Φεστιβάλ Δράμας 22: Yes we Cannes!

Μία πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση για τους νέους κινηματογραφιστές πραγματοποιήθηκε στον θερινό κινηματογράφο «Αλέξανδρος», επικεντρωμένη στη Φεστιβάλ των Καννών, τη Μέκκα των δημιουργών, που τελικά δεν είναι ένα άπιαστο όνειρο –θυμίζουμε πως ο  Βασίλης Κεκάτος, που ήταν παρών στη συζήτηση, έφυγε από τις Κάννες με τον Χρυσό Φοίνικα Μικρού Μήκους για την ταινία του «Η απόσταση ανάμεσα στον ουρανό κι εμάς».

ΣΧΕΤΙΚΑΤο Φεστιβάλ Δράμας ταξιδεύει στον κινηματογράφο Ίριδα

Οι συμμετέχοντες, ανάμεσά τους και δύο εκπρόσωποι του Φεστιβάλ των Καννών σε καίριες θέσεις, έδωσαν μερικές πολύ χρήσιμες συμβουλές στους νέους δημιουργούς  ως προς την (σωστή) υποβολή της ταινίας τους στο Φεστιβάλ.

Στην συζήτηση, που συντόνισε ο σκηνοθέτης και head programmer του Διεθνούς Σπουδαστικού Προγράμματος του DISFF Θανάσης Νεοφώτιστος, συμμετείχαν οι:

*Florian Fernández (συντονιστής του Cannes Court Métrage Rendez-vous Industry)

*Claire Diao (κινηματογραφική κριτικός, διανομέας ταινιών από την Αφρική, μέλος της επιτροπής του Δεκαπενθήμερου των Σκηνοθετών στις Κάννες)

*Αμάντα Λιβανού (παραγωγός, Neda Film).

Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης, συμμετείχαν οι:

*Βασιλική Διαγουμά (υπεύθυνη επικοινωνίας και διεθνών σχέσεων, EKOME)

*Γιώργος Αγγελόπουλος (διευθυντής ανάπτυξης και παραγωγής, ΕΚΚ)

*Ηλίας Δημητρίου (σκηνοθέτης, συντονιστής του προγράμματος ΜΙΚΡΟΦΙΛΜ, ΕΡΤ).

Όπως εξήγησε η Κλερ Ντιαό, «στο Φεστιβάλ των Καννών μπορεί κάποιος να υποβάλλει την μικρού μήκους ταινία του σε 3 τμήματα: στο Επίσημο Διαγωνιστικό, στην Εβδομάδα Κριτικής και στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών, που όμως δεν είναι διαγωνιστικό, αν και απονέμει κάποια παράλληλα βραβεία. Όσοι υποβάλλουν την ταινία τους στις Κάννες, αλλά και στα άλλα μεγάλα φεστιβάλ, πρέπει να γνωρίζουν πως υπάρχει ένα fee που πρέπει να πληρώσουν, ενώ για το Επίσημο Διαγωνιστικό των Καννών, η ταινία δεν μπορεί αν υπερβαίνει τα 15 λεπτά. Συμβουλεύω οι υποψήφιοι να διαβάζουν πρώτα πολύ προσεκτικά τον κανονισμό κάθε τμήματος. Βλέπουμε χιλιάδες ταινίες και είναι σημαντικό να πληρούνται οι προϋποθέσεις».

«Κάθε Φεστιβάλ έχει την δική του φυσιογνωμία», υπογράμμισε ο Φλοριάν Φερνάντεζ, «άρα είναι σημαντικό να δει κανείς αν η ταινία του ταιριάζει με αυτό το προφίλ, και γενικά να γνωρίζει τις απαιτήσεις κάθε φεστιβάλ, αλλά και κάθε τμήματός του».

Η Αμάντα Λιβανού τόνισε την σημασία του «να γίνεται σωστός προγραμματισμός με βάση την ολοκλήρωση των γυρισμάτων. Δηλαδή, σε ποιο φεστιβάλ προλαβαίνω να πάω; Στις Κάννες; Στην Βενετία; Στο Τορόντο; Παλιότερα, όταν μου έλεγαν «Α, αυτό είναι ο, τι πρέπει για Σάντανς», δεν το καταλάβαινα. Με τον χρόνο όμως αποκτάς μία αίσθηση, αν θέλετε πείτε το και ένστικτο, για το τί ταιριάζει πού».

