Αφιέρωμα: Whodunit ή ποιος το έκανε τελοσπάντων

Δημοσίευση: 7 Aug 2021, 19:16
Συντάκτης:

Με αφορμή την έξοδο στα ελληνικά σινεμά της γαλλικής κωμωδίας μυστηρίου Κάτι Τρέχει στο Σεν Τροπέ και την πραγματοποίηση των γυρισμάτων του σίκουελ του επιτυχημένου Knives Out, ανατρέχουμε στο είδος στο οποίο ανήκουν και οι δύο ταινίες, με τον δικό τους τρόπο φυσικά, στο Whodunit, αργκό έκφραση του Who (has) done it?, δηλαδή Ποιος το έκανε. Πρόκειται στην ουσία για ιστορίες μυστηρίου, με έναν ντετέκτιβ  που προσπαθεί να εξιχνιάσει μια υπόθεση, στην οποία εμφανίζονται διάφοροι ύποπτοι, ή μπορεί και να απουσιάζουν και να κινείται στα τυφλά, και εμείς -ως κοινό- μαζί με τον ντετέκτιβ προσπαθούμε να φανταστούμε ή υποθέσουμε ποιος το έκανε. Στο τέλος της ταινίας αποκαλύπτεται ο ένοχος, μιας και ο ευφυής ή ιδιόρρυθμος ντετέκτιβ, όσο αντίξοες και αν είναι οι συνθήκες, θα ανακαλύψει τον δράστη, ακόμα και αν χρειαστεί να κάνει λογικά άλματα και παρακινδυνευμένες εικασίες.

Ως είδος, προέρχεται φυσικά από την λογοτεχνία και τις ιστορίες μυστηρίου με ντετέκτιβ που άκμασαν κατά τον 19ο και το α΄ μισό του 20ού αιώνα, με μερικές σημαντικές φυσιογνωμίες να είναι ο Σέρλοκ Χολμς του Artur Conan Doyle, ο Ηρακλής Πουαρό και η Μις Μαρπλ της Agatha Christie, ο επιθεωρητής Μεγκρέ του Georges Simenon, ή ο επιθεωρητής Ζακ Κλουζό του σκηνοθέτη και σεναριογράφου Blake Edwards. Άλλωστε, το whodunit μπορεί να είναι είτε δραματικό είτε κωμικό είτε ακόμα και παρωδία του εαυτού του και στο σινεμά έχουμε δει αρκετά παραδείγματα και από τα τρία ύφη. Στην λίστα που ακολουθεί εμφανίζονται μερικές αγαπημένες ταινίες του είδους, που κάποιες από αυτές απολαμβάνουν ενός γενικότερου θαυμασμού ως ταινίες, ενώ κάποιες άλλες είναι απλώς διασκεδαστικές για τους φανς του είδους. Και επειδή είμαι φαν του είδους, έχω και μερικές ένοχες απολαύσεις...

Κάτι Τρέχει στο Σεν Τροπέ (2021)

Μια κλασική γαλλική κωμωδία με τον Christian Clavier, τον ιδιαίτερα αγαπητό κωμικό ηθοποιό τόσο στην Γαλλία όσο και στην χώρα μας, που εν προκειμένω συνυπογράφει το σενάριο. Ο ρόλος του είναι μια εκδοχή του Κλουζό, δηλαδή ένας γάλλος επιθεωρητής, όχι ιδιαίτερα ικανός, μάλλον γκαφατζής, που αναγκαστικά του ανατίθεται μια υπόθεση στο μαγικό Σεν Τροπέ, λόγω των καλοκαιριών διακοπών των υπολοίπων επιθεωρητών. Διευθυντής της αστυνομίας είναι ο Gerard Depardieu, οπότε βλέπουμε επί της οθόνης να ξανασυναντιούνται ο Αστερίξ και ο Οβελίξ, καθώς οι ηθοποιοί είχαν υποδυθεί τους ρόλους αυτούς στις δύο πρώτες ταινίες με το γαλατικό χωριό. Παίζει η σπουδαία ισπανίδα ηθοποιός και μούσα του Almodovar, Rossy de Palma, μια ντίβα ηθοποιό, ενώ ένας από τους υπόπτους στην βίλα στο Σεν Τροπέ, είναι ο έλληνας σκηνοθέτης Ανδρέας, μια κωμική εκδοχή του Αντρέα Βουτσινά, με τον ηθοποιό να μοιάζει εμφανισιακά με τον γνωστό σκηνοθέτη. Δεν είναι τόσο μυστηριώδης, πιο πολύ κωμική είναι, μιας και το μυστήριο διαλευκάνεται σχετικά εύκολα, παρόλα αυτά για τους φαν του είδους αλλά και τους φαν αυτού του είδους των κωμωδιών με τα ευτράπελα και τα gags, είναι ό,τι πρέπει για ένα θερινό.

