Αφιέρωμα: Ο ντετέκτιβ Philip Marlowe στο σινεμά

Ο Philip Marlowe είναι ένας από τους εμβληματικούς χαρακτήρες του αμερικανοβρετανού συγγραφέα Raymond Chandler (1888-1959), έναν συγγραφέα που αγάπησε το αμερικάνικο φιλμ νουάρ των 50s. Ο Chandler έγινε γνωστός για τις ιστορίες μυστηρίου με σκοτεινούς ντετέκτιβ και femmes fatales, στον μεσοπολεμικό κόσμο. Η σχέση του με το σινεμά εντοπίζεται και στις αρκετές μεταφορές βιβλίων του αλλά και στα πρωτότυπα ή διασκευασμένα σενάρια που έγραψε ο ίδιος για το σινεμά, ανάμεσα στα οποία και το Double Indemnity (1944) του Billy Wilder ή το Strangers on a Train (1951) του Alfred Hitchcock. Ο Marlowe υπήρξε ένας από τους ντετέκτιβ που συχνά παρουσιάστηκαν σε βιβλία του Chandler. Συνολικά έχει γράψει 23 διηγήματα με ήρωα τον σιωπηλό και μοναχικό χαρακτήρα, από το 1933 έως το 1941, και μια τελευταία το 1959, κυρίως για το περιοδικό Black Mask καθώς και 8 μυθιστορήματα από το 1939 έως το 1962 (το τελευταίο μετά τον θάνατο του Chandler). Επίσης, ακολουθώντας την μόδα των τελευταίων χρόνων, αρκετοί συγγραφείς έχουν γράψει νέες ιστορίες με ήρωα τον Marlowe, όπως αντιστοίχως έχει συμβεί με την Μις Μαρπλ, τον Ηρακλή Πουαρό και τον Τζέιμς Μποντ. Από τα βιβλία που έχουν γραφτεί συνολικά έχουν προκύψει έντεκα ταινίες, από τα 40s, όταν ήταν στην μόδα ο Chandler καθώς ήταν η ακμή του φιλμ νουάρ, μέχρι σήμερα. Με αφορμή το Marlowe του Νιλ Τζόρνταν με τον Λίαμ Νίσον, τις θυμόμαστε:

ΣΧΕΤΙΚΑAφιέρωμα: Κινούμενα σχέδια & live-action: Δύο σε ένα

The Falcon Takes Over (1942)

Η πρώτη φορά που μεταφέρεται ένα μυθιστόρημα του Chandler με τον Marlowe στο σινεμά γίνεται το 1942 με την μεταφορά του Farewell, My Lovely (1940) από το Irving Reis. Ακολούθησε το The Gay Falcon (1941) και το A Date with the Falcon (1941), B movies της εποχής, με ήρωα τον Gay Lawrence. Στο The Falcon Takes Over ο George Sanders επαναλαμβάνει τον χαρακτήρα του Gay Lawrence aka The Falcon, παρότι στο βιβλίο που βασίζεται η τρίτη ταινία, ο πρωταγωνιστής δεν είναι ο Lawrence αλλά ο Marlowe. Τον αντικατέστησαν όμως λόγω της επιτυχίας των προηγούμενων ταινιών και έτσι έχουμε μια ταινία βασισμένη σε μια ιστορία με τον Marlowe χωρίς τον Marlowe. Επίσης, άλλαξε και η τοποθεσία μιας και αντί του Λος Άντζελες, βρισκόμαστε πλέον την Νέα Υόρκη.

Time to Kill (1942)

Βασισμένο στο The High Window (1942), το Time to Kill επίσης αντικαθιστά τον Philip Marlowe που εμφανίζεται στο βιβλίο με τον ντετέκτιβ Michael Shayne, που εμφανιζόταν σε βιβλία του Brett Halliday. Ο Lloyd Nolan ανέλαβε τον σχετικό ρόλο. Αυτή η επιλογή αντικατάστασης δείχνει πως ο Marlowe ακόμα δεν έχει καθιερωθεί ως χαρακτήρας και έτσι δεν κρατούν το όνομά του αλλά χρησιμοποιούν τις ιστορίες στις οποίες εμπλέκεται.

