24ο ΦΝΘ: "Γιώτα Τελεία Ωμέγα" - Κριτική

Στο 2071 μια 21χρονη κοπέλα, η Ι.Ω., που εργάζεται στην πολεμική αεροπορία, κρατά ένα οπτικό ημερολόγιο του κόσμου στον οποίον ζει, ενός κόσμου με χαρακτηριστικά μετα-αποκαλυπτικής/επιστημονικής δυστοπίας.

ΣΧΕΤΙΚΑ26o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Αύξηση-ρεκόρ σε θεατές

Καθώς οι άνθρωποι προετοιμάζονται για τον διακτινισμό τους σ’ έναν άλλον, περισσότερο βιώσιμο πλανήτη, ως λύση που επιβάλλουν οι ανώνυμοι άνωθεν στους απλούς πολίτες, η Ι.Ω. θα κληθεί να διαλέξει σε ποιον κόσμο -και κυρίως σε ποιο είδος (μετα)ανθρώπου- θέλει να ανήκει.

Έχοντας ήδη στο ενεργητικό του από μεγάλου μήκους ένα «ψυχολογικό θρίλερ σε συσκευασία ταινίας δωματίου», όπως το χαρακτηρίζει (Ιστορία 52), καθώς κι ένα αθηναϊκό νουάρ (Τετάρτη 04:45), ο Αλέξης Αλεξίου μπορεί να επιστρέφει στον στίβο των μικρού μήκους, διατηρεί όμως την πάγια πρόθεσή του για σινεμά είδους (αυτή τη φορά sci fi φόρμας).

Όπως έχει δηλώσει, άλλωστε, τα αφηγηματικά μοτίβα και οι δοκιμασμένες συμβάσεις των επιμέρους genres ανέκαθεν τον γοήτευαν, καθώς ανακαλούν κάτι από την καθαρότητα που έχει η εμπειρία του σινεμά για ένα παιδί: στην «ανυποψίαστη» αυτή ηλικία, ο κινηματογράφος δεν προσλαμβάνεται ως τέχνη, παρά σαν κάτι με συγκεκριμένα συγκινησιακά χαρακτηριστικά (φόβος, γέλιο, αγωνία).

Αυτήν την φορά, λοιπόν, ο Αλεξίου στοχεύει -ιδανικά- να ανακινήσει πρωταρχικά, «παιδικά» συναισθήματα μέσω ενός 13λεπτου ντοκιμαντέρ επιστημονικής φαντασίας, το οποίο ωστόσο συνομιλεί έμμεσα και με τις μεγάλου μήκους δουλειές του.

Το περιβάλλον στο οποίο κινείται η Ι.Ω. είναι αστικό, πνιγηρό και παρηκμασμένο, όπως ακριβώς κι η Αθήνα του «Τετάρτη 04:45» (έστω κι αν αυτή στερείται του post apocalyptic και ταυτόχρονα οργουελικού προσήμου του «Ι.Ω.» ), ενώ η νοητική περιδίνηση της πρωταγωνίστριας ανάμεσα στις διαθέσιμες γι’αυτήν επιλογές περνάει -μεταξύ άλλων- μέσα από τον έρωτα, τον κινητήριο μοχλό της κλειστοφοβικής παράνοιας της «Ιστορίας 52».

Η τελευταία, εξάλλου, πατούσε χαλαρά σεναριακά πάνω στο sci fi ορόσημο του «La Jetée», που στη φόρμα της δυστοπικής επιστημονικής φαντασίας εγκιβώτισε μία από τις ομορφότερες ιστορίες αγάπης που έχουν ποτέ δημιουργηθεί, σύμφωνα με τον ίδιο τον Αλεξίου.

