Αφιέρωμα: Το Halloween στο σινεμά

Το Χάλογουιν είναι στην ουσία οι Απόκριες του αγγλοσαξωνικού κόσμου, αν και ταυτόχρονα είναι αρκετά διαφορετικό από τις δικές μας Απόκριες. Γιορτάζεται την νύχτα της 31 Οκτώβριου κάθε έτους, είναι αργία και πρόκειται για την παραμονή της ημέρας των Αγίων Πάντων (1η Νοεμβρίου). Άλλωστε και το όνομα είναι παραφθορά του All Hallows' Eve (Παραμονή των Αγίων Πάντων). Η Ημέρα των Αγίων Πάντων τιμά όλους τους αγίους αλλά και τους νεκρούς προγόνους των ανθρώπων και έτσι είναι μια γιορτή με βασικό στοιχείο της τις ψυχές και το επέκεινα. Πρόγονος του Χάλογουιν είναι παγανιστικές και κέλτικες εορτές. Μια από αυτές ήταν το Samhaim, που σημαίνει το τέλος του καλοκαιριού. Σηματοδοτούσε την αρχή του χειμώνα. Μέχρι τον 19ο αιώνα εορταζόταν κυρίως στην Αγγλία, Σκωτία, Ιρλανδία, αλλά τότε ιρλανδοί και σκωτσέζοι μετανάστες το μετέφεραν στην Βόρεια Αμερική. Πλέον βέβαια επειδή έχει γίνει ένα καθαρά αμερικάνικο έθιμο, και η αμερικανική επιρροή στην ποπ κουλτούρα είναι καθοριστική, εορτάζεται σε πολλές χώρες του κόσμου, όπως και στην Ελλάδα. Ένα από τα βασικά έθιμα της γιορτής είναι ότι τα παιδιά ντύνονται κάτι τρομακτικό και επισκέπτονται τα σπίτια λέγοντα Trick or Treat (φάρσα ή κέρασμα) και τους δίνουν γλυκά. Ένα ακόμα στοιχείο είναι η κολοκύθα που φτιάχνεται σε μορφή τρομακτικής φάτσας. Αποκαλείται Jack-O-Lantern και σύμφωνα με τον μύθο όλο αυτό ξεκίνησε από ένα τσιγκούνη Τζακ. Στην αρχή σκάλιζαν γογγύλι και όταν το έθιμο πέρασε στην Αμερική, χρησιμοποίησαν τις τοπικές κολοκύθες. Είναι μια γιορτή χωρίς καθαρό θρησκευτικό περιεχόμενο, παρότι για κάποιους έχει, κάνοντας τελετές εις μνήμη των προγόνων ή απέχοντας από το κρέας, εν αναμονή των Αγίων Πάντων.

ΣΧΕΤΙΚΑΑφιέρωμα: Σκηνοθέτες που έκαναν remake στον εαυτό τους

Το Halloween έχει υπάρξει πηγή έμπνευσης και για το σινεμά. Μπορεί όχι τόσο έντονη όσο τα Χριστούγεννα, αλλά υπάρχουν αρκετές ταινίες που διαδραματίζονται κατά την διάρκειά του. Εμείς θα επικεντρωθούμε σε εκείνες που εκτυλίσσεται η υπόθεση το Χάλογουιν και όχι ταινίες που επειδή είναι τρομακτικές ή φαντασίας με μάγισσες και ξόρκια, τυχαίνει να τις βλέπουμε περισσότερο με ευκαιρία την γιορτή. Στις ταινίες που ακολουθούν, ένα μέρος ή και ολόκληρη η ιστορία, ξετυλίγεται τις μέρες του Χάλογουιν (παραμονές και ανήμερα).

