταινία τον σόκαρε τόσο πολύ στα γυρίσματα, που δε θέλει να την ξαναδεί ποτέ...

Εμείς πάντως θέλουμε...

Eιρήνη Κατσαρά