Οργανική συνέχεια, λοιπόν, του συνολικού στιλιστικού και θεματικού σύμπαντος του σκηνοθέτη, το «Ι.Ω.» αφηγείται σε α’ πρόσωπο την ιστορία μιας κοπέλας που νιώθει την καταστολή της επίσημης εξουσίας να κλιμακώνεται, οδηγώντας τους ανθρώπους προγραμματικά σε κάτι περισσότερο προηγμένο αλλά επί της ουσίας σ’έναν κόσμο αποχαύνωσης, νάρκωσης μυαλού κι αισθήσεων.

Ανάμεσα σε άλλα, προωθείται ένα πρόγραμμα διατροφής με πολύχρωμα χάπια αντί πραγματικής τροφής, από το οποίο, αν κανείς διαλέξει να παρεκκλίνει, καταδίδεται αυτομάτως από τους γιατρούς στις αρχές, ενώ πλέον εφικτή επίσης είναι κι η παύση παροχής οξυγόνου στα σημεία όπου λαμβάνουν χώρα αντικαθεστωτικές διαδηλώσεις, προκειμένου να απομακρύνονται από εκεί οι αντιφρονούντες.

Η Ι.Ω. αναβάλλει επικαλούμενη δικαιολογίες την απαιτούμενη εγχείρηση πριν τον επιβαλλόμενο διακτινισμό, καθώς βλέπει κάθε μέρα να αυξάνονται τα «ηλίθια χαμόγελα» των φρεσκοεγχειρισμένων, τρέμοντας μήπως κάποια μέρα συναντήσει «αυτόν» και δεν την αναγνωρίσει, μια που μία από τις πιθανές μετεγχειρητικές παρενέργειες είναι κι η απώλεια μνήμης.

Μια ιστορία που θυμίζει έντονα το «νέο κύμα» της αμερικανικής επιστημονικής φαντασίας των 50s-60s, μοιάζει ανησυχητικά συμβατή και με την τρέχουσα επικαιρότητα των πανδημιών και των πυρηνικών απειλών και εκφέρεται μέσω ενός voiceover κειμένου που γράφτηκε από την Ασπασία Λυκουργιώτη το 2006, αποδεικνύοντας έμπρακτα πως οι σύμφυτοι με το sci fi υπαρξιακοί προβληματισμοί δεν έχουν εποχή.

Η ίδια η αφίσα της ταινίας, άλλωστε (που έμεινε ημιτελής λόγω του αιφνίδιου θανάτου του σπουδαίου storyboard artist του ελληνικού σινεμά, Γιώργου Τασιούλα), φιλοξενεί μια φράση συναφούς ανησυχίας από το μακρινό 1971 και το Γιώργο Χειμωνά: «Πρόκειται να έρθει το νέο είδος των ανθρώπων».

Πατώντας σε μια θεματική που σπάνια επιλέγει το ελληνικό σινεμά (με μοναδική ίσως εξαίρεση την -μεγάλου μήκους- «Νυχτερινή Περίπολο» του Νικολαΐδη), το «Ι.Ω.» συγκεντρώνει τους κατάλληλους συντελεστές σε κάθε θέση.

Έτσι, ο Αλεξίου στη σκηνοθεσία και τη φωτογραφία αποδίδει καίρια την μουντή αστική ασφυξία, το soundtrack του Γιάννη Βεσλεμέ (Νορβηγία) προσδίδει ισορροπημένα την απαιτούμενη δραματικότητα κι η Σοφία Κόκκαλη είναι η ιδανική φωνή της Ι.Ω., η ποτισμένη από την εύθραυστη μελαγχολία της ήδη ηττημένης.

Δεκατρία λεπτά οπτικοποιημένων σκέψεων μιας κοπέλας που δεν χωράει στον νέο κόσμο που οικοδομείται για αυτήν χωρίς αυτήν, πανέμορφα και συχνά σπαρακτικά.

Το Γιώτα Τελεία Ωμέγα μπορείτε να το δείτε εδώ

Όλες τις κριτικές και τις ανταποκρίσεις του MOVE IT από το 24ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, μπορείτε να τις βρείτε εδώ.