Halloween (1978-2022)

Όνομα και πράγμα. Ένα από τα πιο δημοφιλή franchise τρόμου στην ιστορία του κινηματογράφου, δημιουργία του John Carpenter. Το 1978 κυκλοφορεί η πρώτη ταινία με την Jamie Lee Curtis που καλείται να αντιμετωπίσει τον Michael Myers. Αρχικά είχε ονομαστεί The Babysitter Murders αλλά τελικά προτιμήθηκε το Halloween. Βρισκόμαστε 31 Οκτωβρίου 1963, σε μια φανταστική πόλη του Ιλινόις, όπου ο εξάχρονος Μάικλ μαχαιρώνει την αδερφή του. Για δεκαπέντε χρόνια βρέθηκε έγκλειστος σε φρενοκομείο και στις 30 Οκτωβρίου 1978 διαφεύγει από το φρενοκομείο. Όλα τα υπόλοιπα γίνονται το Χάλογουιν και μάλιστα ο ελληνικός τίτλος είναι Νύχτα με τις Μάσκες, καθώς σχετίζεται με την μεταμφίεση και τον τρόμο, δύο βασικά στοιχεία της γιορτής. Το 1981 βγήκε το δεύτερο με τον δημιουργό να συμμετέχει στο σενάριο και το 1982 το τρίτο. Έπειτα ξέφυγε με πολλά σίκουελ ή reboot από μέτρια έως κάκιστα. Το 2018 επανεκκίνησε με τον David Gordon Green και την ίδια την Curtis. Το 2021 και το 2022 έκλεισε η νέα τριλογία.

The Addams Family (1991)

Η Οικογένεια Άνταμς είναι μια από τις πιο διάσημες οικογένειες στην ιστορία του σινεμά, ιδιόρρυθμη, μακάβρια, ετερόκλητη. Το καρτούν του Charles Addams μεταφέρθηκε στο σινεμά από τον Barry Sonnenfield το 1991 με την Anjelica Huston ως Morticia και ο Raul Julia τον Gomez. Οι ήρωες έχουν επηρεάσει τον κόσμο του Χάλογουιν και έχουν γίνει επιρροή μεταμφίεσης αλλά και η ίδια η ιστορία διαδραματίζεται προς το τέλος της στο Χάλογουιν. Λίγους μήνες αργότερα από τα βασικά γεγονότα της ταινίας, βρισκόμαστε στον εορτασμό της γιορτής. Το 2022 θα μας απασχολήσει εκ νέου η ιστορία τους, με την σειρά Wednesday στο Netflix, δημιουργία του Tim Burton με την Jane Ortega να υποδύεται την μικρή Addams.

Hocus Pocus (1993, 2022)

Hocus Pocus μας λένε οι τρεις αιωνόβιες μάγισσες των Bette Midler, Sarah Jessica Parker και Kathy Najimy στην ταινία του Kenny Ortega. 31 Οκτωβρίου 1693 στο Σάλεμ οι τρεις μάγισσες απαγχονίζονται. Στις 31 Οκτωβρίου 1993, στο Χάλογουιν αντίστοιχα, ξυπνούν ξανά και έρχονται να πάρουν εκδίκηση και να ρουφήξουν τις ψυχές παιδιών. Το 2022 βγήκε η δεύτερη ταινία στο Disney+ της Anne Fletcher με τις ίδιες πρωταγωνίστριες, οι οποίες 29 χρόνια αργότερα ξαναζωντανεύουν και γνωρίζουν τρία νέα κορίτσια που και αυτά γνωρίζουν τα μυστικά της μαγείας. Το Χάλογουιν θα είναι για εκείνες η μόνη μέρα που μπορεί να ξαναζήσουν και να προλάβουν να βρουν τρόπο να μείνουν στην ζωή.

The Nightmare Before Christmas (1993)

Το stop-motion animation του Tim Burton σε σκηνοθεσία Henry Selick είναι ταυτόχρονα μια από τις ωραιότερες χριστουγεννιάτικες και Χάλογουιν ταινίες. Πρωταγωνιστής ο Jack Skellington, βασιλιάς της πόλης Χάλογουιν, που βαρέθηκε την προετοιμασία της συγκεκριμένης γιορτής, και βρίσκει την πόλη των Χριστουγέννων, προσπαθώντας να αναλάβει τις ετοιμασίες για αυτή πλέον την γιορτή. Τα μακάβρια σχέδια του όμως δεν αντιστοιχούν στο πνεύμα των Χριστουγέννων. Οι σκελετοί και οι τρομάρες δεν συνδυάζονται με το χαρωπό, χριστουγεννιάτικο κλίμα. Έτσι για μια φορά το Χάλογουιν βρέθηκε τόσο κοντά με τα Χριστούγεννα.

