Ο Γκασπαρ Νοέ, τα ‘δύσκολα’ γυρίσματα, η κόκα, η ‘μαλακία’...

Ο Αργεντίνος σκηνοθέτης Γκασπάρ Νοέ ξέρει να προκαλεί και του αρέσει, η ακόμα καλύτερα το επιδιώκει. Ζει γι’αυτό. Ενώ λοιπόν  η ταινία του “Love” προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις, ο ίδιος, όντας καλεσμένος σε masterclass του Independent Film Project στη Νέα Υόρκη, μίλησε για τις προβοκατόρικες ταινίες του, τις επιρροές του, τα ναρκωτικά και τη… μαλακία του και το Indiewire έκανε μια εξαιρετική έκθεση των βασικών σημείων του masterclass, που σας παρουσιάζουμε σήμερα στο Move It.

Το masterclass ξεκίνησε μια σπάνια προβολή του 40λεπτου κινηματογραφικού ντεπούτου του Νόε με τίτλο “Carne” που ενέπνευσε την επόμενη ταινία του “I Stand Alone” και έδωσε το   στίγμα του προβοκατόρικου κινηματογραφικού του χαρακτήρα.

Ο ίδιος, αναλύοντας τα κίνητρα της δημιουργικότητάς του, μοιράστηκε με το κοινό μερικά απίστευτα περιστατικά που αφορούν στην διαδικασία παραγωγής των ταινιών του όπως τα “Carne”,  “I Stand Alone”, “Irreversible" και "Enter the Void."

“Carne” - Τα γυρίσματα στο σφαγείο

Το “Carne” ξεκινά με μια από τις πιο φρικιαστικές σκηνές στην ιστορία του σινεμά. Πρόκειται για την ιστορία ενός χασάπη αλόγων σε Προάστιο του Παρισιού που μεγαλώνει την μουγγή του κόρη.  Ο Νοέ, δεν χάνει χρόνο, αντίθετα επιλέγει να εισάγει αυτόματα το κοινό του στην φρικιαστική πραγματικότητα του σφαγείου, αντιπαραβάλλοντας το πλάνο ενός αλόγου που σφάζεται με την κόρη του σφαγέα που τρώει ένα φιλέτο κόκκινου κρέατος.

Ο Νοέ εξήγησε πώς μέσω μιας ‘απάτης’, κατάφερε να εξασφαλίσει τα γυρίσματα εντός σφαγείου: «Είχαν γίνει κάποια τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ για τους θανάτους των ζώων στα σφαγεία και έτσι η  ένωση των σφαγέων συμφώνησε να μην επιτρέπει πλέον γυρίσματα εντός των βιομηχανιών κρέατος.   Κάλεσα όλα τα σφαγεία της περιοχής του Παρισιού -και ήταν πολλά- αλλά η απάντηση ήταν  ‘όχι, όχι, όχι’. Εν τέλει, ζήτησα από μια 18χρονη κοπέλα από το συνεργείο που έκανε την πρακτική της να δοκιμάσει εκείνη, κάνοντας τη φωνή της γλυκιά. «Μπορεί αυτό να λειτουργήσει. Πάρε τηλέφωνο και πες ότι είσαι φοιτήτρια κινηματογράφου και ρώτα αν μπορείς να δεις το σφαγείο για μια εργασία». 

«Νομίζω ότι ο τύπος στο σφαγείο γοητεύτηκε από τη φωνή του κοριτσιού και είπε τελικά ‘ναι, μπορείς να έρθεις, χωρίς όμως να αναφέρεις το όνομά μου’», συνέχισε ο προβοκάτορας auteur. «Όταν αντί εκείνης εμφανιστήκαμε εγώ και ο βοηθός κάμερας, ο τύπος που ήθελε να γνωρίσει την κοπέλα τρελάθηκε και ρώτησε ‘που είναι η κοπέλα;’. Εμείς απαντήσαμε ‘στο δρόμο’, ωστόσο εκείνη δεν ήρθε ποτέ».  Με τον τρόπο αυτόν, ο Νοέ κατάφερε να γυρίσει την άρρωστη και επίμαχη σκηνή, με τον όρο ότι δεν θα ανέφερε ποτέ το όνομα του σφαγείου.

