Black Swan

Εφιαλτικό αριστούργημα

Με το σινεμά του Αρονόφσκι, τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: ξέρεις ότι θα πονέσεις κατά την διάρκεια του φιλμ, θα δυσκολευτείς, αλλά σε πιάνει και δεν υπάρχει περίπτωση να αφήσεις τα μάτια σου από πάνω του. Προσωπικά, είχα ταχυπαλμία ακόμα και μία ώρα μετά το τέλος της ταινίας. Πρόκειται για έναν μοναδικό κινηματογραφιστή, με την έννοια ότι δημιουργεί κάτι τόσο ενστικτώδες που δεν αφήνει πολλά περιθώρια.

Το «Black Swan» είναι ένα τυπικό δείγμα του Αρονοφσκικού σύμπαντος. Το στυλ του είναι παρόν και ξεχωρίζει με το καλημέρα (ορισμένες τεχνικές του είναι ξεκάθαρες και εδώ για να θυμηθούμε όταν τις βλέπουμε αλλού, που τις είδαμε για πρώτη φορά…) , έστω και αν αυτή τη φορά ο περιβάλλων χώρος δεν είναι βρώμικος, μίζερος και άσχημος, αλλά λαμπερός και καλογυαλισμένος. Όμως, μην ξεγελιέσαι: έχει αφήσει το βρώμικο και το αψύ για τους πρωταγωνιστές του.

Είναι τουλάχιστον αξιοθαύμαστο το γεγονός πως ο ίδιος άνθρωπος που έδειξε εξαιρετικά την ευαίσθητη και ευάλωτη πλευρά ενός χοντρόπετσου παλαιστή, είναι εξίσου ικανός να αποτυπώσει αποστομωτικά την βάρβαρη πτυχή της ζωής μιας μπαλαρίνας. Ένα φιλμ ταυτόχρονα συγκλονιστικό και φρικιαστικό, με τον δημιουργό του να διαχειρίζεται τον σωματικό τρόμο εξαίσια, με στυλ που θα έκανε τον Κρόνενμπεργκ περήφανο και τον Λιντς να χαμογελά γεμάτος ικανοποίηση…

Με τον Αρονόφσκι να διαθέτει τον απόλυτο έλεγχο της διάρκειας του φιλμ και ούτε στιγμή να μη διασαλεύει το momentum του εσωτερικού τρόμου της πρωταγωνίστριας που με φανατική προσήλωση χτίζει από το πρώτο σχεδόν λεπτό… Το σχεδόν στοιχειωτικό κοντράστ άσπρου – λευκού στην χρήση των φωτογραφικών κάδρων (προφανώς ενισχύοντας την πάλη στο μυαλό της ηρωϊδας), σε συνδυασμό με τον υποδειγματικό φωτισμό αλλά και η εφιαλτική παραμόρφωση του μουσικού θέματος του Τσαϊκόφσκι από τον Κλιντ Μάνσελ, συμβάλλουν στην δημιουργία ενός εφιάλτη που είχα πολλά χρόνια να δω…Μια ταινία σχεδόν μισή λευκή, μισή μαύρη και αυτό δεν είναι ευφυές, δεν γνωρίζω ποιο είναι.

Περνάμε στις ερμηνείες. Η Πόρτμαν τα δίνει όλα στην κυριολεξία. Πραγματικά είναι αξιοθαύμαστη η προσήλωσή της στον στόχο και αξέχαστη η μεταμόρφωσή της, όμως το αποτέλεσμα δεν θα ήταν το ίδιο δίχως τα μυθικά πλαναρίσματα του Αρονόφσκι. Την ίδια στιγμή, η Μπάρμπαρα Χέρσεϊ καταφέρνει ορισμένες στιγμές και κλέβει πλάνα από την πρωταγωνίστρια αναδύοντας μια τρομακτική ένταση στο παίξιμό της, ενώ η Μίλα Κούνις είναι μια σχεδόν αναπάντεχη έκπληξη. Κυριολεκτικά λάμπει, δεν μπορείς να πάρεις τα μάτια σου από πάνω της. 

Αλλόκοτο, παράδοξο, πανέμορφο, breathtaking, το «Black Swan» είναι μια σπουδή στην τρέλα. Ένα τρικυμιώδες αριστούργημα, το οποίο αν δεν αφορίσεις, μένει θαμμένο στο μυαλό σου για πολύ καιρό… Ένα τελευταίο εξωπραγματικό ημίωρο που άφησε σαστισμένους όσους το παρακολούθησαν στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Ένα ντελίριο στρες, άγχους, τρέλας, μαζί απολαυστικό και τρομακτικό. Αναμφίβολα εθιστικό. Ένα ψυχολογικό θρίλερ στο οποίο ο τρόμος δεν κρύβεται πίσω από την κουρτίνα, αλλά τον αντιμετωπίζεις κατάματα κοιτώντας απλά στον καθρέφτη.

Το «Black Swan» είναι μια κορυφαία κατασκευή ψυχολογικού θρίλερ με αριστοτεχνικό φινάλε που πρέπει στο μέλλον να διδάσκεται, σχεδόν απίθανο να μην πάρει Όσκαρ σκηνοθεσίας. Αλλά και να μην συμβεί κάτι τέτοιο, το πρώτο ή το τελευταίο αριστούργημα είναι που δεν τα καταφέρνει;