Casper (1995)

Το Κάσπερ το φαντασματάκι είναι ένα αξιαγάπητο φάντασμα, όχι σαν τα άλλα (!), που το γνωρίσαμε στα παιδικά μας χρόνια. Το 1995 ο Brad Silberling στο σκηνοθετικό του ντεμπούτο έκανε μια live action εκδοχή της ιστορίας του Κάσπερ. Πρόκειται για την πρώτη ταινία που έχει έναν CGI πρωταγωνιστή χρόνια πριν τις live action εκδοχές των animation της Disney. Ακολούθησαν και δύο ανεπιτυχή σίκουελ που κυκλοφόρησαν κατευθείαν σε dvd. Και πού κολλάει το Χάλογουιν; Βρισκόμαστε σε περίοδο Χάλογουιν και θέλουν να κάνουν ένα πάρτι σπίτι μόνο που υπάρχουν τα φαντάσματα και έτσι όλο αυτό θα πυροδοτήσει τις εξελίξεις. Τα φαντάσματα είναι και αυτό στοιχείο της γιορτής. Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι συνδέεται με τις ψυχές και τους νεκρούς. Το 1996 κυκλοφόρησε και τηλεοπτική σειρά με τις περιπέτειες του Κάσπερ. 

Cowboy Bebop: The Movie (2001)

Μια αναπάντεχη ίσως ταινία στην λίστα, το ιαπωνικό animation του Shinichiro Watanabe, το οποίο βασίζεται στην ομώνυμη σειρά animation του 1998. Από άποψη πλοκής, η ιστορία της ταινίας τοποθετείται ανάμεσα στο 22ο και 23ο επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς. Ένα ιδιότυπο είδος ενός διαστημικού γουέστερν για έναν μυστηριώδη τρομοκράτη το 2071 που σχεδιάζει να καταστρέψει τον ανθρώπινο πληθυσμό στον Άρη χρησιμοποιώντας έναν άγνωστο ιό. Η Γη έχει πλέον εγκαταλειφθεί έπειτα από μια καταστροφή. Το πλήρωμα των κυνηγών επικηρυγμένων του διαστημοπλοίου Bebop προσπαθεί να πιάσει τον τρομοκράτη πριν συμβεί η εξαπόλυση του ιού. Η απειλή ενός παθογόνου ιού θα απασχολούσε το σινεμά τα επόμενα χρόνια και γι αυτό είναι μια πρωτοπόρα ταινία στο είδος της. Η ιστορία ξεκινά λίγες μέρες πριν το Χάλογουιν με έναν άντρα να ανατινάζει ένα φορτηγό στον Άρη με αποτέλεσμα να εξαπλωθεί ένας ιός που σκοτώνει ή αρρωσταίνει πάνω από τριακόσια άτομα. Η κυβέρνηση του Άρη επικηρύσσει τον άγνωστο ένοχο για 300 εκατομμύρια woolong για όποιον τον βρει.

Monster House (2006)

Το Τερατόσπιτο είναι προσωπικά ένα από τα αγαπημένα μου animation των παιδικών μου χρόνων και ας μην έχει ιδιαίτερες τεχνικές ή καλλιτεχνικές αξιώσεις. Ταινία της Sony Pictures και μάλιστα το πρώτο animation της εταιρείας που δημιουργείται ηλεκτρονικά με κομπιούτερ. Στην παραγωγή βρίσκονται και δυο μεγάλα κεφάλαια, η ImageMovers του Robert Zemeckis (μάλιστα ακολουθήθηκε το motion capture ως προς τις ανθρώπινες μορφές όπως και στο Πολικό Εξπρές) και η Amblin Entertainment του Steven Spielberg. Προτάθηκε για Όσκαρ καλύτερης ταινίας κινουμένων σχεδίων αλλά έχασε από το Happy Feet. Η ιστορία διαδραματίζεται το Χάλογουιν του 1983, όταν τα παιδιά της γειτονιάς βγαίνουν για φάρσα ή κέρασμα αλλά όχι στο σπίτι του μοναχικού και παράξενου γέρου. Εκείνος πεθαίνει και το σπίτι ζωντανεύει, απειλώντάς τους. Στοιχειωμένο σπίτι και Χάλογουιν: γερός συνδυασμός.

