Aφιέρωμα: Κινηματογραφικοί Ναπολέοντες

Ο Ναπολέων Βοναπάρτης γεννήθηκε στις 15 Αυγούστου 1769 στην Κορσική, έναν χρόνο μετά την κατάκτηση του νησιού από τους Γάλλους (μέχρι τότε ήταν υπό την κυριαρχία της Γένουας). Ο πατέρας του ήταν από την Τοσκάνη, μέλος χαμηλών στρωμάτων της αριστοκρατίας, ενώ και η μητέρα του ήταν γόνος ευγενών. Από μικρός ήξερε ότι δεν θα μπορούσε να ανέβει πολύ ψηλά, δεδομένου ότι δεν ανήκει σε κάποια οικογένεια που θα του εξασφάλιζε άμεση άνοδο στην εξουσία. Η Γαλλική Επανάσταση τον βρήκε στο Παρίσι. Την περίοδο της τρομοκρατίας του Ροβεσπιέρου ξεκίνησε να ανέρχεται στον χώρο του στρατού. Το 1793 γίνεται λοχαγός. Φιλόδοξος και διορατικός κατάφερε να ηγηθεί του στρατού έναντι διαφόρων στρατευμάτων με τις νίκες να διαδέχονται η μία μετά την άλλη. Το 1796 παντρεύεται την Ιωσηφίνα, αριστοκράτισσα με πολλές γνωριμίες που θα τον βοηθούσαν και με παιδιά από τον προηγούμενο γάμο της. Το 1799 μαζί με άλλους δύο κατέλαβε την εξουσία και έγιναν ύπατοι. Το 1801 απομάκρυνε τους άλλους δύο υπάτους και ανακηρύχθηκε ισόβιος ύπατος. Το 1804 ανακήρυξε εαυτόν αυτοκράτορα των Γάλλων. Μετά την μάχη του Βατερλό, το 1815, που ηττήθηκε πανηγυρικά, εξορίστηκε στο νησί Αγία Ελένη μέχρι και τον θάνατό του, στις 5 Μαΐου 1821, μάλλον από καρκίνο του στομάχου. Οι στρατιωτικές του επιτυχίες του άφησαν το προσωνύμιο Μέγας Ναπολέων.

ΣΧΕΤΙΚΑAφιέρωμα: Κινούμενα σχέδια & live-action: Δύο σε ένα

Πολλοί σκηνοθέτες ασχολήθηκαν ή προσπάθησαν να ασχοληθούν με την προσωπικότητα του γάλλου αυτοκράτορα. Πιο γνωστή απραγματοποίητη ταινία για εκείνον είναι του Stanley Kubrick, ένα project που ουδέποτε υλοποιήθηκε, αν και το ήθελε από τα 60s και είχε ερευνήσει σε ακραίο βαθμό την εποχή και την ζωή του. Παρόλα αυτά, οι γνώσεις για την εποχή τον βοήθησαν να σκηνοθετήσει το Barry Lyndon (1975). Παρακάτω ακολουθούν μερικές μόνο από τις ταινίες στις οποίες έχουμε δει τον Ναπολέοντα είτε ως κεντρικό χαρακτήρα είτε ως ένα δευτερεύον πρόσωπο σε μια ιστορία που δεν αφορά αποκλειστικά εκείνον.

Napoleon (1927)

Η πρώτη σπουδαία ταινία για τον Ναπολέοντα, έναν καθόλου μικρόσωμο άντρα, όπως έμεινε στην συλλογική συνείδηση κυρίως εξαιτίας των βρετανικών γελοιογραφιών της εποχής που τον έδειχναν κοντό για να τον μειώσουν (στην πραγματικότητα ήταν σχεδόν 1,70 μ., ένα μέσο ύψος για έναν άντρα της εποχής). Μια από τις σημαντικότερες ταινίες του βωβού σινεμά διά χειρός Abel Gance, πρωτοπόρου του σινεμά, με τον Albert Dieudonne να υποδύεται τον Ναπολέοντα. Πρόκειται για μια καινοτόμα ταινία σε επίπεδο παραγωγής, μοντάζ, τεχνικής αρτιότητας και μια μεγάλη παραγωγή για τα δεδομένα της εποχής. Η ταινία επικεντρώνεται στα πρώιμα χρόνια του, μιας και ο σκηνοθέτης είχε σκοπό να δημιουργήσει έξι ταινίες με όλη την πορεία του, κάτι που δεν έγινε τελικά.

