Παπαδημητρόπουλος & Βόγκελ: "Οι νέοι θα μας βγάλουν από το τέλμα"

Ένας έφηβος skateboarder και ένας μεσήλικας
δοκιμάζουν τα όριά τους σε μια Αθήνα που «ξεροψήνεται».
Αυτή με λίγα λόγια είναι η υπόθεση της ταινίας που υπογράφουν σκηνοθετικά
ο δικός μας Αργύρης Παπαδημητρόπουλος και ο Γερμανός Γιαν Βογκέλ.
Μιλούν στο MOVE IT για το πώς εμπνέυστηκαν την ιστορία,
τα φεστιβάλ στα οποία ήδη προβάλλεται η ταινία και για την καθημερινότητα του καλοκαιριού.

Μοve It: Ποια είναι η ιστορία πίσω από το Wasted Youth?

Παπαδημητρόπουλος: Με τον Jan είχαμε γνωριστεί από πριν με διάφορες συνεργασίες και πιάσαμε την ταινία μαζί από την αρχή. Και δεν υπήρχε σενάριο. Ούτε χρηματοδότηση. Στην ουσία εμείς βάλαμε λεφτά στην ταινία και μερικοί φίλοι.

Βόγκελ: Το τελικό σκριπτ ήταν συνολικά 8 σελίδες, δεν υπήρχε δηλαδή η δομή του κανονικού κινηματογραφικού σεναρίου. Δημιουργήσαμε τις καταστάσεις που θέλαμε να διαδραματιστούν, κάναμε μερικές πρόβες και μετά το γυρίζαμε. Ήταν σε μεγάλο βαθμό αυτοσχεδιασμός.

Π: Ο βασικός μας ήρωας ο Χάρης είναι έφηβος, οπότε του ζητήσαμε στην ουσία να είναι ο εαυτός του και να συμπεριφέρεται ακριβώς όπως στην καθημερινότητά του. Στην πραγματικότητα γύρω από αυτόν διαμορφώθηκε η ταινία.

Μ: Ο Χάρης δεν είναι ηθοποιός. Πως τον ανακαλύψατε;

Π: Αρχίσαμε να ρωτάμε γνωστούς που κάνουν skateboard και ένας φίλος, γηραιότερος του skateboard, μας πρότεινε τον Χάρη. Ήταν ο πρώτος που είδαμε και ο τελευταίος!

Μ:Υπάρχει λόγος που διαλέξατε να αποδώσετε την ταινία σε καλοκαιρινή εποχή;

Π: Ναι. Αυτή τη στιγμή οι κάτοικοι της Αθήνας περνάνε μία πολύ πιεσμένη περίοδο και θεωρώ ότι γίνεται πιο έντονη όταν έχει πολύ ζέστη. Και ειδικά επειδή θέλαμε να γυρίσουμε την ταινία με ντοκιμαντερίστικη γραφή, η ζέστη μας βοήθησε πολύ στην απόδοση αυτής της οριακής κατάστασης.

Μ: Πως και προέκυψε η ιδέα να απεικονίσετε στην ουσία ένα 24ωρο στη ζωή δύο ανθρώπων;

Π: Aυτό ακριβώς θέλαμε. Μία μέρα στη ζωή ενός εφήβου και ενός ενήλικα στην Αθήνα σήμερα. Δεν θέλαμε να μπούμε στη διαδικασία να «ξεδιπλώσουμε» τους χαρακτήρες ή να μιλήσουμε για κάτι έξω από την καθημερινότητά τους.

Β: Θέλαμε να κάνουμε ένα πορτραίτο της απλής καθημερινότητας, τη ρουτίνα της, τη μη ιδιαιτερότητά της, που όμως τελικά εκεί είναι η ουσία των πραγμάτων.

Μ: Και η ταινία άνοιξε το 40ο Διεθνές Φεστιβάλ στο Ρότερνταμ.