Knives Out (2019)

Μια από τις πιο επιτυχημένες whodunit ταινίες των τελευταίων χρόνων, με το Netflix να έχει αγοράσει πλέον τα δικαιώματα και για επόμενα σίκουελ, με το πρώτο σίκουελ να ετοιμάζεται αυτό το καλοκαίρι στην Ελλάδα. Ντετέκτιβ ο Daniel Craig, ο οποίος βρίσκεται σε μια βίλα και σε μια υπόθεση που θυμίζει αρκετά την Agatha Christie και λίγο περισσότερο το βιβλίο της Τα Χριστούγεννα του Ηρακλή Πουαρό. Μια τυπική υπόθεση με μια έπαυλη πλουσίων, στην οποία λαμβάνει χώρα μια ενδεχόμενη δολοφονία και όλοι οι παρευρισκόμενοι είναι ένοχοι μέχρι αποδείξεως του εναντίου. Παρόλα αυτά, είναι εξαιρετική μιας και διαθέτει χιούμορ, μυστήριο και φυσικά ταλαντούχους ηθοποιούς να δημιουργούν ενδιαφέροντες ήρωες. Ανάμεσα σε άλλους συναντάμε τους Chris Evans, Jamie Lee Curtis, Ana de Armas, Christopher Plummer, Michael Shannon, Toni Collette και Lakeith Stanfield. Ο Rian Johnson επιστρέφει στην σκηνοθεσία και το σενάριο της δεύτερης ταινίας, όπου ο Daniel Craig θα αναλάβει μια άλλη υπόθεση με υπόπτους τους Edward Norton, Dave Bautista, Kate Hudson, Ethan Hawke και Jada Pinkett Smith.

Clue (1985)

Το Cluedo μέχρι και σήμερα είναι ένα από τα πιο δημοφιλή επιτραπέζια παιχνίδια μυστηρίου με την Δεσποινίδα Φλόγα, την κυρία Παγώνη, τον Συνταγματάρχη Μουστάρδα ή τον Αιδεσιμότατο Πράσινο να έχουν γίνει γνωστά πλέον πρόσωπα. Το 1985 ο Jonathan Lynn επιχείρησε να το μετατρέψει σε ταινία έχοντας ένα εκλεκτό καστ όπως τον Tim Curry, τον Christopher Lloyd ή την Madeline Kahn. Το Clue έγινε καλτ με τα χρόνια και σίγουρα ήταν πρωτοποριακό για την εποχή του, προτείνοντας στο τέλος διάφορα εναλλακτικά τέλη ως λήξη της υπόθεσης μέχρι να καταλήξει κάπου, αφήνοντάς σε συνεχώς με το στόμα ανοιχτό. Κατάφερε να φανεί αντάξιο του παιχνιδιού και της ιστορίας του. Κάποια στιγμή είχε ακουστεί ότι μπορεί να γίνει remake από τον Gore Verbinski αλλά ακόμα δεν φαίνεται πιθανό κάτι τέτοιο.