Πώς κατάφερε να πείσει μια μητέρα να του επιτρέψει να κινηματογραφήσει ζωντανά τη γέννα της

Φαίνεται όμως για τον ίδιο το σκηνοθέτη  το γύρισμα στο σφαγείο δεν ήταν αρκετά ‘σκληρό’  αφού επέλεξε να ‘ενισχύσει’ ακόμη περισσότερο τον προκλητικό χαρακτήρα του “Carne”, προσθέτοντας πλάνα από μια πραγματική γέννα. Ο Νοέ, εξήγησε πώς κατάφερε να ‘συλλάβει’ αυτό το θαύμα της ζωής μέσα από ένα παιχνίδι της τύχης.

«Οι περισσότεροι άνθρωποι που πρόκειται να φέρουν στον κόσμο ένα παιδί  δεν θέλουν να κινηματογραφούνται την ώρα της γέννησης», ανέφερε ο ίδιος . «Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει πολύ αίμα και πολλά υγρά».

Έτσι, έπειτα από αλλεπάλληλες αρνήσεις που λάμβανε επί έξι μήνες από όλες τις κλινικές που είχε επισκεφθεί, ο σκηνοθέτης θυμάται ότι εν τέλει έτυχε να είναι έγκυος η μαία μιας κλινικής. Η τελευταία, λόγω  της ιδιότητάς της, θεωρούσε τη διαδικασία πολύ φυσιολογική, αφού ήταν κάτι που το έκανε καθημερινά ως επάγγελμα. «Σε τρεις μήνες γεννάω . Αν θέλετε να διασκεδάσετε, ελάτε να κάνετε το γύρισμα”, του είπε. «Εκείνη την εβδομάδα λοιπόν ήμουν σε ετοιμότητα κάθε βράδυ με την Bolex κάμερά μου –και τον καφέ μου- να πάρω ταξί και να πάω για γύρισμα», θυμάται ο Νοέ.

"Enter the Void" - Για την πρωτοπορία και την ευχαρίστηση που προσφέρει η καινοτομία

 «Αν μπορείς να κάνεις κάτι που να δείχνει  καινούριο , η καινοτομία είναι συναρπαστική», λέει ο Νοέ, απαντώντας εάν  νιώθει μια μόνιμη πίεση να κάνει κάτι καινούριο. «Για το λόγο αυτό, διασκέδασα πολύ στην 3D ταινία αυτή, γιατί ακόμη και για μένα ως σκηνοθέτη ήταν ένα καινούριο παιχνίδι και ευχαριστήθηκα να παίζω μαζί του. Διασκέδασα με τη χρήση όλων αυτών των γερανών και των  CGI εικόνων στην ταινία “Enter the Void”. Δε γνωρίζω τι θα κάνω στη συνάχεια, αλλά οφείλεις  να είσαι παιχνιδιάρης με τη γλώσσα. Όχι μόνο για την αυτοπεποίθησή σου, όσο απλά  για την ευχαρίστηση της εξερεύνησης  της ζωής και των πραγμάτων που βρίσκονται γύρω σου. Αν λάβεις ευχαρίστηση από αυτό που κάνεις, σίγουρα θα την λάβει και το κοινό με τη σειρά του».

