Ασγκάρ Φαραντί: "Αφήνω την κριτική για το κοινό"
Ο δύο φορές βραβευμένος με Όσκαρ Ασγκάρ Φαραντί (Ένας Χωρισμός, Ο Εμποράκος) επιστρέφει με ένα ψυχολογικό δράμα, σκηνοθετώντας για πρώτη φορά μη Ιρανούς πρωταγωνιστές.
ΣΧΕΤΙΚΑ"Everybody knows": Ισπανός... Ασγκάρ Φαραντί
Για την ακρίβεια, η ιστορία εξελίσσεται σε ένα ισπανικό χωριό και στην διάθεσή του έχει ένα λαμπρό καστ που αποτελούν οι Χαβιέ Μπαρδέμ, Ρικάρντο Νταρίν, Πενέλοπε Κρουζ και Ίνμα Κουέστα. Ακολουθεί συνέντευξη με τον 46χρονο Ιρανό δημιουργό.
- Πώς προέκυψε αυτή η ταινία;
Πριν 15 χρόνια ταξίδεψα στον ισπανικό νότο. Σε μια μικρή πόλη είδα αρκετές φωτογραφίες ενός παιδιού, στερεωμένες σε τοίχους σπιτιών. Ρώτησα: «Ποιος είναι;». Μου απάντησαν πως ήταν ένα παιδί που είχε εξαφανιστεί και το αναζητούσαν οι γονείς του. Εκείνη τη στιγμή δημιουργήθηκε η πρώτη σπίθα της ίντριγκας γι’ αυτήν την ταινία και την κράτησα στο μυαλό μου για πολλά χρόνια. Έγραψα μια μικρή ιστορία πάνω στο θέμα και το ανέπτυξα αργότερα, πριν τέσσερα χρόνια περίπου. Αλλά ουσιαστικά όλα άρχισαν σε εκείνο το ταξίδι στην Ισπανία. Υπήρξαν δύο πράγματα που με προσέλκυσαν: το ένα ήταν η ατμόσφαιρα και η κουλτούρα της χώρας. Το δεύτερο ήταν το γεγονός της εξαφάνισης αυτό καθαυτό.
- Γιατί τοποθετήσατε την ιστορία σας σε μια μικρή πόλη κι όχι στη Μαδρίτη;
Η ιστορία έπρεπε να διαδραματίζεται σε ένα χωριό. Κι αυτό επειδή οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων σε ένα χωριό είναι εντελώς διαφορετικές από τις αντίστοιχες σε μια μεγαλούπολη. Σε ένα χωριό οι άνθρωποι είναι πιο κοντά ο ένας με τον άλλο. Κι όσο πιο μικρό είναι το χωριό τόσο πιο εύκολο είναι να γνωρίζουν οι πάντες τους πάντες. Αυτό ήταν ένα στοιχείο βασικό για την ιστορία μου. Αν διαδραματίζονταν σε μια μεγαλούπολη, οι άνθρωποι δεν θα μπορούσαν να έρθουν κοντά ο ένας στον άλλο με τόση ευκολία. Θα μιλούσαμε για μια εντελώς διαφορετική ταινία. Επιπλέον, για πολύ καιρό ήθελα να κάνω γυρίσματα σε ένα χωριό, στην καρδιά της φύσης. Κάτι που ξυπνάει ένα συγκεκριμένο είδος νοσταλγίας μέσα μου.
- Πριν από αυτήν την ταινία είχατε γυρίσει «Το παρελθόν» στη Γαλλία και στα γαλλικά. Είναι πιο δύσκολο να δουλεύετε με ένα ξένο συνεργείο σε μια ξένη γλώσσα;
Όταν κάνω γυρίσματα στη γλώσσα μου στη χώρα μου, υπάρχουν πράγματα που είναι πολύ ευκολότερα, υπάρχουν όμως και άλλα που είναι πιο δύσκολα. Δεν είναι εύκολο να το εξηγήσω. Όταν μιλάς την ίδια γλώσσα με το συνεργείο είναι πιο εύκολο να επικοινωνήσεις, ιδίως με τους ηθοποιούς. Όταν η ιστορία έχει να κάνει με την κουλτούρα σου, μπορείς να μεταφέρεις τα βιώματά σου πιο απλά. Όταν από την άλλη δεν γνωρίζεις τόσο καλά τη γλώσσα και την κουλτούρα της χώρας στην οποία γυρίζεις την ταινία, γίνεσαι πιο απαιτητικός έτσι ώστε αυτό το μειονέκτημα να μην επηρεάσει την ποιότητα της ταινίας. Για παράδειγμα, αν θέλω να ζητήσω κάτι από έναν ηθοποιό κατά τη διάρκεια γυρίσματος μιας ταινίας στο Ιράν, θα μιλήσουμε πολύ και θα του δώσω πολλές επεξηγήσεις. Όταν όμως θέλω να πω αυτό που θέλω σε έναν ηθοποιό μου μέσω διερμηνέα, προσπαθώ να είμαι όσο το δυνατόν πιο ακριβής και ξεκάθαρος, προκειμένου να τον βοηθήσω να καταλάβει αυτό που θέλω άμεσα. Οπότε, ναι, στη δεύτερη περίπτωση υπάρχει ταυτόχρονα απλότητα και πολυπλοκότητα.
