Πέρα από τη θάλασσα

Σύνοψη: Ο Nour (Ayoub Gretaa), ένας νεαρός από το Μαρόκο, φτάνει το 1990 παράτυπα στη Μασσαλία και σε μία αστυνομική επιδρομή συναντά τον bisexual αστυνόμο Serge (Grégoire Colin). Εκείνος, γοητευμένος, τον βοηθάει να γλιτώσει την απέλαση και να στήσει μια ασφαλή ζωή με τον ίδιο και τη γυναίκα του, Noémie (Anna Mouglalis). Τα πράγματα για τον Nour περιπλέκονται όταν μία τρυφερή σχέση αναπτύσσεται μεταξύ εκείνου και της Noémie.

Άποψη: Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε όλο και περισσότερες ταινίες και σειρές που έχουν στον κέντρο της ιστορίας τους μετανάστες και πρόσφυγες, μια εξέλιξη απόλυτα θεμιτή, αφού ακόμα και αν οι άνθρωποι αυτοί είναι σχεδόν αόρατοι στις ζωές μας, τουλάχιστον πλέον αναγνωρίζουμε ότι υπάρχουν μέσα από τις οθόνες μας.

Στις περισσότερες από τις προσπάθειες αυτές, όμως, το κεντρικό βάρος της όποιας ιστορίας πέφτει στις κακουχίες, την ανασφάλεια, τις ανυπέρβλητες δυσκολίες που όσοι και όσες έχουν μεταναστεύσει καλούνται να αντιμετωπίσουν – καταστάσεις, σαφώς, πέρα για πέρα αληθινές και ουσιώδεις. Δημιουργείται όμως, έτσι, ο κίνδυνος να προσπεράσουμε τελικά τους μετανάστες ως ανθρώπους με σάρκα, όνειρα, και οστά, και να τους αναγνωρίζουμε μόνο ως ένα σύμβολο της αδικίας, της κατάχρησης εξουσίας, και της ανθρώπινης συμφοράς.

Κάτι τέτοιο όμως δεν συμβαίνει στο υπέροχο Πέρα από τη θάλασσα, του μαροκινής καταγωγής Saïd Hamich. Φυσικά, η υπόθεση είναι εκεί, παρούσα σε κάθε πλάνο, βλέμμα, διάλογο· σε κάθε γέλιο, χορό ή τραγούδι (η ταινία, άλλωστε, μας έμαθε τι σημαίνει Rai μουσική και τη σημασία της για την αλγερινή κοινότητα).

Δεν ξεχνάμε λεπτό ότι παρακολουθούμε την ιστορία ενός μετανάστη και των κοντινών του προσώπων· τις δυσκολίες, τον ρατσισμό, τον κίνδυνο που διατρέχουν. Μα ταυτόχρονα εμβαθύνουμε στον ψυχισμό του Nour, στις επιθυμίες και τις αμφισημίες του Serge (τον οποίο αν νομίζετε πως έχετε ξαναδεί κάπου, σκεφτείτε Beau Travail και Gilles Sentain), τους φόβους και τη μοναξιά της Noémie.

Το άγχος και η προσπάθεια για την απόκτηση των πολυπόθητων έγκυρων εγγράφων είναι πάντα εκεί, χωρίς να γίνεται το κεντρικό στοιχείο της αφήγησης, Αντίθετα, παρακολουθούμε μια ομάδα ανθρώπων να έρχονται αντιμέτωποι και αντιμέτωπες με την ίδια τη ζωή και τις επιλογές που κάνουν είτε από επιθυμία είτε από ανάγκη. Με το βάρος της ίδιας μας της ύπαρξης, την κοινωνική καταπίεση που έρχεται σε πληθώρα από φόρμες και μορφές, την πηγαία και βαθιά ανθρώπινη ανάγκη για συντροφικότητα, χορό, χαρά.

Η οικονομική ένδεια είναι κι αυτή στο πρώτο πλάνο. Ο Nour και οι σύντροφοί του πραγματικά αγωνίζονται να βρουν την άκρη. Η γλυκύτατη και δυναμική Fadela (Rym Foglia) παλεύει με τους δικούς της δαίμονες, κρατώντας πάντα το κεφάλι της ψηλά και την αγκαλιά της ανοιχτή για τους φίλους που την έχουν ανάγκη. Ο Houcine (Omar Boulakirba) συνεχίζει να προσπαθεί παρά τις συνεχείς αναποδιές και τα προσωπικά σφάλματα, μέχρι τέλους, και μας χαρίζει εκτός από ζεστά χαμόγελα και μία από τις καλύτερες (και πιο επίπονες) ατάκες της ταινίας.
“Οι πλούσιοι φοβούνται τη λύπη. Εμείς την αγκαλιάζουμε και ζούμε μ' αυτή.”

Το Πέρα από τη θάλασσα είναι μια υπόγεια, ήσυχη, μα τολμηρή ταινία. Χωρίς την αγωνία να ανεβαίνει στα ύψη, χωρίς ιδιαίτερες εντάσεις, χωρίς σοκαριστικές σκηνές, διατηρεί σε όλη της τη διάρκεια την αίσθηση ότι έχουμε ανακαλύψει το ημερολόγιο κάποιου και βλέπουμε μπροστά μας τη ζωή του και όλες τις κρυφές της πτυχές. Μας προκαλεί έναν υπόκωφο πόνο, που στο τέλος μετατρέπεται σε απαλή αγκαλιά, προσφέροντάς μας λίγη -έστω γλυκόπικρη- ανακούφιση. Το Πέρα από τη θάλασσα είναι μια ταινία που αξίζει να δούμε