Για το ίδιο θέμα ο Νοέ  είπε επίσης ότι  συνήθως, οι άνθρωποι αναμειγνύουν με διαφορετικό τρόπο τα ήδη υφιστάμενα πράγματα. «Αλλά αν πρέπει  να πεις ποιες από τις ταινίες που είδες τον τελευταίο χρόνο είχαν κάτι το καινούριο, τελικά καταλαβαίνεις ότι δεν είναι και τόσες.. Νιώθω απόλυτο θαυμασμό κάθε φορά που βλέπω την ταινία “2001: Οδύσσεια του Διαστήματος”  ή το παλιό “King Kong”. Είναι αδιανόητο το πως κατάφεραν να γυρίσουν τέτοιες ταινίες το ’30 ή στα τέλη του ’60»

Γιατί η ταινία “Irreversible”  ήταν…. ατύχημα

Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για την μάλλον περισσότερη διάσημη  ταινία του, ο Νοέ αποκάλυψε ότι το “Irreversible” ήταν σχεδόν… ατύχημα. Αφού έκανε το  “I Stand Alone”, ο ίδιος ήθελε να προχωρήσει με  το “Enter the Void”, αλλά χρειαζόταν περισσότερα χρήματα για να επενδύσει στο ακριβό του σχέδιο κι έτσι  προχώρησε στη συγγραφή  του πρώιμου υλικού  για τo “Danger”  που προέκυψε στη συνέχεια.. “Love”.

 Όταν ο Νοέ πέτυχε τον Βενσάν Κασέλ σε κλαμπ και του ‘έριξε’  την ιδέα του, ο τελευταίος και η τότε γυναίκα του Μόνικα Μπελούτσι απάντησαν  ότι τους ενδιέφερε. «Για μια ακόμη φορά χρειαζόμουν χρήματα για να πληρώσω το νοίκι, κι έτσι κάλεσα αμέσως κάποιους παραγωγούς και είπα “ετοιμάζω ένα ερωτικό μελόδραμα. Ο Βενσάν Κασέλ και η Μόνικα Μπελούτσι (που θεωρούντο εκείνη την εποχή το ‘χρυσό ζεύγος’  του γαλλικού σινεμά) θέλουν να το κάνουμε». Κοινώς.. πάλι ψέματα έλεγα, αφού  εκείνοι δεν είχαν διαβάσει ούτε μια αράδα από το σενάριο..», ανέφερε.

 «Για έναν ανεξήγητο λόγο, οι παραγωγοί πήγαν στο StudioCanal και είπαν ότι θα διαθέσουν δύο εκατομμύρια ευρώ για μια ταινία με τίτλο “Danger” με τη Μόνικα και τον Βενσάν. Άρα λεφτά υπήρχαν, χωρίς κανείς να έχει διαβάσει το σενάριο, ενώ είχαμε ήδη και ημερομηνία γυρισμάτων» ανέφερε ο σκηνοθέτης. 

Όταν όμως ο Κασέλ διάβασε το σενάριο με τη Μπελούτσι, πήρε  το Νόε και του είπε ότι η ταινία ήταν εξαιρετικά  αποκαλυπτική και δεν θα την έκαναν. Ο Νοέ απάντησε ως εξής: «Αντιλαμβάνομαι  ότι δεν θέλετε να κάνετε αυτή την ταινία, αλλά τουλάχιστον ας κρατήσουμε  τις ημερομηνίες και τα λεφτά και ας κάνουμε κάτι άλλο, έστω».

Έχοντας ένα μόνο βράδυ στη διάθεσή του  να σκεφτεί μια καινούρια ιδέα προτού συναντήσει τους παραγωγούς, ο Νοέ σκέφτηκε «γιατί δεν κάνουμε μια ιστορία βιασμού και εκδίκησης που θα ξεκινά από το τέλος; Εκείνη την περίοδο είχα δει το “Memento” και σκέφτηκα  ‘ας το κάνουμε ανάποδα’. Έτσι,  έπρεπε να γράψω το σενάριο,  να προετοιμάσω την ταινία και να κάνω κάστινγκ μέσα σε πέντε εβδομάδες. Πράγματι, πέντε εβδομάδες αργότερα, γυρίζαμε την ταινία και έμοιαζε με κάτι σαν.. ληστεία τράπεζας. Είναι σαν κάποιος να σου λέει ‘ έχεις μόλις πέντε λεπτά για να τρέξεις μέχρι την τράπεζα, να σηκώσεις τα φράγκα και να φύγεις, γιατί μετά από πέντε λεπτά φτάνει  η αστυνομία’».