Β: Ήμασταν τυχεροί που τους άρεσε τόσο πολύ η ταινία μας και μας τίμησαν πολύ που άνοιξε το φετινό φεστιβάλ με αυτή. Και θα προβληθεί στο μεγαλύτερο φεστιβάλ του Μεξικό, το Guadalajara Film Festival. Και τώρα κοιτάμε για την προβολή της σε φεστιβάλ στην Αμερική και αλλού φυσικά.

Μ: Γιατί διαλέξατε αυτούς τους δύο συγκεκριμένους ήρωες για να αφηγηθείτε την κατάσταση στην Αθήνα; Έναν νεαρό σκεϊτμπόρντερ και έναν ενήλικα;

Π: Για να έχουμε δύο διαμετρικά αντίθετες πλευρές. Ο έφηβος είναι η ελπίδα, ενώ ο ενήλικας είναι στην ουσία η «προσωποποίηση» της κρίσης.

Β: Ο έφηβος είναι αγνός, αφελής, δεν σκέφτεται πολύπλοκα τα πράγματα, είναι ακόμη παιδί. Ζει ακολουθώντας την παρόρμησή του, δρα, κινείται. Ενώ ο Βασίλης, έχει κολλήσει, ο κόσμος γύρω του γίνεται όλο και πιο μικρός.

Ε: Δηλαδή στην ουσία ο Βασίλης, είναι το «όχημα» για να αφηγηθείτε την κρίση.

Π: Ο Χάρης είναι αυτός που μας «ξεναγεί» στην Αθήνα, είναι αυτός που κινείται στην πόλη και μας δείχνει τι συμβαίνει, πως ζουν οι Αθηναίοι, σου δίνει τη δυνατότητα να δεις τα πράγματα και από μία άλλη οπτική γωνία, αυτή του έφηβου. Ο Βασίλης, είναι χωμένος στον πανικό της ζωής στην Αθήνα, δεν κάνει κάτι για να αλλάξει τον τρόπο που ζει, δεν εκφράζεται, είναι φοβισμένος.

Β: Ο Χάρης συμβολίζει τη σύγκρουση που γίνεται μέσα μας, όταν περνάμε μία περίοδο μεγάλης πίεσης σαν ενήλικες. Συγκρούεται δηλαδή η απλή, αγνή, ανέμελη πλευρά σου με την παρούσα, ασφυκτική κατάσταση που μπορεί να βιώνεις. Δηλαδή, ο δεύτερος ήρωας, ο Βασίλης, είναι φοβισμένος, τόσο από τις εξωτερικές πιέσεις, όσο και από τον τρόπο που αυτός αντιμετωπίζει τα πράγματα. Δεν είναι ευτυχισμένος, αλλά παρ’ όλα αυτά δεν κάνει κάτι να αλλάξει τα πράγματα, μόνο σκέφτεται και δεν πράττει, και στην ουσία σκοτώνει το παιδί μέσα του.

Μ: Θέλατε κάτι να προμηνύσετε με την ταινία;

Π: Στην ουσία θέλαμε να μιλήσουμε για μία κοινωνία αυτοκαταστροφική, που δεν ξέρει να δημιουργεί ένα καλύτερο μέλλον.

Β: Οι ενήλικες συνήθως δεν ακούμε τους νέους, δεν κοιτάμε τον τρόπο τους, που ίσως και να έχουν κάτι να πουν, κάτι να προτείνουν, που θα μας βγάλει από το τέλμα. Κάτι δημιουργικό και ευφάνταστο, γιατί οι νέοι βλέπουν τα πράγματα πολύ διαφορετικά.

Μ: Ένα από τα πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία της ταινίας, ήταν ότι ο δεύτερος ήρωάς σας, ο Βασίλης, δεν «υπάκουσε» στις κλασικές σεναριακές απαιτήσεις, που θέλουν τον χαρακτήρα να αλλάζει μέχρι το τέλος της ταινίας.

Π: Σε όλη τα διάρκεια της ταινίας ο Βασίλης δεν κάνει τίποτα, δεν προχωράει, δεν κινείται, είναι σαν θεατής της ζωής του. Οπότε δεν ταίριαζε στον χαρακτήρα του η αλλαγή, γιατί αυτό που τον χαρακτηρίζει είναι ακριβώς αυτή η ακινησία.

