Dick Johnson is dead

Ο Dick Johnson είναι ένας συνταξιούχος ψυχίατρος, που έχει μόλις αρχίσει να εμφανίζει κάποια πρώτα σημάδια της νόσου του Alzheimer, από την οποία έχασε πριν μερικά χρόνια και την αγαπημένη του σύζυγο. Η κόρη του Kirsten, που χειρίζεται την κάμερα ως επάγγελμα, αποφάσισε να κινηματογραφήσει τον πατέρα της να «πεθαίνει», ξανά και ξανά, με τους πιο ευφάνταστους τρόπους, προσπαθώντας να ξορκίσει με έναν κωμικοτραγικό τρόπο μια αναπόφευκτη απώλεια.

Στην αρχή του ντοκιμαντέρ, ακούμε την ίδια την Kirsten να δηλώνει πως δεν μπορεί να φανταστεί την ζωή της χωρίς τον πατέρα της. Κι αυτός είναι πιθανά ο λόγος που σχεδίασε αυτόν τον αστείο και ευφάνταστο τρόπο να διαχειριστεί την νόσο που αρχίζει να τον ταλαιπωρεί, και τον φόβο που ξυπνά ο ερχομός της. Ο τρόπος με τον οποίο κινηματογραφεί είναι αρκετά ζωηρός και το ντοκιμαντέρ έχει μια χαλαρή δομή, που εναλλάσσεται μεταξύ χιούμορ και συγκίνησης. Ο πατέρας της, που πραγματικά κερδίζει τις καρδιές μας με τον γλυκό χαρακτήρα και την δεκτικότητά του, «σκοτώνεται» επαναλαμβανόμενα με κάπως γελοίους τρόπους – ένα κλιματιστικό πέφτει στο κεφάλι του, ένας εργάτης τον χτυπά με μια σανίδα στον δρόμο- και η Kirsten πετυχαίνει για λίγο κάτι ακατόρθωτο: κυριαρχεί επάνω στον θάνατο, δείχνοντάς μας το επόμενο λεπτό τον πατέρα της ολοζώντανο να χαμογελά και να αστειεύεται με τα ατυχήματα. Εκεί που τα πράγματα πάνε να σοβαρέψουν, η ίδια τα μαζεύει και τα ξανασκορπά με ευθυμία.

Ο τόνος είναι λίγο παράξενος, και υπάρχει μια αμηχανία, ειδικά όταν βλέπουμε τον κύριο Johnson να δυσκολεύεται σε στιγμές, ενώ το χιούμορ της ίσως να θεωρηθεί αρκετά γκροτέσκο, με αποτέλεσμα να μην ταιριάξει σε όλους. Αυτό όμως που σίγουρα πετυχαίνει η δημιουργός είναι να τιμήσει με τον δικό της τρόπο την υπέροχη και δυνατή σχέση που διατηρεί με τον πατέρα της, και τον μεγάλο της πόνο για την σταδιακή του απώλεια. Η εκφυλιστική ασθένεια και η άνοια που την συνοδεύει αποτελούν μια ιδιαίτερη μορφή απώλειας, πολύ δύσβατη και εξαιρετικά απαιτητική. Και χρειάζεται μεγάλη γενναιότητα στο να βρει κανείς το κουράγιο να αστειευτεί, ακόμα και με τον λάθος τρόπο, με κάτι τόσο επίπονο και βαθύ.

Ενίοτε ίσως το παρακάνει με το θάρρος, αλλά τελικά η Kirsten Johnson πετυχαίνει με τον δικό της περίεργο τρόπο μια ουσιαστική αισιοδοξία και συγκίνηση απέναντι στην σκληρότητα που πραγματεύεται, ζητώντας μας μέσα σε μια εποχή βουτηγμένη στην απώλεια να γιορτάσουμε τους ανθρώπους που αγαπάμε.

Ο Dick Johnson δεν πεθαίνει, αλλά γελά δυνατά και ο φόβος για τον θάνατό του στιγμιαία γλυκαίνει και εξαφανίζεται. Το “Dick Johnson Is Dead” είναι ένας γλυκόπικρος ύμνος στις μικρές στιγμές με τους αγαπημένους μας και μια τολμηρή και ιδιαίτερη αντιμετώπιση της απώλειάς τους.

Με τα λόγια της ίδιας της Johnson «Θα ήταν πολύ εύκολο αν η αγάπη μας έδινε μόνο τα όμορφα. Αλλά αυτό που απαιτεί το να αγαπάμε είναι το να αντιμετωπίσουμε τον φόβο του να χάσουμε ο ένας τον άλλον. Το να κρατήσουμε ο ένας τον άλλον, όταν τα πράγματα δυσκολεύουν. Κι όταν μπορούμε, να γιορτάζουμε με τόλμη τις σύντομες στιγμές της χαράς».

Ανδρομάχη Σδούκου