Murder, My Sweet (1944)

Το Farewell My Lovely μεταφέρεται ξανά στο σινεμά, αυτή την φορά με έναν πιο κωμικά μαύρο τίτλο, Murder my Sweet από τον σκηνοθέτη Edward Dmytryk. Στην αρχή είχε κρατήσει τον τίτλο του βιβλίου αλλά τελικά άλλαξε τελευταία στιγμή. Ο Dick Powell ερμηνεύει τον Philip Marlowe στην πρώτη ταινία που κρατά το όνομα του χαρακτήρα και δεν αλλάζει σε κάποιο άλλο. Ένα κλασικό νουάρ των 40s και μάλιστα ένα από τα πρώτα και πιο επιδραστικά, μαζί με το Double Indemnity (1944). Ο Chandler στην αρχή δεν ήθελε τον Powell για τον ρόλο αλλά τελικά τον δέχτηκε.

The Big Sleep (1946)

Ο μέγας αμερικανός σκηνοθέτης της χρυσής εποχής του Χόλιγουντ, Howard Hawks, μεταφέρει στο σινεμά το ομώνυμο μυθιστόρημα του 1939 του Chandler σε συνεργασία με τον διάσημο αμερικανό συγγραφέα William Faulkner που συνέβαλε στο σενάριο. Ο Humphrey Bogart έκανε τον πιο κλασικό Marlowe και δίπλα του η Lauren Bacall την απαραίτητη femme fatale. Η σχέση τους και ο γάμος τους στην πραγματική ζωή, μέχρι τον θάνατό του, οδήγησε σε μια εξαιρετική κινηματογραφική χημεία και σε δύο ακόμα συνεργασίες μεταξύ των δύο ηθοποιών στα Dark Passage (1947) και Key Largo (1948). Η πρώτη τους συνεργασία είχε γίνει το 1944 σε μια ακόμα ταινία του Hawks, στο To Have and Have Not (1944).

Lady in the Lake (1947)

Ο Robert Montgomery σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί στην μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Chandler του 1943, στην πρώτη του σκηνοθετική του απόπειρα. Η ταινία προσπάθησε να ακολουθήσει την πρωτοπρόσωπη αφήγηση των βιβλίων, με τον ήρωα να σπάει τον τέταρτο τοίχο και να μιλάει προς το κοινό ή να υπάρχει αρκετή πρωτοπρόσωπη αφήγηση βλέποντας την ιστορία από την πλευρά του συγκεκριμένου ήρωα. Η MGM προώθησε την ταινία ως κάτι επαναστατικό για τα δεδομένα του μέχρι τότε ομιλούντα κινηματογράφου. Αρχικά ο Chanlder θα έγραφε ο ίδιος το σενάριο, έπειτα από το Double Indemnity και την υποψηφιότητα για Όσκαρ, αλλά έγραψε ένα τεράστιο κακογραμμένο σενάριο, σύμφωνα με πληροφορίες και έτσι προσέλαβαν τον Steve Fisher.

The Brasher Doubloon (1947)

Την ίδια χρονιά με τον Robert Montgomery, και ο George Montgomery υποδύθηκε τον διάσημο ντετέκτιβ. Βασισμένο στο The High Window (1942), που είχε ήδη μεταφερθεί στο σινεμά ως ιστορία με τον Michael Shayne, αυτή την φορά βλέπουμε πράγματι τον Marlowe στον ρόλο του κεντρικού χαρακτήρα. Είναι μια εποχή που ο Chandler έχει κάνει μεγάλη επιτυχία και όλα τα μεγάλα στούντιο φτιάχνουν ταινίες βασισμένες σε ιστορίες του. Η Warner έκανε το The Big Sleep, η MGM το Lady in the Lake, η Paramount το The Blue Dahlia (1946), μια ταινία με πρωτότυπο σενάριο του συγγραφέα και έτσι η Fox μετέφερε το The High Window.

Marlowe (1969)

Πέρασε μια εικοσαετία από την προηγούμενη ταινία για τον Marlowe για να γίνει μια από τις λιγότερο γνωστές του Paul Bogart με τον James Garner στον ρόλο του ντετέκτιβ. Πλέον μάλιστα ο Chandler δεν ζει και έτσι δεν έχει καμία συμμετοχή στο τελικό αποτέλεσμα. Η ιστορία βασίζεται στο μυθιστόρημα του 1949, The Little Sister, ενώ ανάμεσα σε άλλους εμφανίζονται στην ταινία η Rita Moreno και ο Bruce Lee. Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα ήταν το μόνο μαζί με το The Long Goodbye που δεν είχε γίνει ταινία μέχρι τότε.