Napoleon (1955)

Ο Sacha Guitry είναι ένας ακόμα σπουδαίος γάλλος σκηνοθέτης, της πρώτης εποχής του ομιλούντα κινηματογράφου που ενδιαφέρθηκε για την προσωπικότητα του Ναπολέοντα. Τον βλέπουμε σε δύο ταινίες του, πρώτα στο The Pearls of the Crown (1937), μια κωμωδία με τον Guitry να παίζει τέσσερις ρόλους ιστορικών προσώπων, και τον Emile Drain να υποδύεται τον Ναπολέοντα και έπειτα στην ταινία Ναπολέων, τον οποίο υποδύεται ο Daniel Gelin σε νεαρή ηλικία και ο Raymond Pellegrin σε μεγαλύτερη ηλικία. Ο σκηνοθέτης κρατά τον ρόλο του Ταλεϋράνδου. Η ταινία αφηγείται την ζωή του Ναπολέοντα από την Κορσική στην Αγία Ελένη.

The Purple Mask (1955)

Στο Παρίσι του 1803, υπό την εξουσία του Ναπολέοντα, υπάρχει ο μυστηριώδης Purple Mask. Ο Tony Curtis στον ομώνυμο ρόλο στην ταινία του H. Bruce Humberstone που βασίστηκε στο θεατρικό έργο του 1913, Le Chevalier au masque.Ο Ναπολέων του Robert Cornthwaite είναι στο backgournd της ιστορίας, θέλοντας να δώσουν ένα ιστορικό υπόβαθρο σε μια ιπποτικής φύσης ρομαντική ιστορία, τύπου Ζορό.

Austerlitz (1960)

Ο Abel Gance μπορεί να μην έκανε τις έξι ταινίες που ήθελε, όπως είπαμε παραπάνω, ωστόσο έκανε άλλη μια ταινία, πέραν του Napoleon, το Austerlitz για την ομώνυμη μάχη στην οποία ο στρατηλάτης κέρδισε την ρωσική και αυστριακή αυτοκρατορία. Αυτή την φορά ο Pierre Mondy αναλαμβάνει τον σχετικό ρόλο, με την ταινία να ξεκινά στο πρώτο μισό με το πώς ανήλθε στην εξουσία και στο δεύτερο μισό με την μάχη του Austerlitz, μια εντυπωσιακή ταινία για τα δεδομένα της εποχής.

Madame (1961)

Ο γάλλος σκηνοθέτης Christian Jaque επιλέγει μια από τις πιο διάσημες διεθνώς ηθοποιούς της εποχής για πρωταγωνίστρια, την Σοφία Λόρεν. Βασισμένος στο θεατρικό έργο του 1893, αφηγείται την ιστορία της πλύστρας των ρούχων του Ναπολέοντα που παντρεύεται τον Francois Joseph τον οποίο αργότερα ο αυτοκράτορας κάνει δούκα. Ένα διεθνές καστ, με τον Julien Bertheau να υποδύεται τον ρόλο του αυτοκράτορα, έναν ρόλο αρκετά περιορισμένο.

The Adventures of Gerard (1970)

Ο πολωνός σκηνοθέτης και σεναριογράφος Jerzy Skolimowski καταπιάστηκε με τον Ναπολέοντα μέσα από μια κωμωδία που διαδραματίζεται την εποχή των Ναπολεόντειων Πολέμων. Ένας στρατιώτης (Peter McEnery) πιστεύει ότι είναι όχι μόνο ο καλύτερος στρατιώτης αλλά και ο καλύτερος εραστής. Βασίζεται σε κάποιες ιστορίες του Arthur Conan Doyle, του 1896. Η Claudia Cardinale υποδύεται το αντικείμενο του πόθου και ο Eli Wallach, ένας γνωστός καρατερίστας της εποχής εμφανίζεται ως Ναπολέων.

Waterloo (1970)

Η μάχη του Βατερλό έχει μείνει στην ιστορία ως μια πλήρης αποτυχά και γι αυτό ακόμα και σήμερα μνημονεύεται. Ο ρώσος σκηνοθέτης και ηθοποιός Sergei Bondarchuk, βραβευμένος με Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας το 1968 για την μεταφορά του Πόλεμος και Ειρήνη του Τολστόι, αναλύει και εντυπωσιάζει με το δικό του Βατερλό. Παραγωγός μάλιστα ήταν ο σπουδαίος Ιταλός Dino de Laurentiis. Ο Laurentiis στην αρχή είχε για σκηνοθέτη τον John Huston. Τον ρόλο του Βοναπάρτη αναλαμβάνει ο Rob Steiger, ο Christopher Plummer ως Δούκας του Wellington και σε σύντομη εμφάνιση ο Orson Welles ως βασιλιάς Λουδοβίκος 18ος. Η ταινία γυρίστηκε στην Ουκρανία. Το ότι η ταινία δεν κατάφερε να κάνει εισπρακτική επιτυχία, δεδομένου του υψηλού της μπάτζετ, έβαλε και την ταφόπλακα στο πρότζεκτ του Kubrick για την δική του εκδοχή.