Πως η κοκαΐνη τον βοήθησε να ολοκληρώσει το “Irreversible”

O Νοέ αποκάλυψε πώς οι εμπειρίες που είχε με παραισθησιογόνα ναρκωτικά τον έχουν βοηθήσει να προετοιμάσει και να εφαρμόσει visual effects για τις ταινίες του, ωστόσο σε ό,τι αφορά σε μια ιδιαίτερα έντονη σκηνή στο “Irreversible”, αυτό που τον έκανε να ξεπεράσει την εξάντληση που ένιωθε ως εικονολήπτης ήταν η αναπάντεχη συνάντηση που είχε με την κοκαΐνη: «Γύρισα το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας με μια φορητή κάμερα χειρός. Δεν είμαι περήφανος γι΄ αυτό –ούτε κοκαϊνομανής όμως, μου προκαλεί αλλεργία- , ωστόσο κάποια μέλη του συνεργείου έκαναν κοκαΐνη  και κάποια στιγμή που  η κάμερα χρειάστηκε  να ανεβοκατέβει τις σκάλες και να στρίψει, τα χέρια μου πονούσαν και κάποιοι φίλοι μου, μου έδωσαν κοκαΐνη. Νιώθεις δυνατός, σαν σούπερ ήρωας και ανεβαίνεις τις σκάλες και γυρίζεις την κάμερα. Ήμουν πολύ χαρούμενος που με βοήθησε να καταφέρω να ολοκληρώσω τη σκηνή. Μετά όμως από δυο μέρες γυρισμάτων πάνω κάτω στις σκάλες, δεν ήμουν πλέον ο δυνατός άντρας και η κάμερα ήταν πλέον πολύ βαριά. Είχα κάνει τέτοια μυϊκή προσπάθεια  που όταν η  ‘μαγεία’  της κοκαΐνης πέρασε , άρχισε ο πόνος και εγώ δεν μπορούσα να βαστήξω ούτε ένα  ποτήρι βότκα» .

Πως ο Νοέ κατέληξε να … τον ‘παίζει’  σε δική του ταινία

Πριν την κυκλοφορία του “Irreversible”, ο Νοέ  έδειξε στο φίλο του και σκηνοθέτη Ντάριο Αρτζέντο ένα preview της αμφιλεγόμενης σκηνής στο gay κλαμπ που γυρίστηκε υπό την επήρεια κοκαΐνης. Ο Αρτζέντο του έκρουσε αμέσως  τον  κώδωνα του κινδύνου, λέγοντας: Βρίσκεσαι σε κίνδυνο! Η gay κοινότητα θα σε στείλει στην κόλαση! Μιλάς γι’ αυτούς, ενώ δεν είσαι μέρος της. Δες τι συνέβη στον Φρίντκιν, δεν ξέρεις πόσο άσχημα μπορεί να σου γυρίσει». Τότε, ο Νοέ αναρωτήθηκε πώς θα μπορούσε να τη βγάλει καθαρή σε μια τέτοια περίσταση.

«Μου ήρθε λοιπόν μια ιδέα και έτσι επιστρέψαμε στο κλαμπ και πρόσθεσα μια μικρή εικόνα μου να αυνανίζομαι ως μέρος του κλαμπ. Ήταν χαζό, αλλά όλοι παρατήρησαν ότι ήμουν μέρος του κλαμπ και άρα δεν θα μπορούσα να χαρακτηριστώ ‘ομοφοβικός’, αφού ήμουν ενθουσιασμένος μέσα στο κλαμπ. Ήμασταν μόνο εγώ, ο βοηθός κάμερας και ο βοηθός σκηνοθέτη και βρεθήκαμε σε μια από αυτές τις περίεργες καταστάσεις που οι συνεργάτες σου σε βλέπουν να αυνανίζεσαι, ενώ πρέπει να προσποιηθείς ότι αυτό δεν είναι πρόβλημα. Και προφανώς γελούσαν και άρα… είχα… πρόβλημα στυτικής δυσλειτουργίας».