Aφιέρωμα: Είδα μια ταινία που έβλεπαν μια ταινία...
Στο The Fabelmans του Steven Spielberg, ο νεαρός σκηνοθέτης υπό το προσωπείο του Sammy βλέπει για πρώτη φορά μια ταινία του Cecil B. DeMille και συγκλονίζεται. Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ένας κινηματογραφικός ήρωας σε μια ταινία βλέπει στο σινεμά ή στην τηλεόραση μια άλλη ταινία και μάλιστα πραγματική. Αυτή η αυτοαναφορικότητα έχει μεγάλο ενδιαφέρον και συχνά κάποιο συμβολισμό, μιας και δεν επιλέγεται τυχαία η εν λόγω ταινία. Κάποια κρυφή σύνδεση επιχειρείται με την πλοκή και τον χαρακτήρα ή με τον ίδιο τον σκηνοθέτη της ταινίας, που μπορεί να έχει επηρεαστεί από την εν λόγω ταινία ή από τον σκηνοθέτη γενικότερα. Ας θυμηθούμε μερικές από αυτές τις περιπτώσεις, με αφορμή την σπουδαία ταινία του Spielberg.
ΣΧΕΤΙΚΑΑφιέρωμα: Το σινεμά του παραλόγου
The Last Picture Show (1971) / Red River (1948)
Ο Peter Bogdanovich είναι ένας σινεφίλ σκηνοθέτης με πολλές αναφορές στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Το The Last Picture Show είναι η τρίτη ταινία που σκηνοθετεί και γράφει. Βρισκόμαστε στο Τέξας των 50s, όπου δύο φίλοι μπορούν να κάνουν λίγα πράγματα. Οι πιο πολλοί φεύγουν και πηγαίνουν σε μεγαλύτερες πόλεις. Οι έφηβοι ονειρεύονται μεγαλεία πηγαίνοντας στο σινεμά, μαθαίνοντας πολλά. Η τελευταία προβολή που θα δουν οι πρωταγωνιστές είναι το Red River του Howard Hawks με τον John Wayne και τον Montgomery Clift, που γυρίστηκε μάλιστα στο Τέξας.
Halloween (1978) / The Thing from Another World (1951)
Το Halloween είναι ένα από τα κομβικά slasher φιλμ των 70s, που παραμένει διαχρονικό μέχρι σήμερα και με πολλά σίκουελ και reboot, όπως οι τελευταίες τρεις ταινίες από το 2018 έως το 2022. Η Jamie Lee Curtis ανατριχιαστική στον ρόλο της. Σε μια σκηνή βλέπει στην τηλεόραση το The Thing from Another World (1951) του Christian Nyby, το οποίο φαίνεται να άρεσε στον σκηνοθέτη, αν κρίνουμε από το ότι τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1982 θα σκηνοθετούσε το remake με τον τίτλο The Thing και με πρωταγωνιστή τον Kurt Russell και με μουσική του Ennio Morricone.
Gremlins (1984)-Snow White and the Seven Dwarfs (1937)
Ο Joe Dante εξαπέλυσε το 1984 τα δαιμονισμένα Gremlins, γλυκά στην όψη, τρομακτικά στην πράξη. Συνέπραξαν σε αυτό ο Chris Columbus (Home Alone) στο σενάριο και ο Steven Spielberg στην παραγωγή. Μια χριστουγεννιάτικη ταινία με τον δικό της τρόπο. Σε μια σκηνή της ταινίας, τα πονηρά πλασματάκια βλέπουν την Χιονάτη και τους επτά νάνους, το πρώτο μεγάλου μήκους animation της Disney, το οποίο κανιβαλίζουν, για να κανιβαλίσει με την σειρά του ο σκηνοθέτης την ίδια την Disney, που όσο ζαχαρένια φαντάζει, άλλο τόσο βλαβερή είναι. Δεν μπόρεσε να κρύψει το μίσος του για τον Disney και την εταιρεία του.
