Ο Καπετάν Μιχαλης

Κρήτη 1889, η χρονιά της επανάστασης. Κεντρικός ήρωας είναι ο Καπετάν Μιχάλης, ένας ασυμβίβαστος Κρητικός, μαυροντυμένος και αξύριστος ωσότου ελευθερωθεί η Κρήτη. Τη στιγμή όμως που συναντά την Εμινέ, γυναίκα του αδελφοποιητού του, Νουρήμπεη, τον κυριεύει ένας δαίμονας. Ο πειρασμός δεν τον αφήνει σε ησυχία και τον αποσπά από αυτό που θεωρεί ιερό καθήκον, την απελευθέρωση της Κρήτης από τους Τούρκους. Γρήγορα τα πράγματα περιπλέκονται και μια νέα εξέγερση ξεσπά, η οποία θα αλλάξει για πάντα τις ζωές όλων των ηρώων.

Ο Κώστας Χαραλάμπους ("Λούγκερ") διασκευάζει ένα από τα διασημότερα βιβλία του Νίκου Καζαντζάκη, με αρχική πρόθεση να μείνει πιστός στο κείμενο και στο νόημα του βιβλίου, προδίδεται όμως από τις εξώφθαλμες αδυναμίες της παραγωγής και ένα πομπώδες στερεοτυπικό σεναριακό κατασκεύασμα που αδικεί και τις προσπάθειες των ηθοποιών και κυρίως του Αιμίλιου Χειλάκη στον πρωταγωνιστικό ρόλο. 

Το πιο βασικό: δεν έχει κατανοήσει την ουσία και την αξία του βιβλίου και δεν έχει αξιολογήσει σωστά καταστάσεις και υποϊστορίες. Στο βιβλίο του, ο Καζαντζάκης απλώνει τη δράση σε παράλληλες πλοκές, ώστε να αναδέιξει την αλληλεπίδραση μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων και να εξηγηθεί η τελική πολεμική ρήξη.

Στην αντίστοιχη κινηματογραφική προσέγγιση, κάποιες σημαντικές πτυχές της ιστορίας "θάβονται", αιχμηρά διλήμματα και πάθη λειαίονται, κάποιες άλλες σαφώς αδιάφορες υπερτονίζονται, η πολυπλοκότητα λοιπόν της ταινίας εξασθενεί, οδηγώντας το φιλμ σε έναν γενικότερο αποπροσανατολισμό και μια εξουθενωτική διάρκεια με την επικάλυψη μιας τηλεοπτικής αισθητικής που δημιουργεί απορίες. 

Σημείωμα του Κώστα Χαραλάμπους, σκηνοθέτη και σεναριογράφου της ταινίας Ο Καπετάν Μιχάλης

Κάθε λαός έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τη δική του ταυτότητα. Αυτό το ιδιαίτερο κυτταρικό αποτύπωμα αναδύεται και καθίσταται ανάγλυφο μέσα από τα πνευματικά έργα μεγάλων δημιουργών, οι οποίοι έχουν τη χάρη να το αποτυπώσουν και να το αναδείξουν. Αναμφισβήτητα και πέρα από κάθε διαφωνία, ο Καζαντζάκης υπήρξε εκείνος ο οικουμενικός δημιουργός, ο οποίος  έντυσε με λέξεις την ελληνική μας ταυτότητα. Εκείνη την ιδιαιτερότητα που αναδύεται μέσα από τα κύτταρά μας και μας κάνει ξεχωριστούς και μοναδικούς στα Βαλκάνια και στον κόσμο. Αυτή η ταυτότητα βρίσκει την πιο εμπεριστατωμένη και πληρέστερη αποτύπωσή της στον Καπετάν Μιχάλη. Και εδώ έγκειται η διαχρονικότητα του βιβλίου: Αυτός ο ήρωας του ομώνυμου καζαντζακικού έργου κουβαλάει όλα τα θετικά και τα αρνητικά μας γνωρίσματα. Όλη τη δόξα και την παραφροσύνη που μας περιβάλλει. Ο Καπετάν Μιχάλης είναι ένα βιβλίο που μιλάει για το μοναδικό DNA μας, το οποίο είναι ικανό να μας οδηγήσει τόσο στην υψηλότερη κατάκτηση, όσο και στην πεισματική μας καταστροφή.