Μ: Ο τίτλος «Wasted Youth» πως προέκυψε;

Π: Είναι μία μάρκα που ανήκει σε έναν Νέο -Ζηλανδό που ζει στο Βερολίνο και είναι φίλος του Jan. Λέγεται German Wasted Youth, ξεκίνησε από stickers και τώρα υπάρχουν και ρούχα.

Β: Αρχικά ο Αργύρης είδε αυτά τα wasted youth stickers που τα είχα εγώ για προσωπική χρήση και μου είπε να τα χρησιμοποιήσουμε στην ταινία, ότι τα παιδιά φτιάχνουν αυτοκόλλητα. Και μετά αποφασίσαμε πως αυτός ήταν ο τίτλος που θέλαμε.

Μ: Παρατήρησα ότι στην ταινία η μόνη που στην ουσία είναι καλά είναι η ηρωίδα που υποδύεται η Θέμις Μπαζάκα, και είναι η μόνη που έχει λεφτά. Υπάρχει κάποιο υπονοούμενο εδώ;

Π: Βασικά, αυτό λειτούργησε στο σενάριο σαν κινηματογραφική ανατροπή. Στην αρχή του έργου βλέπεις αυτή την άνετη κατάσταση και τον Χάρη να βρίσκεται σε ένα περιβάλλον «κακομαθημένου» πλουσιόπαιδου και μετά ανακαλύπτεις πως τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι. Κι επίσης έτσι είδαμε και άλλο ένα πρόσωπο της Αθήνας.

Μ: Που κάνατε γυρίσματα; Ήταν δύσκολα;

Π: Στην Αττική, κέντρο Αθήνα, Μενίδι, Κηφισιά, Καλλιθέα, Κουκάκι. Δεν ήταν δύσκολα, είχαμε μαζί μας την κάμερα και πολύ λίγα φώτα το οποία σχεδόν δεν χρησιμοποιήσαμε καθόλου. Το φως ήταν σχεδόν σε όλη την ταινία φυσικό. Μόνο ο ηχολήπτης δυσκολεύτηκε γιατί με όλο το βάρος που πρέπει να κουβαλάει, έτρεχε πίσω από τα παιδιά, ήταν κουραστικό πολύ για αυτόν.

Μ: Υπήρχαν απρόοπτα κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων;

Π: Ναι! Μία από τις υπεύθυνες στην εκτέλεση παραγωγής πέρασε τη νύχτα στα κρατητήρια. Γυναίκα και μάλιστα νέα, μικροκαμωμένη. Αλλά πολύ δυνατή!

Μ: Τι συνέβη;

Π: Σου δίνουν έγκριση να φτιάξεις ένα αυτοκίνητο σαν αστυνομικό, αλλά από τη στιγμή που δεν σου δίνουν ένα πραγματικό με πραγματικό αστυνομικό να το επιτηρεί και να το χειρίζεται, είναι σχεδόν σίγουρο πως θα έχεις μπελάδες. Είδαν λοιπόν στο κέντρο της Αθήνας, ξημερώματα, ένα περιπολικό σταματημένο και έναν άντρα με πολιτικά να ψάχνει στο πορτ-παγκάζ του. Ήταν ο Ιερώνυμος Καλετσάνος, ο ηθοποιός που παίζει τον Βασίλη και έψαχνε για την τσάντα του. Οπότε δεν ξεμπερδέψαμε μέχρι την επόμενη μέρα. Ήταν εντελώς γελοίο.

Μ: Πως σου φαίνεται όλη αυτή η φασαρία σχετικά με την Ελλάδα και τη Γερμανία και το θέμα της κρίσης.