Αν κάτι έγινε απόλυτα σαφές μέσα από την κουβέντα αυτή, ήταν πως «τα μεγάλα φεστιβάλ ψάχνουν να βρουν νέα ταλέντα. Αυτή είναι η δουλειά τους. Σίγουρα μπορεί να θυμούνται έναν σκηνοθέτη που έχει ξαναπάει, αλλά αν δεν τους αρέσει η δουλειά του, δεν θα τον πάρουν. Γνωρίζω μια κοπέλα, η οποία υπέβαλε μόνη της την ταινία, δεν την γνώριζε κανείς, και την πήραν. Άρα όλοι μπορούν. Ας μην φοβόμαστε. Προσπαθούν να σας βρουν».

Ο Βασίλης Κεκάτος είναι η ζωντανή απόδειξη για όλα αυτά. «Η  εμπειρία των Καννών», είπε, ανεβαίνοντας για λίγο στο πάνελ, «ξεκινά τη μέρα που αποφασίζει κάποιος να γίνει κινηματογραφιστής. Γιατί από τότε ονειρεύεσαι κάτι τέτοιο, αλλά λες «δεν θα συμβεί». Δεν πιστεύεις ότι είναι δυνατόν να αξίζει τέτοια αντιμετώπιση η ταινία σου. Οι περισσότεροι νομίζουν πως οι programmers δεν βλέπουν καν την ταινία σου. Όμως το κάνουν. Είναι η δουλειά τους, πληρώνονται γι’ αυτό. Δεν είναι επειδή σε ξέρουν, ή έχεις καλό παραγωγό ή μάνατζερ. Δεν ισχύει. Το θέμα είναι να κάνεις μια καλή ταινία. Θυμάμαι να είμαι με την παραγωγό μου, την Ελένη Κοσσυφίδου, στο Κλερμόν Φεράν για να κάνω pitch την ιδέα μου. Ήταν η πρώτη μου φορά. Και της έλεγα συνεχώς «πάμε σ’ αυτόν μήπως ξέρει κάποιον στις Κάννες ή στη Βενετία». Επέμενα, και κάποια στιγμή μου λέει αυστηρά: «Βασίλη, απλώς κάνε καλές ταινίες!».

Ο Θανάσης Νεοφώτιστος έθεσε στους συμμετέχοντες διάφορα ερωτήματα, που γνωρίζει καλά πως αφορούν τους μικρομηκάδες. Ας πούμε, «αν ξέρεις πως δεν έχεις ελπίδες, το υποβάλλεις;».

«Νομίζω πως ναι», απάντησε η Αμάντα Λιβανού «Προσωπικά δεν θέλω να δημιουργώ υπερβολικό trafficking  στους programmers γιατί κάθε χρόνο βλέπουν όλο και περισσότερα. Αλλά πάλι, δεν μπορείς να απαγορεύσεις σε έναν δημιουργό να δοκιμάσει. Επίσης, δεν ξέρεις ποτέ τι θα συμβεί. Και δεν θα του έλεγα να ξεκινήσει με μικρότερα φεστιβάλ, όπως υποστηρίζουν κάποιοι».

Μια τέτοια έκπληξη στις Κάννες ήταν η ταινία της Εύης Καλογηροπούλου, Motorway 65, που διεκδίκησε Χρυσό Φοίνικα.

«Στην Ελλάδα», συνέχισε η Αμάντα Λιβανού «επειδή έχουμε πολύ προβληματικό κράτος, όλοι νομίζουμε πως πρέπει να ξέρουμε κάποιον για να πετύχουμε κάτι. Όμως στον χώρο του φιλμ και των τεχνών δεν ισχύει αυτό. Οι άνθρωποι αυτοί ψάχνουν να σε βρουν. Κι ας μην ξεχνάμε πως τα Φεστιβάλ δεν είναι το παν. Η πρώτη σου ταινία μπορεί να μην πάει τόσο καλά. Ακόμα μαθαίνεις. Αν πριν 15 χρόνια μου έλεγαν πόσο καλά θα πήγαιναν σήμερα οι ελληνικές μικρού μήκους ταινίες δεν θα το πίστευα».

