War Horse: The Facts

Eπιμέλεια: Χάρης Παπαπαναγιώτου

Με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία σε DVD & Blu-ray™ από την Sony Pictures Home Entertainment Hellas της -υποψήφιας φέτος για 6 συνολικά Oscar®- επικής περιπέτειας του Στίβεν Σπίλμπεργκ «Το άλογο του πολέμου», σας αποκαλύπτουμε μια σειρά από αληθινά αξιοθαύμαστα γεγονότα σχετικά με την εμπλοκή των αλόγων στις διάφορες πολεμικές συρράξεις, στην πάροδο των χρόνων.

Τα άλογα κατά την αρχαιότητα

Τα άλογα χρησιμοποιούνταν σε συνθήκες μάχης από τα πολύ παλιά χρόνια. Στην αρχαιότητα βοηθούσαν στη μετακίνηση ολόκληρων στρατευμάτων σε μεγάλες αποστάσεις, ακόμη και στις πλέον αντίξοες συνθήκες. Εκτός από το να φέρουν στην πλάτη τους καβαλάρηδες, τα άλογα χρησίμευαν στο να σέρνουν άρματα και πολεμικό εξοπλισμό, ενώ βοηθούσαν σε αναγνωριστικές αποστολές, καθώς και στην ιχνηλασία.

Άλογα και Περσική Αυτοκρατορία

Στην Αρχαία Περσία οι πολεμιστές συνήθιζαν να τοποθετούν πανοπλία και στα άλογά τους. Για το σκοπό αυτό επέλεγαν άλογα μεγαλόσωμα και αρκετά πιο γυμνασμένα από τα συνήθη.

Τα άλογα στο Μεσαίωνα

Μία από τις πιο γνώριμες εικόνες πάνοπλων καβαλάρηδων έρχεται από το Μεσαίωνα – την εποχή όπου ιππότες με καλογυαλισμένες πανοπλίες κάλπαζαν καμαρωτοί καβάλα στα υπερήφανα άλογά τους. Ωστόσο, η ανακάλυψη της πυρίτιδας οδήγησε στη σταδιακή παρακμή της ιπποσύνης.

Άλογα και κονταρομαχίες

Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα πρωτοεμφανίστηκαν και οι περίφημες κονταρομαχίες, οι οποίες προσέφεραν εντυπωσιακό θέαμα στο κοινό, ενώ παράλληλα προετοίμαζαν τους ιππότες για τη μάχη. Με βασικό του όπλο μια ειδικά κατασκευασμένη λόγχη, ο κάθε καβαλάρης προσπαθούσε να χτυπήσει με δύναμη τον αντίπαλο, που ερχόταν με φόρα από την αντίθετη κατεύθυνση, ώστε να τον ρίξει από το άλογό του.

Ο Τζορτζ Ουάσινγκτον και το αμερικανικό ιππικό

Το 1776, ο Στρατηγός Τζορτζ Ουάσινγκτον ίδρυσε την πρώτη ίλη ιππικού που έλαβε μέρος στον Αμερικάνικο Εμφύλιο (1775-1783). Υπολογίζεται ότι ο στρατός των Βορείων χρησιμοποίησε περί τα 825.000 άλογα στον συγκεκριμένο πόλεμο.

Ο Ταξιδιώτης του Στρατηγού Λι

Ένα από τα διασημότερα άλογα του Αμερικανικού Εμφυλίου ήταν εκείνο του Στρατηγού Ρόμπερτ Ε. Λι, που άκουγε στο όνομα «Ταξιδιώτης». Το πραγματικό του όνομα ήταν Τζέφερσον Ντέιβις, αλλά ο Λι το βάφτισε ‘Ταξιδιώτη’ το 1862. Πάντως, δεν ήταν το μοναδικό άλογο που ίππευσε ο θρυλικός στρατηγός των Νοτίων, καθώς είχε ακόμη τη Λούσι Λονγκ, τον Ρίτσμοντ, τον Μπράουν Ρόουν και τον ελληνοπρεπή Αίαντα.