Murder on the Orient Express (1974, 2017)

Και ας πάμε στην Agatha Christie, την βασίλισσα του είδους στον χώρο της λογοτεχνίας. Πολλά βιβλία της έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο και στο σινεμά αλλά ένα από αυτά παραμένει και διαχρονικό και ιδιαιτέρως αγαπητό: το Έγκλημα στο Όριαν Εξπρές. Μάλιστα είναι ένα βιβλίο που είχε την τύχη να έχει δύο πολύ επιτυχημένες κινηματογραφικές εκδοχές, το λιγότερο αξιοπρεπείς σε σχέση με το πρωτότυπο υλικό. Η πρώτη του 1974 σε σκηνοθεσία του Sidney Lumet έχει τον Albert Finney ως Ηρακλή Πουαρό (προτάθηκε για Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου) και υπόπτους τους Ingrid Bergman (κέρδισε Όσκαρ Β΄ Γυναικείου Ρόλου), Lauren Bacall, Sean Connery, Vanessa Redgrave, Michael York και Anthony Perkins. Αυτό είναι και ένα από τα εμπορικά ατού των ταινιών whodunit, ότι συνήθως συγκεντρώνει ένα μεγάλο και λαμπερό καστ. Το ίδιο έγινε και στην εκδοχή του Kenneth Branagh του 2017, με τον ίδιο να αναλαμβάνει τον ρόλο του Πουαρό αλλά σε μια χριστιανική, μεσσιανική παραβολή του και έχοντας ως υπόπτους τους Penelope Cruz, Willem Dafoe, Judi Dench, Derek Jacobi, Michelle Pfeiffer, Olivia Colman και θύμα τον Johnny Depp. Ο Branagh έχει ετοιμάσει και το Έγκλημα στον Νείλο, που επίσης είχε ξαναγίνει ταινία στα 70s, αλλά λόγω κορονωϊού έχει καθυστερήσει.

A Simple Favor (2018)

Το A Simple Favor είναι από τις αποδείξεις ότι από ένα μέτριο βιβλίο μπορεί να γίνει μια πολύ καλύτερη ταινία. Έτσι, ο Paul Feig πήρε το βιβλίο της Darcey Bell και το μετέτρεψε σε μια μαύρη κωμωδία που από ένα σημείο και μετά μετατρέπεται σε whodunit, καθώς η μια ηρωίδα εξαφανίζεται, θεωρείται νεκρή, εμπλέκεται η αστυνομία και ο ντετέκτιβ αλλά κυρίως η φίλη της που προσπαθεί μόνη της να βρει λύση στο μυστήριο. Απολαυστικά ποπ, απόλυτα απενοχοποιημένη και διασκεδαστική, έχοντας ένα εξαιρετικό δίδυμο, τις Anna Kendrick και Blake Lively και μια πολύ ενδιαφέρουσα τροπή στα πράγματα. Στα ατού της ταινίας οι φοβερές μουσικές επιλογές αλλά και τα κοστούμια και η σκηνογραφία. Δεν είναι το τυπικό whodunit, αλλά είναι και αυτό μια εκδοχή του.

Memento (2000)

Και μιας και μιλάμε για μη τυπικές ταινίες του είδους, ας πάμε στο Memento, την δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθέτησε ο Christopher Nolan, και αφού είναι Nolan προφανώς και δεν θα ήταν τυπική. Και εδώ παίζει με τον χρόνο και την αφήγηση και μάλιστα τα αντιστρέφει όλα. Η ταινία είναι γυρισμένη ανάποδα, ξεκινάει από την τελευταία σκηνή, εκεί που κανονικά θα τελείωνε και κάθε επόμενη σκηνή σε πάει προς τα πίσω ώστε να κλείσει με την πρώτη σκηνή της ταινίας και έτσι η υπόθεση, το μυστήριο να λυθεί με βάση τι έγινε στην αρχή και όχι τι έγινε στο τέλος. Και όλα αυτά έχοντας ως οδηγό μας τον εξαιρετικό Guy Pearce που υποδύεται έναν άντρα που έχει χάσει την μνήμη του. Συναρπαστικό, μυστηριώδες μέχρι την τελευταία σκηνή με ένα αναπάντεχο τέλος.