Hannah and her Sisters (1986)-Duck Soup (1933)
Μια από τις σημαντικότερες ταινίες του Woody Allen είναι η Χάνα και οι αδερφές της, για την οποία τιμήθηκε με το δεύτερό του Όσκαρ σεναρίου, μετά την Annie Hall. Ένα δυνατό καστ, που πέρα από τον ίδιο και την Mia Farrow περιλαμβάνει την Carrie Fisher, την Barbara Hershey, την Diane Wiest, τον Michael Caine και τον Max von Sydow. Κέντρο της ταινίας η ημέρα των Ευχαριστιών και ένα οικογενειακό τραπέζι. Ο Allen υποδύεται έναν τηλεοπτικό συγγραφέα, υποχόνδριο που παραπονιέται για ασθένειες. Όταν μαθαίνει ότι είναι υγιής, απελπίζεται γιατί δεν βρίσκει νόημα και θέλει να αυτοκτονήσει. Του το ανατρέπει μια επίσκεψη στο σινεμά όπου βλέπει το Duck Soup των αδελφών Μαρξ, αγαπημένοι δημιουργοί του Allen.
Last Action Hero (1993)-The Seventh Seal (1957)
Ο Arnold Schwarzenegger είναι ο Last Action Hero στην ταινία του John McTiernan. Μια meta ταινία για έναν υποτιθέμενο ήρωα δράσης σε μια ταινία που την αγαπά πολύ ένα παιδί. Όταν κάποιος του δίνει ένα μαγικό εισιτήριο, θα μπει μέσα στον κόσμο της ταινίας, όπου παίζει ο αγαπημένος του ηθοποιός, ο οποίος δεν πιστεύει ότι υπάρχει μόνο στην ταινία. Προς το τέλος της ταινίας, κάποα στιγμή σε ένα σινεμά παίζεται η Έβδομη Σφραγίδα του Ingmar Bergman και συγκεκριμένα η σκηνή με τον θάνατο και το σκάκι, όπου ο θάνατος ζωντανεύει με την μορφή του Ian McKellen.
The Shawshank Redemption (1994)-Gilda (1946)
Τελευταία έξοδος Ρίτα Χέιγουορθ είναι ο ελληνικός τίτλος της ταινίας, που το λες και σπόιλερ, ενώ ο πρωτότυπος τίτλος της νουβέλας του Stephen King στην οποία βασίστηκε είναι Rita Hayworth and Shawshank Redemption. Η ταινία του Frank Darabont αγαπήθηκε από το κοινό που της εξασφάλισε μια εξαιρετική βαθμολογία στο IMDb. Ο Tim Robbins και ο Morgan Freeman είναι φυλακισμένοι. Αγαπούν την Ρίτα Χέιγουορθ, την θρυλική σταρ, ενώ κολλάνε και αφίσα της στο κελί, που στην πορεία θα τους βοηθήσει. Κάποια στιγμή μάλιστα θα δουν και την ταινία Gilda του Charles Vidor στην οποία έπαιζε η σταρ με τον Glenn Ford. Θρυλική σκηνή όταν τραγουδάει το Put the Blame on mame βγάζοντας αργά το γάντι.
Twelve Monkeys (1995)-Vertigo (1958)
Μια από τις σημαντικότερες ταινίες των 90s είναι αναμφίβολα οι Δώδεκα Πίθηκοι του Terry Gilliam, εμπνευσμένος από την κομβική ταινία των 60s, La Jetee του Chris Marker. Bruce Willis και Brad Pitt πρωταγωνιστούν σε αυτή την δυστοπία, ή όχι και τόσο. Ένας ιός διασπείρεται επίτηδες και αποδεικνύεται φονικός. Το 2035 οι άνθρωποι πλέον ζουν σε βαθιά υπόγεια. Σε ένα σινεμά βρίσκεται ο Bruce Willis, βλέποντας το Vertigo του Χίτσκοκ. Λίγο μετά παίζονται τα Birds (1963), μιας και προβάλλεται ένα 24ωρο αφιέρωμα στον Χίτσκοκ.
Twister (1996)-The Shining (1980)
Ίσως δεν είναι από τις πολύ διάσημες ταινίες, ίσως επειδή δεν είναι και τόσο καλό. Μια ταινία καταστροφής του Jan de Bont με την Helen Hunt και τον Bill Paxton με μοντάζ του σπουδαίου Michael Kahn. Προτάθηκε για δύο Όσκαρ, εφέ και ήχου. Ο Γουίλιαμ αποφασίζει, μετά τον χωρισμό, να ασχοληθεί με την μετωρολογία. Η πρώην του δεν υπογράφει το διαζύγιο, κυνηγώντας ανεμοστρόβιλους. Ένα βράδυ σε drive-in προβολή βλέπουν την Λάμψη του Κιούμπρικ με τον Τζακ Νίκολσον, όπου πλέον η πρώην σύζυγος υπογράφει τα χαρτιά του διαζυγίου. Σκέφτηκε μάλλον καλύτερα μόνη από το να βρεθεί σε μια τέτοια σχέση.