Τα άλογα στις σύγχρονες πολεμικές συρράξεις

Στον Α’ και στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο συμμετείχαν εκατοντάδες χιλιάδες άλογα, τα οποία προέρχονταν κυρίως από τη Βόρειο Αμερική, όπου τα αιχμαλώτιζαν στο φυσικό τους περιβάλλον. Υπολογίζεται πως μόνο κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Μπόερς στη Νότιο Αφρική (1899-1902) έχασαν τη ζωή τους περισσότερα από 500.000 άλογα. 

Αλογα και Α' Παγκόσμιος πόλεμος

Η επική περιπέτεια «Το Άλογο του Πολέμου» σε σκηνοθεσία Στίβεν Σπίλμπεργκ πραγματεύεται τη χρήση των αλόγων στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, μία περίοδο όπου και σηματοδοτήθηκε η αρχή του τέλους της συμμετοχής ιππικού σε πολεμικές συρράξεις, καθώς συνέπεσε με την εμφάνιση των πυροβόλων όπλων και των βαρέων πολεμικών αρμάτων. 

Ο ρόλος των αλόγων στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Χιλιάδες άλογα βρέθηκαν στη πρώτη γραμμή του πολέμου, όπου όχι μόνο συμμετείχαν ενεργά στις πολεμικές συρράξεις, αλλά βοηθούσαν και στη μεταφορά τραυματιών, προμηθειών και πολεμικού εξοπλισμού, συχνά δεκάδων τόνων. Σημαντικότατη, επίσης, ήταν η συμβολή τους στη διάδοση κρίσιμων πληροφοριών από τη μια περιοχή στην άλλη, μέσω των μαντατοφόρων. Αναμενόμενα, πολλά άλογα έχασαν τη ζωή τους, είτε εισπνέοντας αέριο μουστάρδας, είτε μπλέκοντας σε αγκαθωτό συρματόπλεγμα κατά τις επελάσεις του ιππικού, ενώ ακόμη περισσότερα εγκαταλείφθηκαν σακατεμένα στη Νεκρή Ζώνη.

Η παρακμή του αλόγου του πολέμου

Από τη στιγμή που οι στρατιώτες άρχισαν να χρησιμοποιούν πυροβόλα όπλα και τανκς στη μάχη, τα άλογα άρχισαν να περνούν σε δεύτερη μοίρα. Η χρήση τους σε συνθήκες μάχης θεωρούνταν ασύμφορη και παρακινδυνευμένη πλέον, παρά το γεγονός ότι τα κατάφερναν πολύ καλύτερα απ’ ό,τι τα τανκς σε κακοτράχαλο ή βαλτώδες έδαφος.

Η εκπαίδευση του αλόγου του πολέμου

Τα άλογα που έλαβαν μέρος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο έπρεπε να ήταν κατάλληλα εκπαιδευμένα, καθώς χρειαζόταν όχι μόνο να αντέχουν το θόρυβο τον πυροβολισμών και των εκρήξεων ολόγυρά τους, αλλά και να διατηρούν την ψυχραιμία τους καθ’ όλη τη διάρκεια της πολεμικής σύρραξης. Επίσης, ήταν αναγκαίο να συνηθίσουν στον απλούστερο δυνατό χειρισμό, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις ο καβαλάρης έπρεπε να έχει τα χέρια του ελεύθερα, για να χειρίζεται τα όπλα του.

Άλογα και Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος

Είναι γεγονός πως οι χαρακτηριστικότερες φωτογραφίες από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο απεικονίζουν φάλαγγες από τανκς να περνούν αργά πάνω από χαλάσματα και αεροπλάνα να βομβαρδίζουν ολόκληρες πόλεις, ωστόσο όλες οι χώρες που συμμετείχαν στον πόλεμο εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούν άλογα. Μπορεί να μην υπήρχε πλέον ιππικό, η μεταφορά των στρατιωτών, η παροχή προμηθειών και η ιχνηλασία, ωστόσο, γινόταν πάντα με τη βοήθεια των αλόγων.

Παρά τον περιορισμό στη χρήση των αλόγων εν καιρώ πολέμου, δεν ήταν και λίγα τα άλογα που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια των δύο παγκόσμιων πολέμων. Υπολογίζεται πως περίπου 1.000.000 άλογα χρησιμοποιήθηκαν σε διάφορα πόστα, αλλά, δυστυχώς, μόνο 62.000 εξ αυτών κατάφεραν να επιβιώσουν.