The Long Goodbye (1973)

Τέσσερα χρόνια αργότερα μεταφέρθηκε τελικά και το The Long Goobye (1953) από τον Robert Altman με τον Elliott Gould ως Marlowe, σε μια από τις καλύτερες μεταφορές μυθιστορήματος του Chandler. Σεναριογράφος ήταν ο Leigh Brackett, που είχε συγγράψει με τον Faulkner και το σενάριο για το The Big Sleep. Τώρα ωστόσο είχε μια νέα όψη, πιο 70s, πιο street και urban διάθεση, πιο μπαρουτιασμένη και αναρχική. Η σκηνοθεσία αρχικά είχε προταθεί στον Hawks που είχε ξανασκηνοθετήσει ιστορία με τον Marlowe και στον Peter Bogdanovich, με τον τελευταίο να προτείνει τον Altman. Την μουσική της ταινίας έγραψε ο John Williams.

Farewell, My Lovely (1975)

Τρίτη φορά που μεταφέρεται στο σινεμά το Farewell My Lovely, αυτή την φορά από τον Dick Richards με τον Robert Mitchum να φαντάζει μια ιδανική επιλογή, όντας ένας ηθοποιός που έχει ταυτιστεί με το στερεότυπο του λιγομίλητου πολλά βαρύ και ανάμεσα στο ηθικό και παράνομο χαρακτήρα. Στην ταινία παίζει επίσης η Charlotte Rampling και ο Sylvester Stallone σε έναν από τους πρώτους του ρόλους.

The Big Sleep (1978)

Ο Robert Mitchum επαναλαμβάνει τον ρόλο του Marlowe και μέχρι σήμερα παραμένει ο μόνος ηθοποιός που έχει υποδυθεί δύο φορές τον διάσημο ντετέκτιβ. Αυτή την φορά σκηνοθετεί ο Michael Winner, που υπογράφει και το σενάριο της ταινίας. Βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του 1939 που έχει μεταφερθεί ξανά στο σινεμά με τον Bogart. Μεταξύ άλλων συμμετέχει και ο James Stewart αλλά και η Joan Collins. Σε αντίθεση με το βιβλίο που διαδραματίζεται στο Λος Άντζελες των 40s, η δράση μεταφέρεται στο Λονδίνο των 70s. Πλέον το Big Sleep δεν έχει τα πιο συγκρατημένα στοιχεία της αρχικής ταινίας, αλλά περιλαμβάνει γυμνό, περισσότερη βία και ομοφυλοφιλικές αναφορές.

Poodle Springs (1998)

Πέρασε πάλι μια εικοσαετία μέχρι να ξαναδούμε τον Philip Marlowe.Το 1998 το HBO μεταφέρει το ανολοκλήρωτο μυθιστόρημα του Chandler που ξεκίνησε το 1958 και δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει με τον θάνατό του το 1959. Τελικά ολοκληρώθηκε από τον Robert B. Parker το 1989. Ο Bob Rafelson σκηνοθετεί και ο θεατρικός συγγραφέας Tom Stoppard γράφει το σενάριο με τον James Caan να υποδύεται τον Marlowe ενώ συμμετέχει και ο Brian Cox.

Marlowe (2022)

Σχεδόν εικοσιπέντε χρόνια αργότερα, βλέπουμε τον Liam Neeson ως Marlowe στην νέα ταινία του άνισου μα ταλαντούχου σκηνοθέτη Neil Jordan. Βασίζεται σε ένα μυθιστόρημα που δεν είναι του Chandler, το The Black-Eyed Blonde του John Banville (2014) και την μεταφορά υπογράφει ο ίδιος με τον William Monahan. Το καστ συμπληρώνουν οι Diane Kruger, Jessica Lange, Alan Cumming και Ian Hart. Μια πολύ μέτρια προσαρμογή του νουάρ κόσμου του ντετέκτιβ που διαδραματίζεται στο Λος Άντζελες των 30s, όπως τα αρχικά κείμενα του Chandler. Το Marlowe είναι η 100ή ταινία που συμμετέχει ο Neeson.

Περισσότερα σινεφιλικά αφιερώματα μπορείτε να αναζητήσετε σε αυτό το πολύ ενδιαφέρον blog.