Time Bandits (1981)

Ο Monty Python, Terry Gilliam, στις δικές του σκηνοθεσίες, ακολούθησε ένα μείγμα φαντασίας και σουρεαλιστικής κωμωδίας. Αυτό συνδύασε και στο Time Bandits, μια περιπέτεια φαντασίας με τον Sean Connery, τον John Cleese και την Shelley Duvall. Ο σκηνοθέτης δεν μπόρεσε να έχει έτοιμο το Brazil και έτσι αντιπρότεινε μια πιο fun ταινία. Την ταινία την έγραψε με έναν ακόμα Monty Python, τον Michael Palin, ενώ την χρηματοδότησε ο πρώην Beatles, George Harrison. Ο Gilliam την έχει εντάξει ως μέρος μιας άτυπης τριλογίας φαντασίας, με το Brazil (1985) και το The Adventures of Baron Munchausen (1988). Ταξίδια στον χώρο και στον χρόνο, αρχαία Ελλάδα, Μυκηναϊκή εποχή, Ρομπέν των Δασών και ναπολεόντεια περίοδος. Ο Ian Holm ανέλαβε τον ρόλο του γάλλου αυτοκράτορα.

The Emperor's New Clothes (2001)

Η ταινία βασίζεται στο βιβλίο The Death of Napoleon του Simon Leys με τον σκηνοθέτη Alan Taylor να επιλέγει-εύκολα- τον Ian Holm που για τρίτη φορά υποδύεται τον Ναπολέοντα μετά την τηλεοπτική σειρά Napoleon and Love (1974) και το Time Bandits (1981). Τα Νέα Ρούχα του Αυτοκράτορα επικεντρώνονται στα ύστερα χρόνια της ζωής του, μετά την ήττα στο Βατερλό και την εξορία στην Αγία Ελένη. Η ταινία γυρίστηκε στο Τορίνο της Ιταλίας.

The Count of Monte Cristo (2002)

Ο κόμης Μόντε Κρίστο είναι ένα πολύ δημοφιλές μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Δουμά του 1844, το οποίο έχει μεταφερθεί αρκετές φορές στο σινεμά. Η πρώτη φορά ήταν μόλις το 1908, σε μια ασπρόμαυρη βουβή ταινία και η τελευταία μέχρι στιγμής το 2002. Σκηνοθέτης ο Kevin Reynolds με τους Jim Caviezel και Guy Pearce να πρωταγωνιστούν και τον Alex Norton στον ρόλο του Ναπολέοντα. Η ιστορία τοποθετείτα γύρω στα 1815, την εποχή της ήττας στο Βατερλό και της εξορίας στην Αγία Ελένη. Τα γυρίσματα έγιναν κυρίως στην Μάλτα.

Napoleon and Me (2006)

Ο Ναπολέων και εγώ του ιταλού σκηνοθέτη Paolo Virzi, ελαφρώς βασισμένο στο μυθιστόρημα N. του Ernesto Ferrero τοποθετείται την εποχή της πρώτης εξορίας του Ναπολέοντα, στην νήσο Έλβα. Εκεί, ένας νεαρός δάσκαλος ασκεί δριμεία κριτική στον εξόριστο αυτοκράτορα. Τότε εκείνος θα τον προσλάβει ως γραμματέα του δημιουργώντας μια περίπλοκη σχέση μεταξύ τους. Ο γάλλος ηθοποιός Daniel Auteuil υποδύεται τον Ναπολέοντα, ο Elio Germano τον δάσκαλο και η Monica Bellucci μια βαρόνη.

Napoleon (2023)

Ο τελευταίος Ναπολέων ανήκει στον εμβληματικό βρετανό σκηνοθέτη Ridley Scott με τον Joaquin Phoenix στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο σκηνοθέτης και ο σεναριογράφος, David Scarpa, αφηγούνται την ιστορία του Ναπολέοντα από την άνοδο στα στρατιωτικά αξιώματα το 1793 και την νίκη στην Τουλόν, μέχρι τον θάνατο του στην εξορία το 1821. Η αφήγηση περνάει μέσα από έξι μάχες που πραγματοποίησε ο αυτοκράτορας και στρατηλάτης. Ταυτόχρονα, αναφέρεται και στην σχέση του με την Ιωσηφίνα της Vanessa Kirby, μια σχέση εμμονής και αλληλοεξάρτησης.

Περισσότερα σινεφιλικά αφιερώματα μπορείτε να αναζητήσετε σε αυτό το πολύ ενδιαφέρον blog.