Goodbye, Dragon Inn (2003)-Dragon Inn (1967)
Το Goodbye Dragon Inn του Tsai Ming-liang αναφέρει και στον τίτλο την βάση του, την ταινία Dragon Inn του King Hu. Ένα σινεμά στο Taipei κοντεύει να κλείσει και παίζει για μια τελευταία προβολή το Dragon Inn, οπότε αυτή είναι και η ταινία που βλέπουν οι χαρακτήρες. Μια ωδή προς την δύναμη της αίθουσας και της θέασης των ταινιών στον φυσικό τους χώρο.
Sex and the City 2 (2010)-It Happened One Night (1934)
Το Sex and the City έχει γράψει τηλεοπτική ιστορία (1998-2004). Το 2008 μεταφέρθηκε στο σινεμά και το 2010 προβλήθηκε το σίκουελ με τις Σάρα Τζέσικα Πάρκερ, Σίνθια Νίξον, Κιμ Κατράλ και Κρίστιν Ντέιβις να επαναλαμβάνουν τους ρόλους τους. Σε μια σκηνή όπου η Κάρι Μπράντσο με τον Mr Big είναι στο κρεβάτι του υπνοδωματίου, βλέπουν στην τηλεόραση την κλασική ρομαντική κομεντί It Happened one Night του Frank Capra με τον Clark Gable και την Claudette Colbert. Συμβολικό γιατί και αυτό συνέβη μια νύχτα.
Prometheus (2012)-Lawrence of Arabia (1952)
Ο Ρίντλει Σκοτ επιστρέφει τρόπον τινά στον ευρύτερο κόσμο του Alien (1979) με τον Προμηθέα του, ένα sci fi που τοποθετείται προς τα τέλη του 21ου αιώνα με μια ομάδα επιστημόνων να ανακαλύπτει σε έναν πλανήτη εκτός του ηλιακού μας συστήματος, εξωγήινη ζωή. Πρωταγωνιστές οι Michael Fassbender, Noomi Rapace, Charlize Theron, Idris Elba. Ο ήρωας του Fassbender, ένα ανδροειδές, έχει κόλλημα με τον Λόρενς της Αραβίας και τον Πίτερ Ο Τουλ, το οποίο βλέπει στο σκάφος. Μάλιστα λέει και μια ατάκα από την ταινίας, το "There is nothing in the desert and no man needs nothing". Και εκείνος βιώνει την δική του περιπέτεια στην έρημο του σύμπαντος.
20th Century Women (2016)-Casablanca (1942)
Το 2016 φαίνεται να ήταν η χρονιά της ταινίας μέσα στην ταινία, μιας και αρκετοί ήρωες βλέπουν ταινίες. Μια από τις περιπτώσεις είναι το 20th Century Women του Mike Mills με τις Annette Bening, Elle Fanning και Greta Gerwig. Η ταινία εκτυλίσσεται στα 70s στην Καλιφόρνια, με αναφορές στην παιδική ηλικία του σκηνοθέτη. Ένας έφηβος μεγαλώνει με την μητέρα του και τους ενοίκους των δωματίων που νοικιάζει η μητέρα του. Ο μικρός με την μαμά του έχουν κάτσει κάποια μέρα στον καναπέ και στην τηλεόραση βλέπουν την all time clasic ταινία, Casablanca με τους Humphrey Bogart και Indrid Bergman. Αν συνδέσουμε το ρομάντζο επί της οθόνης με την μάνα-γιο που την βλέπουν, ένα οιδιπόδειο μπορούμε να το αναγνωρίσουμε.
La La Land (2016)-Rebel Without Cause (1955)
Ο Damien Chazelle αποφάσισε να αποτίσει τον δικό του φόρο τιμής στο Singin in the Rain και στις Ομπρέλες του Χερβούργου μέσα από ένα ρομαντικό και λαμπερό μιούζικαλ, βραβευμένο με έξι Όσκαρ και με διεθνή επιτυχία, ένα από τα καλύτερα μιούζικαλ του 21ου αιώνα. Η Emma Stone και ο Ryan Gosling είναι ένα ζευγάρι που ερωτεύεται, χωρίζει, ξανά σμίγει και...η συνέχεια επί της οθόνης. Σε μια οθόνη όμως βρίσκονται και οι πρωταγωνιστές, μιας και η Mia συναντά τον Seb σε έναν κινηματογράφο, όπου προβάλλεται ο Επαναστάτης χωρίς αιτία του Nicholas Ray με τον James Dean. Κάποια στιγμή η προβολή διακόπτεται λόγω τεχνικού προβλήματος, το οποίο θα οδηγήσει τους δυο τους σε μια από τις πιο ρομαντικές και μαγευτικές σκηνές.
