Ίσως το όνομα Emmanuel Finkiel να μην είναι ευρύτερα γνωστό στο ελληνικό κοινό, παρά το γεγονός πως δεν πρόκειται για την πρώτη του ταινία, ενώ έχει θητεύσει και σαν βοηθός πλάι σε μετρ του είδους, όπως ο Godard και ο Kieslowski, ίσως όμως θα πρέπει να τον ψάξετε... Δύο χρόνια μετά την τελευταία του ταινία «Je ne suis pas un salaud» (2015) επιστρέφει ως σκηνοθέτης με τη μεταφορά του μυθιστορήματος της Marguerite Duras ‘Le douleur’, ή ελληνιστί Η Οδύνη.
Το ημι-αυτοβιογραφικό αυτό βιβλίο και κατ’ επέκταση η ταινία του Finkiel, μπλέκει τις αποτυπωμένες στο χαρτί αναμνήσεις της Duras μπλεγμένες με πολλά φανταστικά στοιχεία και περιγράφει το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η Γαλλία ήταν υπό Γερμανική κατοχή και αμέσως μετά την απελευθέρωσή της και την πτώση του Χίτλερ. Όταν οργανώνεται η Αντίσταση στη Γαλλία, μέλη της βρίσκονται να είναι η Duras (Mélanie Thierry), ο άνδρας της και συγγραφέας Robert Antelme (Emmanuel Bourdieu), αλλά και ο εραστής της Dyonis Mascolo (Benjamin Biolay) με αρχηγό τον Μιτεράν (Grégoire Leprince-Ringuet). Η οργάνωση όμως προδίδεται και ο Antelme συλλαμβάνεται και στέλνεται στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Buchenwald. Η Duras βρίσκεται ξαφνικά μεταξύ της απελπισίας του να μην έχει νέα για τον άνδρα της αλλά και της παράνομής της σχέσης με τον σύντροφο Dyonis. Κάποια στιγμή γνωρίζει έναν Γάλλο αξιωματούχο της Gestapo, Pierre Rabier (Benoît Magimel), και προσπαθώντας να μάθει πληροφορίες για τον άνδρα της, συνάπτουν μία αμφιλεγόμενη σχέση· είτε προσπάθησε να τον σαγηνεύσει είτε ο παράταιρος και διαστροφικός δεσμός μεταξύ τους όντως υπήρξε. Οι σχέσεις της Duras, όπως φαίνεται και στο βιβλίο αλλά και στην ταινία, δεν ακολουθούν μία συγκεκριμένη ηθικά συμβατική πορεία.
Πώς θα μπορούσε άλλωστε; Η ίδια αποτελούσε μία πολυεπίπεδη προσωπικότητα, και η Mélanie Thierry, φαίνεται να είναι κομμένη και ραμμένη για τον ρόλο, καταφέρνοντας να αναδείξει εξαιρετικά αυτό ακριβώς το στοιχείο της Duras. Καθώς η ταινία προχωρά, με voice over αφήγηση της ίδιας της Duras και με τον σκηνοθέτη να έχει επιλέξει να μην επέμβει ιδιαιτέρως στο κείμενο, αλλά να κρατήσει τη υλικότητα της αφήγησής του, η Thierry-Duras βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στο ρόλο και στις αντιθέσεις της γυναίκας που υποδύεται. Όταν ο πόλεμος τελειώνει και μαθαίνουν πως ο άνδρας της βρίσκεται σε άθλια κατάσταση στο Νταχάου, οι σύντροφοί του πηγαίνουν και τον φέρνουν σχεδόν ετοιμοθάνατο στο Παρίσι και η Marguerite με απαράμιλλη αυτοθυσία και αφοσίωση προσπαθεί να τον φροντίσει και να αντιστρέψει τον βέβαιο θάνατο που θα τον έβρισε σε κάθε άλλη περίπτωση.
Ο Emmanuel Finkiel έχοντας δουλέψει δίπλα στον Godard, έχει επηρεαστεί σε τεράστιο βαθμό από τις μεθόδους του. Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζεται τόσο τους ηθοποιούς του αλλά και τα κάδρα του, αποτυπώνει το ιδιαίτερο στυλ του, ακόμα κι όταν έχει να δουλέψει με ένα κλασικό και δύσκολο κείμενο όπως αυτό της Duras. Σαν χειρουργός, μετρά κάθε λεπτομέρεια με απόλυτη ακρίβεια. Από το πώς οι πρωταγωνιστές του θα εκφράσουν τα μύχια συναισθήματά τους, πώς θα ξεσπάσουν αλλά και πώς θα κοιτάξουν απλά προς μία γωνία. Το voice over κρατά μία ονειρώδη συχνά αίσθηση, μίας ανάμνησης που συνέβη και δεν συνέβη. Η μουσική επιλεγμένη προσεκτικά, όπως επίσης και η σιωπή, εντείνοντας τα συναισθήματα ή την απουσία τους στις εκάστοτε σκηνές. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στην Thierry, η οποία παίρνει πάνω της ολόκληρη την ταινία -κι ας βρίσκεται πλαισιωμένη από εξίσου εξαιρετικούς συμπρωταγωνιστές, ο μικρός ρόλος της Shulamit Adar, είναι το λιγότερο συγκλονιστικός- και φέρνει εις πέρας ένα από τα πιο δύσκολα εγχειρήματα· να αποτυπώσει την ψυχολογία της Marguerite Duras στον φακό.
Ο Finkiel είναι οπαδός μίας φαινομενολογικής προσέγγισης σκηνοθεσίας και γενικότερου κινηματογράφου, και τον ενδιαφέρει πώς το δημιούργημα θα αποτυπωθεί στον θεατή και τα αρχικά συναισθήματα θα δημιουργήσει. Το Le Douleur είναι ξεκάθαρα δημιούργημα ενός τέτοιου καλλιτέχνη, ο οποίος τολμηρά και φιλόδοξα παρουσιάζει το προσωπικό του στυλ και αφήνει τον αντίλογο στον θεατή, διανοίγοντας ένα κανάλι επικοινωνίας μαζί του. Ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα προσπάθεια, που δημιουργεί πολλές απαιτήσεις και προσδοκίες και για τα επόμενα έργα του.
ΣΧΟΛΙΑ
Εμφάνιση σχολίων