Η Κλερ Ντιαό συμφώνησε: «Εάν απορριφθείς από ένα φεστιβάλ δεν σημαίνει πως η ταινία σου είναι κακή. Μπορεί να σε απορρίψουν οι Κάννες και να σε πάρει λχ το Βερολίνο. Στο Δεκαπενθήμερο προκρίνονται 7 στις 100 ταινίες. Όμως υπάρχει κάπου μία θέση για την ταινία σου».

«Εάν κάνεις μόνος σου τη διανομή, προσπάθησε σε πολλά φεστιβάλ, αλλά όχι ταυτόχρονα. Θέσε τις προτεραιότητές σου, και φτιάξε μία στρατηγική», συμβούλευσε τα νέα παιδιά ο Φλοριάν Φερναντεζ. «Υπάρχουν πολλές πληροφορίες στο ίντερνετ που θα σε βοηθήσουν να βρεις τον δρόμο σου. Και αξιοποίησε τις δυνατότητες που σου δίνει το Φεστιβάλ, επιδίωξε συναντήσεις με αγοραστές, διανομείς, πήγαινε στο μάρκετ, σε labs, στα διάφορα events. Στις Κάννες κάνουμε πολλά τέτοια, tutor sessions, pitch, workshops. Eίναι πολύ σημαντικό να βρεις στήριξη για το επόμενο πρότζεκτ σου”.

“Aν το φιλμ σου είναι 1η ή 2η ταινία, και είναι κάτω από 15’, μπορείς να το υποβάλλεις και στα τρία τμήματα των Καννών. Μιλάμε για τρεις διαφορετικές επιτροπές. Θυμάμαι να έχω εντυπωσιαστεί από ένα αιγυπτιακό φιλμ, και έμαθα πως το πήραν τελικά στο Επίσημο Διαγωνιστικό. Κάτι άλλο που γίνεται είναι πως κάποιοι χρησιμοποιούν την επιλογή τους λχ από το Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών για να βρεθούν στο Επίσημο Διαγωνιστικό κάποιου άλλου Φεστιβάλ -αν και με τις μικρού μήκους δεν έχουμε συνήθως τέτοιο πρόβλημα».

Στην πράξη, οι programmers, ακόμα και διαφορετικών φεστιβάλ, συχνά μιλούν μεταξύ τους, με αποτέλεσμα τελευταία στιγμή κάποια φεστιβάλ να ζητούν ταινίες που δεν έχουν καν υποβληθεί σε αυτά από τους παραγωγούς τους.

Ένα εύλογο ερώτημα, που έθεσε ο Θ. Νεοφώτιστος, είναι: «Τελειώνεις το φιλμ Αύγουστο. Περιμένεις για Κάννες  τόσον καιρό, ή ξεκινάς με άλλα φεστιβάλ;».

Οι συμμετέχοντες συμφωνούν πως καλό είναι να μην περιμένεις καιρό, αλλά να ακολουθήσεις την χρονική αλληλουχία των φεστιβάλ.  Λοκάρνο, Βενετία, Τορόντο, κ.ο.κ.

«Οι sales agents είναι χρήσιμοι, αλλά σημασία έχει αν το φιλμ σου είναι καλό. Κι όχι αν έχεις έναν ισχυρό παραγωγό ή διανομέα από πίσω», επιμένει ο Φλοριάν Φερναντεζ. «Στο Φεστιβάλ των Καννών υποβάλλονται ετησίως περί τις 4000 ταινίες. Κι εμείς παίρνουμε 10».

«Εννοείται πως δεν μας ενδιαφέρει πόσους followers έχει ο σκηνοθέτης. Δεν μας νοιάζει καν αν είναι χρήστης κοινωνικών δικτύων! Αυτά βοηθούν μόνο το promotion τους. Όμως κανείς programmer δεν επηρεάζεται από αυτά».