Murder Mystery (2019)

Με το είδος του μυστηρίου ασχολήθηκαν και δύο πολύ επιτυχημένοι αμερικανοί κωμικοί, ο Adam Sandler και η Jennifer Aniston στην κωμωδία μυστηρίου του Netflix που είναι από τις πιο επιτυχημένες που έχει προβάλλει η streaming υπηρεσία. Μια κωμική εκδοχή του στιλ της Agatha Christie, μαζεύονται σε ένα γιοτ πλούσιοι που θέλουν την περιουσία του πλούσιου ηλικιωμένου ιδιοκτήτη και έπειτα πρέπει να βρεθεί ο ένοχος ανάμεσά τους. Ο αστυνομικός Adam Sandler και η γυναίκα του, Jennifer Aniston, προσπαθούν να βρουν την λύση. Ανάμεσα στους ενόχους ο Luke Evans, η Gemma Arterton και θύμα ο Terrence Stamp.

Manhattan Murder Mystery (1993)

Ο Woody Allen καταπιάστηκε και εκείνος με το είδος του μυστηρίου, φυσικά με τον δικό του κωμικό τρόπο. Είχε ασχοληθεί ήδη στο Shadows and a Fog, με την μορφή του νουάρ, θα ασχοληθεί αργότερα με το Scoop, αλλά το Manhattan Murder Mystery είναι μια από τις ωραιότερες ταινίες του, ταινία συνάντησης μετά από χρόνια με την πάλαι ποτέ μούσα του, Diane Keaton (κανονικά θα έπαιζε η Mia Farrow αλλά ήταν η περίοδος που χώριζαν και έμπλεκαν στην περιβόητη περιπέτεια). Το δικό του whodunit έχει μια εσάνς από Χίτσκοκ, εμποτισμένο βέβαια με το δικό του χιούμορ. Τον ρόλο του ντετέκτιβ αναλαμβάνει ένα ζευγάρι που θεωρεί ότι έχει διαπραχθεί ένα έγκλημα και ψάχνουν να εξιχνιάσουν τι ακριβώς συνέβη. Εν προκειμένω, δεν υπάρχουν ακριβώς ένοχοι μιας και είναι άγνωστο τι είδαν, τι έγινε, τι πραγματικά συνέβη. Εκτός από τους δύο ηθοποιούς παίζουν και οι Alan Alda και Anjelica Huston

The Hateful Eight (2015)

Η όγδοη ταινία του Quentin Tarantino είναι ένα γουέστερν θρίλερ που σταδιακά εξελίσσεται σε whodunit ταινία και μάλιστα εμπνευσμένο από το And Then There Were None της Agatha Christie. Κατά την διάρκεια του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου τον 19ο αιώνα, οκτώ άγνωστοι μεταξύ τους βρίσκουν καταφύγιο σε ένα χιονισμένο και απομακρυσμένο μέρος, στο οποίο διαμένουν όλοι μαζί μέχρι να δουν τι θα κάνουν αλλά και μέχρι να δουν τι γίνεται, όταν αρχίζουν οι δολοφονίες. Ένα καστ γνώριμο του Tarantino στο μεγαλύτερο μέρος του, οι Samuel L. Jackson, Kurt Russell, Jennifer Jason Leigh, Tim Roth, Bruce Dern, Zoe Bell, Demian Bichir και σε μικρή εμφάνιση ο Chaning Tatum. Μια τυπική ταραντινική ταινία, δηλαδή αρκετά βερμπαλιστική με έμφαση στους διαλόγους, στο αίμα και στο σκοτωμό αλλά και στο μυστήριο.

Pink Panther (1963-2009)