- Πώς επιλέξατε τους ηθοποιούς σας;
Αυτό που ψάχνω αρχικά είναι να βρω μια ιστορία, να προκύψει η αφήγηση και μετά αναδύονται οι χαρακτήρες. Ακολούθως, προσπαθώ να τους δώσω μορφή και να αναπτύξω διαφορετικές προοπτικές αυτών των χαρακτήρων. Και μετά από αυτό επιλέγω τους ηθοποιούς μου. Όταν ετοιμάζεσαι να αρχίσεις τα γυρίσματα για κάτι το οποίο έχεις γράψει εσύ ο ίδιος ήδη έχεις κάποια εικόνα στο μυαλό σου για το ποια είναι η εμφάνιση αυτών των χαρακτήρων. Οπότε αρχίζεις να αναζητάς ηθοποιούς που να είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά σε αυτήν την εικόνα. Όταν έφτασα στην Ισπανία παρακολούθησα πολλές ισπανικές ταινίες είτε ολόκληρες είτε σε αποσπάσματα. Διάλεξα αρκετούς ηθοποιούς για κάθε ρόλο καταλήγοντας τελικά με το καστ που βλέπετε στην ταινία. Πιστεύω πως ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα του ισπανικού σινεμά είναι οι ηθοποιοί του, οι οποίοι είναι εξαιρετικά ταλαντούχοι.
- Σκεφτόσασταν συγκεκριμένους ηθοποιούς καθώς γράφατε το σενάριο;
Οι δύο βασικοί χαρακτήρες γράφτηκαν ειδικά για την Πενέλοπε και τον Χαβιέ. Τους μιλούσα για το σενάριο επί τέσσερα συναπτά έτη. Είχαμε ήδη συμφωνήσει πως οι δυο τους θα έπαιζαν τους συγκεκριμένους ρόλους. Έτσι λοιπόν καθώς έγραφα το σενάριο είχα τους δύο αυτούς ηθοποιούς στο μυαλό μου για τους δύο κεντρικούς χαρακτήρες, οι υπόλοιποι ηθοποιοί, όμως, επιλέχθηκαν αφού ολοκληρώθηκε το σενάριο.
- Και για ποιον λόγο επιλέξατε την Πενέλοπε Κρουζ και τον Χαβιέ Μπαρδέμ;
Τα πάντα ξεκίνησαν πίσω στην εποχή που γύριζα την ταινία «Το παρελθόν» στη Γαλλία. Μία από τις υποψήφιες για τον πρωταγωνιστικό ρόλο ήταν η Πενέλοπε Κρουζ. Εκείνη την περίοδο όμως ήταν δεσμευμένη σε άλλο πρότζεκτ: έφερνε στον κόσμο το παιδί της! Οπότε δεν καταφέραμε να δουλέψουμε μαζί τότε αλλά έτσι ξεκίνησε η φιλία μας. Όταν άρχισα να ετοιμάζω το σενάριο για την τωρινή ταινία, την ενημέρωσα σχετικά ενώ μιλήσαμε και με τον Χαβιέ όταν βρεθήκαμε όλοι μαζί στο Λος Άντζελες. Για τα τελευταία τέσσερα χρόνια βρισκόμασταν σε συνεχή επαφή και ενημερώνονταν για την ταινία. Όταν όμως ολοκληρώθηκε «Το παρελθόν» αποφάσισα να επιστρέψω στο Ιράν προκειμένου να γυρίσω μια άλλη ταινία, τον «Εμποράκο», κάτι που αυτόματα σήμαινε πως αυτή η ταινία πήγε πίσω κατά δύο χρόνια. Δεν χαθήκαμε όμως με την Πενέλοπε και τον Χαβιέ. Πέρα από τις ερμηνείες τους τελικά οι δύο αυτοί ηθοποιοί συνεισέφεραν πάρα πολλά και στην παραγωγή της ταινίας. Καθ’ όλη τη διάρκεια της παραγωγής εντελώς γενναιόδωρα ανταποκρίνονταν στις ερωτήσεις μου σχετικά με άλλους ηθοποιούς ή διάφορα θέματα. Και οι δυο τους είναι σπουδαίοι ηθοποιοί αλλά το κυριότερο με βαθιά ανθρωπιά. Πλέον η σχέση μας ξεπερνάει την επαγγελματική συνεργασία.
- Πώς θεωρείτε ότι πρέπει να στέκονται οι θεατές απέναντι στους ήρωές σας;
Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν πως θα προτιμούσα οι χαρακτήρες που παρουσιάζω σε μια ταινία να μην κρίνονται από τους θεατές. Ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Προσπαθώ να καταπιέσω οποιαδήποτε κριτική αντιμετώπισή τους από τη μεριά του σκηνοθέτη, προκειμένου να δώσω αυτήν την πρωτοβουλία στο κοινό.
- Ποιος είναι ο βασικότερος στόχος σας όταν γυρίζετε μια ταινία;
Αυτό που πάντα αναζητώ όταν γράφω ένα σενάριο και σκηνοθετώ μια ταινία, κι αυτό που βρίσκεται κυρίως στο μυαλό μου, μπορεί να αποδοθεί με μία και μόνη λέξη: ενσυναίσθηση. Δεν προσπαθώ απαραίτητα να περάσω κάποιο μήνυμα μέσα από τις ταινίες μου. Αν οι θεατές από οπουδήποτε στον κόσμο, από οποιαδήποτε κουλτούρα, με οποιαδήποτε γλώσσα, με εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά, καταφέρνουν να νιώσουν συμπάθεια για τους χαρακτήρες μου χωρίς να τους γνωρίζουν, αν κατορθώνουν να φανταστούν τον εαυτό τους ως έναν από τους χαρακτήρες, τότε έχω πετύχει το στόχο μου. Αυτό υπογραμμίζω πάντα σε κάθε ταινία, αυτό που χρειάζομαι εγώ ο ίδιος και αυτό που νομίζω ότι χρειάζεται ο σημερινός κόσμος: ενσυναίσθηση για τους συνανθρώπους μας πέρα από σύνορα και κουλτούρες.
H γνώμη μας για την ταινία εδώ.
ΣΧΟΛΙΑ
Εμφάνιση σχολίων