Trick r Treat (2007)

Μια ακόμα ταινία τρόμου που διαδραματίζεται το Χάλογουιν και έχει στον τίτλος της κάτι από την γιορτή και συγκεκριμένα την φράση Φάρσα ή Κέρασμα. Το Trick r Treat του Michael Dougherty (Godzilla King of the Monsters) σε παραγωγή Brian Singer και με ηθοποιούς όπως την Anna Paquin και τον Brian Cox διαδραματίζεται την περίοδο του Χάλογουιν με τέσσερις διαφορετικές ιστορίες που ενώνονται με τον Sam που κάνει φάρσα ή κέρασμα με πιτζάμες και καλυμμένο κεφάλι. Σε μια φανταστική πόλη του Οχάιο βλέπουμε τέσσερις ιστορίες, για τον Τσάρλι, ένα παχύσαρκο παιδί που καταστρέφει τις κολοκύθες ενώ κλέβει γλυκά, μια ομάδα παιδιών που διηγούνται την ιστορία-μύθο ενός δολοφόνου οδηγού λεωφορείου που σκότωσε οχτώ παιδιά κάποιο Χάλογουιν, την Λόρι, μια 22χρονη ντυμένη Κοκκινοσκουφίτσα που συναντά έναν ντυμένο βαμπίρ που απειλεί να την σκοτώσει και τον Σαμ.

The House with a Clock in its Walls (2018)

Το σπίτι με το ρολόι στον τοίχο είναι κατ αρχάς ένα βιβλίο του 1973 του John Bellairs. Ο Eli Roth το μετέφερε στο σινεμά με τον Jack Black και την Cate Blanchett. Το 1955 ένα αγόρι στέλνεται να ζήσει με τον θείο του, τον Τζόναθαν, έπειτα από τον θάνατο των γονιών του, σε ένα περίεργο, παλιό σπίτι. Εκεί ζούσε παλιά ένας κακός μάγος. Σύντομα μαθαίνει ότι ο θείος του είναι μάγος όπως και η γειτόνισσα, η Φλόρενς. Την νύχτα του Χάλογουιν, ο μικρός Λιούις θα κάνει μια νεκρομαντεία σε ένα νεκροταφείο, επαναφέροντας στην ζωή τον νεκρό Ισαάκ, τον παλιό μάγο. Αυτό θα βάλει όλους σε μπελάδες. Ο θάνατος και η νεκρανάσταση ψυχών είναι βασικό στοιχείο του Χάλογουιν και της Γιορτής των Αγίων Πάντων.

Hubie Halloween (2020)

Το Χάλογουιν του Χιούμπι είναι φυσικά μια κωμωδία με τον Adam Sandler για λογαριασμό του Netflix, με τον ηθοποιό να υπογράφει και το σενάριο σε σκηνοθεσία Steven Brill. Ο Χιούμπι είναι ένας εργαζόμενος άντρας στο Σάλεμ που λατρεύει το Χάλογουιν. Μπορεί να έχει μεγαλώσει αλλά συμπεριφέρεται σαν παιδί και είναι κάπως αφελής. Θα καταλήξει όμως να σώζει την πόλη από έναν νοσηρό δολοφόνο που απειλεί παιδιά και μεγάλους με μαζικές επιθέσεις. Τυπική κωμωδία Sandler με ένα κάφρικο, χαβαλεδιάρικο, εφηβικό χιούμορ και ενέσεις μυστηρίου για το ποιος μπορεί να είναι πίσω από όλο αυτό, μέσα σε μια περίοδο που όλοι μεταμφιέζονται και ο ένας τρομάζει τον άλλον. Το Χάλογουιν είναι η γιορτή που οι τρομάρες και οι μάσκες επιτρέπονται.

Περισσότερα σινεφιλικά αφιερώματα μπορείτε να αναζητήσετε σε αυτό το πολύ ενδιαφέρον blog.