Η Κλερ Ντιαό επεσήμανε επίσης πως το ζήτημα των γυναικών δημιουργών μετρά πολύ σήμερα στα κριτήρια επιλογής των ταινιών των μεγάλων φεστιβάλ. «Καμιά φορά μας λένε “Δεν είναι αρκετές οι γυναίκες!”. Σήμερα είναι καλή στιγμή για τις κινηματογραφίστριες, και το MeΤoo συνετέλεσε σ’ αυτό».

Καλή στιγμή είναι σήμερα και για τις ελληνικές μικρού μήκους ταινίες, όπως παραδέχτηκαν όλοι οι παρευρισκομένοι, αν και δεν συμφώνησαν απαραίτητα πως πρόκειται για ένα «νέο ελληνικό κύμα». Ωστόσο οι βραβεύσεις και οι επιτυχίες στα μεγάλα φεστιβάλ διαδέχονται η μία την άλλη, και είναι προφανές πως η παραγωγή ελληνικών ταινιών μικρού μήκους βρίσκεται σε μία άνθηση. Ένας από τους λόγους ίσως είναι πως καθώς η χρηματοδότηση για τις μεγάλου μήκους είναι πολύ δύσκολη, οι σκηνοθέτες στρέφονται προς τη μικρή φόρμα, που είναι και λιγότερο χρονοβόρα  -γι’ αυτό και είναι πολλές και οι ελληνικές ανεξάρτητες παραγωγές.

Στο σημείο αυτό παρενέβησαν οι εκπρόσωποι από τους τρεις πυλώνες υποστήριξης των ταινιών στην Ελλάδα σήμερα, ΕΚΚ, ΕΡΤ και ΕΚΟΜΕ, και εξήγησαν συνοπτικά τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να υποστηρίξουν τους νέους σκηνοθέτες:

Η Βασιλική Διαγουμά είπε πως το ΕΚΟΜΕ «προσφέρει cash rebate σε ποσοτό 40% των επιλέξιμων δαπανών από το συνολικό μπάτζετ, αρκεί αυτές να υπερβαίνουν τα 60.000 ευρώ». Και θύμισε πως το ΕΚΟΜΕ,  τα τελευταία 4 χρόνια ενέκρινε 230 ταινίες τις οποίες χρηματοδότησε με 40 εκατομμύρια ευρώ. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να χρηματοδοτηθεί και από το ΕΚΚ και από το ΕΚΟΜΕ. Κάτι άλλο που ενδιαφέρει είναι ότι πλέον οι πληρωμές γίνονται πολύ γρήγορα.

Ο Γιώργος Αγγελόπουλος εκτιμά πως τα πράγματα σήμερα γίνονται σαφώς πιο οργανωμένα και συντονισμένα, και ο διαδικασίες πολύ πιο σωστά, γεγονός που συνετέλεσε στην άνθηση της μικρού μήκους στη χώρα μας. «Υποστηρίζουμε τους νέους κινηματογραφιστές με τρία προγράμματα: το Πρόγραμμα Μικρού Μήκους Ταινίας (έως 35.000 ευρώ), το Micro Budget (για low budget ταινίες) και το πρόγραμμα Έτοιμη Ταινία».

Τέλος, ο Ηλίας Δημητρίου υπογράμμισε το γεγονός πως «ως ΕΡΤ, μέσω του προγράμματος ΜΙΚΡΟΦΙΛΜ, δεν χρηματροδοτούμε απλώς τις ταινίες, αλλά υποστηρίζουμε την ιδέα ήδη από την γέννησή της και μέχρι το μοντάζ. Δηλαδη ακολουθούμε τον δημιουργό από την αρχή. Και βέβαια, οι ταινίες αυτές  παίζονται στην ΕΡΤ αλλά και στην πλατφόρμα ERTFLIX, άρα ζητάμε και ένα ποσοστό από τα δικαιώματα».

Στην πλατφόρμα ERTFLIX θα προβληθούν άλλωστε φέτος και οι βραβευμένες ταινίες του Φεστιβάλ Δράμας.