Β: Είμαι τυχερός γιατί δεν βλέπω μόνο τι προβάλλεται από τα μέσα στη Γερμανία, αλλά βλέπω και την κατάσταση εδώ από πρώτο χέρι. Έχω αισθανθεί τους ανθρώπους εδώ να γίνονται όλο και πιο ανήσυχοι, αν και το είχαν διαισθανθεί ακόμη και από την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων ακόμη ότι θα αλλάξουν τα πράγματα. Ειδικά στον δικό μας τομέα τον τηλεοπτικό και κινηματογραφικό, τους θυμάμαι από τότε να το συζητάνε. Και πραγματοποιήθηκε τώρα. Αυτό που μου φαίνεται πιο ενδιαφέρον, δεν είναι τόσο η οικονομική κρίση, αλλά το ξεσήκωμα των ανθρώπων και τις συγκρούσεις που συμβαίνουν, που δεν είμαι σίγουρος για το τι ακριβώς συμβολίζουν. Πέρα δηλαδή από τις διαμαρτυρίες για την τρέχουσα κατάσταση, διαισθάνομαι ότι υπάρχει κάποια άλλη σύγκρουση, πιο βαθιά.

Μ: Εσύ την αντιλαμβάνεσαι την κρίση στην Ελλάδα;

Π: Ναι, υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που χάνουν τη δουλειά της και η αγωνία υπάρχει σε μεγάλο βαθμό, αλλά παράλληλα πιστεύω πως όλο αυτό διογκώνεται από τα μέσα. Σε κάθε πρόταση, ακούς τη λέξη «κρίση» επανειλημμένα, και έτσι, ακόμη κι αν δεν την βιώνεις, ο ψυχολογικός εκβιασμός είναι τεράστιος. Και αυτό είναι το πιο τρομακτικό, γιατί μπορεί εύκολα να γίνει φαύλος κύκλος, που σε οδηγεί στην απομόνωση. Οι άνθρωποι στο δρόμο είναι πιο επιθετικοί, πιο λυπημένοι, πιο ευερέθιστοι .

Μ: Μπορείτε να φανταστείτε πως μπορεί να είναι τα πράγματα στο εγγύς μέλλον;

Β: Βλέποντας αυτά που συμβαίνουν στην Αίγυπτο και γενικά στις Αραβικές Χώρες, σκέφτομαι πως όλο αυτό κάπως θα καταλήξει στην Ευρώπη, γιατί η διαφορά μεταξύ των ανθρώπων που έχουν και αυτών που δεν έχουν, γίνεται όλο και πιο μεγάλη. Φυσικά, και στη Γερμανία υπάρχουν πολλοί άνθρωποι χωρίς δουλειά, αλλά βλέπεις ακόμη και αυτούς που έχουν, ζουν σε μεγάλη αγωνία μήπως και τη χάσουν. Το θετικό της κατάστασης είναι ότι ίσως να ξαναζεσταθούν οι ανθρώπινες σχέσεις .

Π: Επίσης το θετικό που θα μπορούσε να βγει από όλο αυτό, είναι οι άνθρωποι να γίνουν πιο δραστήριοι, να παίρνουν πιο πολλές πρωτοβουλίες για τα θέματα που τους αφορούν και να βρίσκουν μόνοι τους τις λύσεις, χωρίς να περιμένουν κάποιους άλλους να το κάνουν για αυτούς. Για παράδειγμα, μια γειτονιά να συσπειρωθεί, να οργανωθεί και αυτόνομα να λύσει τα θέματά της, χωρίς δημοτική-κυβερνητική παρέμβαση. Ελπίζω πως κάποια στιγμή θα σταματήσουμε να γκρινιάζουμε, να παραπονιόμαστε για αυτά που δεν θέλουμε, να αποφασίσουμε τι θέλουμε και να δράσουμε ανάλογα. Προσωπικά προς το παρόν κάνω λίγη ακόμη υπομονή, παρ’ όλο που ψυχολογικά με έχει επηρεάσει πολύ, αλλά πιστεύω πως πολύ σύντομα θα πρέπει να αντιδράσουμε. Ο φόβος των ανθρώπων πως μπορεί να μην έχουν χρήματα για να φάνε αυτοί και οι οικογένειές τους υπάρχει έντονα γύρω μας.

Έλενα Πριοβόλου