Paterson (2016)-Island of Lost Souls (1932)
Μια ωδή στην απλότητα, την καθημερινότητα και την ποίηση της ζωής, ο Paterson του Jim Jarmusch με τον Adam Driver σε μια από τις καλύτερες ταινίες του αμερικανού σκηνοθέτη. Ο Paterson είναι ένας οδηγός λεωφορείου στο Paterson του New Jersey, ενώ ταυτόχρονα γράφει ποίηση. Μια μονοτονία αλλά και μια διαφοροποίηση. Κάποια μέρα οι δύο ήρωες πάνε και σινεμά και βλέπουν το Island of Lost Souls, ένα πρώιμο sci fi του Erle C. Kenton, βασισμένο σε μια ιστορία του H.G. Wells, το The Island of Doctor Moreau με τον Charles Laughton πρωταγωνιστή. Φαίνεται και η εκτίμηση του σκηνοθέτη προς το σινεμά είδους το οποίο δεν περιφρονεί, αλλά εκτιμά. Όπως φαίνεται στο πόστερ, η ταινία της επόμενης εβδομάδας θα ήταν των Abbott και Costello, ο Φρανκεστάιν.
Rules Dont Apply (2016)-Hell's Angels (1930)
Μετά από χρόνια κινηματογραφικής αφάνειας, το 2016 ο Warren Beatty, που συνδέεται και με το La La Land, μιας και αυτός με την Faye Dunaway έδωσαν λάθος όσκαρ καλύτερας ταινίας, επανεμφανίζεται σκηνοθετώντας, γράφοντας και πρωταγωνιστώντας ως Howard Hughes, το Rules Dont Apply, για την ζωή του επιχειρηματία και παραγωγού ταινιών. Η ταινία τελικά απέτυχε εισπρακτικά και δεν άρεσε και τόσο. Μετά από αυτή την ταινία, εξαφανίστηκε ξανά. Σε μια σκηνή λοιπόν, ο παραγωγός βλέπει στην οθόνη την ταινία του, το Hell's Angels που σκηνοθέτησε ο ίδιος ο Howard Hughes.
Atomic Blonde (2017)-Stalker (1979)
Η Charlize Theron μετατρέπεται στην ξανθιά πράκτορα της MI6 στο στυλιζαρισμένο, νέον και πολύ ενδιαφέρον Atomic Blonde του David Leitch (Bullet Train, John Wick. Βασίζεται σε ένα κόμικ του 2012 οπότε και η κομικάδικη αίσθηση είναι εμφανής. Κάνει όμως και κάτι πολύ ιδιαίτερο για το είδος. Σε μια σκηνή πάλης της Theron πίσω στην οθόνη παίζει το Stalker, ένα από τα φιλοσοφικά και sci fi αριστουργήματα του Αντρέι Ταρκόφσκι. Ένα υπαρξιστικό δημιούργημα για την επιθυμία του ανθρώπου συναντά το mainstream σινεμά.
The Fabelmans (2022)-The Greatest Show on Earth (1952)
Ο μικρός Steven Spielberg, ή έστω Sammy, μιας και επιλέγει το συγκεκριμένο προσωπείο, στην πιο αυτοαναφορική ταινία και στην μόνη που κοιτάζει ευθέως την ίδια την ζωή του και την σχέση με τους γονείς του αλλά και τον κινηματογράφο, βλέπει για πρώτη φορά σινεμά μαζί με τους γονείς του σε μια κινηματογραφική αίθουσα των 50s. Και προβάλλεται το The Greatest Show on Earth του Cecil B. DeMille το οποίο του προκαλεί δέος. Και φόβο, ιδίως η σκηνή με τον τρένο που κάποιο διάστημα τον στοιχειώνει. Όταν όμως υποχωρεί ο φόβος, μένει η λαχτάρα να κάνει και εκείνος σινεμά που θα συναρπάσει ή και αποστομώσει τους θεατές. Και τα κατάφερε!
Περισσότερα σινεφιλικά αφιερώματα μπορείτε να αναζητήσετε σε αυτό το πολύ ενδιαφέρον blog.
ΣΧΟΛΙΑ
Εμφάνιση σχολίων