Okja

Σύνοψη: Η νεαρή Mija είναι έτοιμη να διακινδυνεύσει τα πάντα προκειμένου να σώσει την αγαπημένη της Okja, ένα μεταλλαγμένο γουρουνάκι, από τα χέρια της αδίστακτης πολυεθνικής εταιρίας Mirando.

Άποψη: Προκειμένου να καταπολεμηθεί η απειλή για την εξάλειψη του βρώσιμου κρέατος, η πολυεθνική Mirando, υπό τη διεύθυνση της Lucy (Tilda Swinton), έπειτα από την ανακάλυψη ενός μεταλλαγμένου είδους γουρουνιών λανσάρει ένα δεκαετή διαγωνισμό για να βρεθεί το ιδανικό περιβάλλον για την ανατροφή τους. Το διαγωνισμό κερδίζει η Okja, ένα μεταλλαγμένο γουρούνι, που μοιάζει με ένα υβρίδιο ιπποπόταμου και σκύλου, μεγαλωμένη στην Νότια Κορέα υπό τη φροντίδα της μικρής Mija (An Seo-hyn) η οποία ζει με τον παππού της. Μετά την νίκη της μέλη της Mirando, παρά τη θέληση τόσο του κοριτσιού όσο και του ζώου, επιχειρούν να μεταφέρουν την Okja στην Νέα Υόρκη για να παρουσιάσουν στον κόσμο τα επιτυχή αποτελέσματα του διαγωνισμού. Ο χωρισμός αυτός είναι και το αφηγηματικό όχημα της πλοκής που ακολουθεί τις προσπάθειες της Mija να ελευθερώσει την Okja και να επιστρέψουν μαζί σπίτι.

Το Okja είναι μια ταινία που παρά την σεναριακά απλή δομή της καταφέρνει να θίξει πληθώρα ζητημάτων, από τα δικαιώματα των ζώων και τον προβληματικό τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η βιομηχανία παραγωγής κρέατος μέχρι τον φανατισμό που διέπει κάποιες ακτιβιστικές οργανώσεις. Επιχειρεί να ξεκινήσει ένα διάλογο και να βάλει το θεατή σε σκέψη χωρίς να καταφεύγει σε μεγάλες συναισθηματικές κορώνες, αλλά διατηρώντας καθ’ όλη τη διάρκεια της μια αφηγηματική ευθύτητα, η οποία σε καμία περίπτωση δεν είναι απλοϊκή και αντιθέτως κάνει το συναισθηματικό αντίκτυπο των γεγονότων που εκτυλίσσονται ακόμα μεγαλύτερο. Αν και καμιά φορά φαντάζει αρκετά απόλυτη, αφού αδυνατεί να προσφέρει μια σφαιρική εξερεύνηση των θεμάτων που θίγει, και αιχμηρή ως προς τα σχόλια της, η ταινία καταφέρνει να συγκινήσει αφηγούμενη ουσιαστικά μια τρυφερή ιστορία αγάπης μεταξύ ενός κοριτσιού και του κατοικίδιου της.

Παρά το σχεδόν καρτουνίστικο ύφος που συχνά υιοθετεί η ταινία, με τη παρουσίαση υπερβολικών περσόνων όπως αυτές των Lucy και Johnny Wilcox (Jake Gyllenhaal) καθώς και την παιχνιδιάρικη μορφή της Okja, αυτή δεν είναι μια ταινία για παιδιά. Ο σκηνοθέτης Joon-ho Bong, που υπογράφει και το σενάριο σε συνεργασία με τον Jon Ronson, στην προσπάθεια του να αναδείξει τη σκληρότητα που διέπει την βιομηχανική παραγωγή κρέατος δεν διστάζει να κινηματογραφήσει σκηνές αρκετά ωμές που σπάνια συναντιούνται στο mainstream αμερικάνικο κινηματογράφο. Ωστόσο, η τρυφερότητα με την οποία προσεγγίζει την σχέση μεταξύ της Mija και της Okja καταφέρνει να εξισορροπήσει αυτή τη βιαιότητα, οδηγώντας σε ένα αποτέλεσμα το οποίο έχει ισόποσες δόσεις σκληρού ρεαλισμού, όσο αυτός επιτρέπεται δεδομένου του φανταστικού στοιχείου που χαρακτηρίζει την υπόθεση, και ανθρωπιάς.

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο του Okja είναι αυτή ακριβώς η μαεστρία με την οποία  η ταινία αλλάζει αβίαστα τόνο και ύφος χωρίς να χρησιμοποιεί εύκολα σεναριακά τρικ ή πομπώδεις σκηνές μελοδράματος. Αντίθετα, αφήνει είτε στο συναισθηματισμό της αφοσίωσης την οποία δείχνει η Mija προς στην Okja είτε στο σκληρό πραγματισμό με τον οποίο αντιμετωπίζουν τα γεγονότα οι εκπρόσωποι της πολυεθνικής να κατευθύνουν τις αλλαγές της ατμόσφαιρας του έργου. Μοναδικό ίσως αγκάθι σε αυτήν τη ροή είναι η ερμηνεία του Jake Gyllenhaal που μοιάζει παράταιρη και ξένη στην ταινία. Με στοιχεία που παραπέμπουν σε μια κακή απομίμηση του ερμηνευτικού στυλ του Jim Carrey, ο Gyllenhaal αδυνατεί να αποδώσει την πολυπλοκότητα του χαρακτήρα που υποδύεται παρουσιάζοντας έτσι μια μονοδιάστατη καρικατούρα.

Αν και τα θέματα που επιχειρεί να εξερευνήσει το έργο είναι βαθιά φιλοσοφικά, ο Bong αποφεύγει να ασπαστεί ένα διδακτικό ύφος καταφέρνοντας να δημιουργήσει μια ταινία που ενώ προβληματίζει παράλληλα ψυχαγωγεί, κάτι που είναι όλο και πιο σπάνια συναντάμε πια στον κινηματογράφο.

Mυρτώ Νίκα