Ο Ροζ Πάνθηρας είναι μια κατηγορία μόνος του. Κορυφαίος στο είδος του είτε το συγκαταλέξουμε στο whodunit είτε στις κωμωδίες, τα καταφέρνει υπέροχα και στα δύο. Όλα ξεκίνησαν το 1963 με την πρώτη ταινία του Blake Edwards με τον μοναδικό Peter Sellers ως επιθεωρητή Κλουζό, συνώνυμο της αφέλειας και της γκάφας. Στο καστ ο David Niven, η Capucine, η Claudia Cardinale. Το 1964 κυκλοφορεί η δεύτερη ταινία με τους Herbert Lom και George Sanders. Το 1968 κυκλοφορεί η ταινία Inspector Clouseau στην οποία όμως δεν πρωταγωνιστεί ο Sellers αλλά ο Alan Arkin σε σκηνοθεσία Bud Yorkin. Όλα αυτά εξαιτίας ενός πάρτι, της ταινίας Πάρτι του 1968 την οποία σκηνοθέτησε ο Edwards και πρωταγωνίστησε ο Sellers οπότε άφησαν στην άκρη για λίγο τον Πάνθηρα. Η ταινία δεν τα πήγε καλά. Το 1975 όμως επέστρεψε στον ρόλο του, στο The Return of the Pink Panther με σκηνοθέτη τον Edwards. Στην ταινία έπαιζαν οι Herbet Lom και Christopher Plummer. Το 1976 βγαίνει η ταινία The Pink Panther Strikes Again με Edwards και Peter Sellers. Στην ταινία εμφανιζόταν και ο Omar Sharif. Η τελευταία ταινία στην οποία έπαιξε ο Peter Sellers ήταν το 1978 στο Revenge of the Pink Panther του Blake Edwards, έκτη συνολικά, πέμπτη με τον Sellers πρωταγωνιστή. Πριν πεθάνει ο ηθοποιός το 1980, είχε γράψει ένα σενάριο για επόμενη ταινία με τον Κλουζό, που θα λεγόταν Romance of the Pink Panther.  Ο Edwards δεν δέχτηκε να το σκηνοθετήσει, έπειτα ο ηθοποιός πέθανε και έτσι εγκαταλείφθηκε αν και αρχικά είχε ακουστεί ότι μπορεί να γινόταν, με τον Dudley Moore ως Κλουζό. Τελικά έγινε το Trail of the Pink Panther το 1982 του Blake Edwards με τον Sellers πλέον να μην ζει και έτσι να χρησιμοποιείται αρχειακό υλικό από το Pink Panther Strikes Again αλλά και από άλλες ταινίες με σκηνές που κάποιες τις έχουμε δει και άλλες ήταν κομμένες. Η πτήση του Κλουζό εξαφανίζεται και έτσι όλοι τον αναζητούν και τον θυμούνται σε μια ταινία φόρο τιμής στον νεκρό ηθοποιό. Το 1983 ο Edwards κάνει την ταινία Curse of the Pink Panther. Τώρα ένας ντετέκτιβ αναλαμβάνει να εντοπίσει τον εξαφανισμένο γάλλο επιθεωρητή. Στην ταινία παίζουν οι Herbert Lom, David Niven, Capucine, Robert Wagner, Roger Moore. Η ενασχόληση του Blake Edwards με τον Κλουζό κλείνει το 1993 με το Son of the Pink Panther και τον Roberto Benigni να υποδύεται τον γιο του Κλουζό. Το 2006 έγινε το reboot του franchise σε σκηνοθεσία Shawn Levy με τον Steve Martin στον ρόλο, αρκετά επιτυχημένα. Στην ταινία παίζουν οι Kevin Kline, Jean Reno, Emily Mortimer και η Beyonce. Το 2009 επέστρεψε ο Martin στον ρόλο με τον Harald Zwart να σκηνοθετεί και με τους Jean Reno, Emily Mortimer, John Cleese, Andy Garcia, Alfred Molina, Lily Tomlin και Jeremy Irons να συμμετέχουν.

Περισσότερα σινεφιλικά αφιερώματα μπορείτε να αναζητήσετε σε αυτό το πολύ ενδιαφέρον blog.

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

Damsel

Damsel

Θα το βρείτε: Netflix

Σύνοψη: Η γλυκιά κόρη ενός βασιλιά ετοιμάζεται για προξενιό με πλούσια φαμίλια για να...
19 ώρες

BOX OFFICE

Ταινία
4ημέρο
Tanweer
43250
Film Group
13175
Tanweer
12142
Tanweer
4254
Tanweer
2372
Baghead, από την Spentzos Baghead, από την Spentzos