The return

Σύνοψη: Είκοσι χρόνια μετά το τέλος του Τρωικού Πολέμου, ο Οδυσσέας φτάνει στην ακτή της Ιθάκης, όπου αρχικά κανείς δεν τον αναγνωρίζει.

Ούτε, όμως, ο ίδιος μπορεί να αναγνωρίσει το βασίλειό του, το οποίο λυμαίνονται οι μνηστήρες που περιμένουν την Πηνελόπη να επιλέξει τον νέο της σύζυγο.

Γνώμη: Το τελευταίο κομμάτι της “Οδύσσειας”, του ομηρικού έπους που διαμόρφωσε τον τρόπο που η ανθρωπότητα αφηγείται ιστορίες, ζωντανεύει για άλλη μια φορά στη μεγάλη οθόνη δια χειρός του παραγωγού ταινιών Ουμπέρτο Παζολίνι (“Άντρες με τα Όλα τους”), ο οποίος στέκεται μεν με τον δέοντα σεβασμό απέναντι στο εμβληματικό υλικό του, χωρίς όμως να πετυχαίνει να δημιουργήσει μια κινηματογραφική εμπειρία που να προκαλεί το απαραίτητο δέος στον θεατή.

Έχοντας απογυμνώσει την ιστορία από τις θεϊκές παρεμβάσεις του πρωτοτύπου, αυτή η επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη εστιάζει στην ανθρώπινη πλευρά του θρυλικού ήρωα, ο οποίος εδώ είναι ένας άνδρας τσακισμένος από τη φρίκη του πολέμου. Η ενοχή του που είναι ο μοναδικός που επέζησε από το πλήρωμα με το οποίο έφυγε από το νησί του είναι τεράστια, η ντροπή για τη μοναχική του επιστροφή είναι μεγαλύτερη από την ανακούφισή του.

Ο Οδυσσέας είναι, κοινώς, σαν ένας απλός στρατιώτης που υποφέρει από αυτό που σήμερα ονομάζουμε μετατραυματικό στρες και ο Ρέιφ Φάινς καταφέρνει να αποδώσει όλα τα παραπάνω συναισθήματα κυρίως μέσω του βλέμματος και της κινησιολογίας του, πράγμα αξιοθαύμαστο αν και αναμενόμενο από έναν ηθοποιό του δικού του διαμετρήματος.

Δίπλα του στέκεται επάξια η Ζιλιέτ Μπινός στον ρόλο της Πηνελόπης, που εκπροσωπεί τη γυναικεία, ανθρωπιστική οπτική πάνω στον παραλογισμό της βίας, ενώ οι μνηστήρες απεικονίζονται ως ανθρώπινα τέρατα που διασκεδάζουν και περνούν τον χρόνο τους σκοτώνοντας όποιον βρεθεί στο δρόμο τους.

Όμως, παρά το εξαιρετικό καστ, με εξαίρεση τον Τσάρλι Πλάμερ (“Looking for Alaska”) ως άοσμο και άχρωμο Τηλέμαχο, και την πειστική ανασύσταση της ομηρικής Ιθάκης, το εγχείρημα του Παζολίνι πάσχει από έλλειψη δραματικής κορύφωσης, ενώ κάποια από τα πιο συγκινητικά κομμάτια του έπους, όπως η αναγνώριση του Οδυσσέα από τον σκύλο του, Άργο, ή από τον Τηλέμαχο δεν κινηματογραφούνται με την απαραίτητη βαρύτητα.

Οι παραλληλισμοί που επιχειρεί ο Παζολίνι με το σήμερα ήθελαν επίσης περισσότερη δουλειά από άποψη σεναρίου, κι έτσι μένεις με την εντύπωση ότι “Η Επιστροφή” θα μπορούσε να είναι μια καλύτερη ταινία στα χέρια ενός πιο έμπειρου και πολυμήχανου δημιουργού.