Oh, Canada

Σύνοψη: Ο Leonard Fife υπήρξε ένας από τους 60.000 Αμερικανούς που διέφυγαν στον Καναδά για να αποφύγουν την επιστράτευση κατά τον πόλεμο του Βιετνάμ. Πλέον, καταξιωμένος σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ στην έβδομη δεκαετία της ζωής του και στα τελικά στάδια ενός επιθετικού καρκίνου, αποφασίζει να δώσει μία τελευταία συνέντευξη, απομυθοποιώντας την ίδια τη ζωή του.

Άποψη: Υπάρχει μεταξύ φωτογράφων (επαγγελματιών ή ερασιτεχνών) ένα αιώνιο ερώτημα: φωτογραφίζοντας κάποιον τον κρατάς ζωντανό για πάντα ή τον σκοτώνεις ξανά και ξανά στην αιωνιότητα; Ακολουθώντας αυτόν τον συλλογισμό (που η ίδια  ταινία θέτει), η τελευταία συνέντευξη ενός διάσημου σκηνοθέτη αποσαφηνίζει τελικά το μυστήριο της ύπαρξής του ή θολώνει τα νερά μπλέκοντας φαντασία και πραγματικότητα μια για πάντα;

Ο Paul Schrader (σεναριογράφος του Taxi Driver και σεναριογράφος και σκηνοθέτης του American Gigolo) συναντιέται ξανά με τον Richard Gere και σε μια πλήρως μεταμοντέρνα (ή μεταστρουκτουραλιστική, αν προτιμάτε) ταινία μίας ώρας και τριάντα λεπτών, κατορθώνει να θρυμματίσει την αντίληψή μας και να μπερδέψει τα όρια μεταξύ πραγματικότητας, ανάμνησης και κατασκευασμένης εμπειρίας.

Η σκηνοθεσία του Schrader είναι αναμφίβολα ευρηματική και μέχρι ενός σημείου λειτουργεί άψογα: οι ίδιοι ηθοποιοί παίζουν όχι μόνο διαφορετικούς χαρακτήρες, αλλά και τον ίδιο χαρακτήρα σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, διαμορφώνοντας έτσι έναν ρευστό χωροχρόνο, εντείνοντας τη σύγχυση του θεατή ως προς το τι είναι πραγματικό και τι αποκύημα ενός νου κουρασμένου από την αρρώστια και τα φάρμακα.

Αυτή η τεχνική εξυπηρετεί τον σκοπό της ίσως υπερβολικά καλά, αφού ενώ το πρώτο μισό της ταινίας περνάει σχεδόν με μια ανάσα, το δεύτερο ενδέχεται να κουράσει αρκετά και να μας μπερδέψει σε βαθμό που να εξανεμιστεί το ενδιαφέρον μας για την υπόλοιπη ταινία.

Ο Gere, πλαισιωμένος από μια συγκινητική και στιγμές στιγμές αμφιλεγόμενη Uma Therman (ή ίσως αμφιλεγόμενες είναι οι απαιτήσεις μας από μια σύζυγο, ειδικά όταν είναι νεότερη του άντρα της, ένα ακόμα θέμα που θίγει ανεπαίσθητα ο Schrader), έναν επίσης αμφιλεγόμενο (σε ηθικό επίπεδο) Michael Imperioli και τον Jacob Elordi να ερμηνεύει τον κεντρικό χαρακτήρα σε νεαρή ηλικία (από κοινού με τον ίδιο τον Gere), μας χαρίζει μια ερμηνεία – τροφή για σκέψη, όπως είναι, άλλωστε, και ολόκληρη η ταινία.

Ο σκηνοθέτης – χαρακτήρας της ταινίας (ίσως και ο σκηνοθέτης στην πραγματικότητα;) έρχεται με δική του επιλογή, αλλά και με τους δικούς του όρους, αντιμέτωπος με τον εαυτό του, τα πιο μύχια μυστικά του, και τις επιλογές του στη ζωή· με άλλα λόγια, βρίσκει έστω και στο πάρα πέντε το θάρρος να κοιτάξει στα μάτια τη ζωή που κατασκεύασε – και κατά συνέπεια έζησε, ή έπεισε τους άλλους ότι ζει. Έχουν, όμως, οι γύρω του τα ίδια αποθέματα θάρρους; Έχει ο ίδιος τη διαύγεια να ξεχωρίσει το αποτύπωμα της ενοχής από το γεγονός που πραγματικά συνέβη;

Το Oh, Canada δεν είναι μια εύκολη ταινία. Δεν είναι καν μια απολαυστική ταινία. Είναι μια ταινία που απαιτεί την προσοχή μας και επανέρχεται στη σκέψη μας μέρες μετά τη θέασή της. Είναι μια ταινία που μας προκαλεί. Και είναι μια ταινία που για να την αντιληφθούμε καλύτερα, μάλλον χρειάζεται και μια δεύτερη (τουλάχιστον) ματιά. Είναι, όμως, και μια ταινία που ίσως τελικά στέκει καλύτερα ως δοκίμιο πάνω στη μνήμη και τη φαντασία, παρά ως ένα ολοκληρωμένο, στιβαρό, αισθητικά ικανοποιητικό κινηματογραφικό έργο – ή ίσως να πρέπει απλά να την ξαναπαρακολουθήσουμε.