Ο κανόνας του παιχνιδιού

Μια παρέα μεγαλοαστών προσκαλείται στον πύργο ενός αριστοκράτη. Οι ίντριγκες, ο αμοραλισμός, η υποκρισία και η εξαπάτηση καθορίζουν τις σχέσεις και τις συμπεριφορές των πάντων. Η άρνηση ενός καλεσμένου να ακολουθήσει τους κανόνες του παιχνιδιού των υπολοίπων, θα πυροδοτήσει αλυσιδωτά περιστατικά με τραγική κατάληξη.

1939. Ο Ρενουάρ παρουσιάζει στο Παρισινό κοινό την πρώτη παραγωγή της νεοσύστατης εταιρείας του και το πιο φιλόδοξο (αλλά και δαπανηρό) σχέδιό του με τίτλο «Ο Κανόνας του παιχνιδιού», με την υποσημείωση «Μια ακριβής απεικόνιση της μπουρζουαζίας των καιρών μας». Ο διανομέας έχει ήδη περικόψει την αρχική βερσιόν των 110 λεπτών. Οι θεατές δεν ανέχονται την σατιρική καταγραφή μιας πλήρως αμοραλιστικής κοινωνίας που οδηγείται τυφλά στην κατάρρευση, οι αντιδράσεις φτάνουν στα όρια της εξέγερσης. Γιουχαΐσματα, ομαδικές αποχωρήσεις, σπασμένες καρέκλες, σκισμένες οθόνες, οργισμένα πρωτοσέλιδα, ακόμα και απόπειρα εμπρησμού αίθουσας οδηγούν τους διανομείς σε νέες περικοπές χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Καθυβρισμένη από τους πάντες η ταινία αποσύρεται ενώ ο Μεγάλος Πόλεμος έχει ήδη αρχίσει. Η Γαλλική κυβέρνηση απαγορεύει την προβολή της ταινίας ως «έργο που υποσκάπτει την ηθική», ο Ρενουάρ φεύγει στις Η.Π.Α., οι Γερμανοί κατακτητές διατηρούν την απαγόρευση προβολής. Τα αρνητικά του φιλμ καταστρέφονται κατά τη διάρκεια ενός βομβαρδισμού. Όπως αναφέρει αργότερα κι ο ίδιος ο Ρενουάρ «ήταν ένα υπέροχο φιάσκο, τέλειο, ολοκληρωτικό».

Οι περιπέτειες του «Κανόνα» συνεχίζονται στις δεκαετίες. Το 1959 επανακυκλοφορεί μια βερσιόν 80 περίπου λεπτών, είναι η εκδοχή πάνω στην οποία βασίστηκε η μνημειώδης κριτική του Αντρέ Μπαζέν, αλλά και πάλι επρόκειτο για μια ελλιπή έκδοση. Έπρεπε να περάσουν άλλα 6 χρόνια ως το 1965, όταν ο Ζακ Μαρεσάλ, εκ των παραγωγών της ταινίας, μαζί με τον Ρενουάρ και με τη στήριξη του Ανρί Λανγκλουά της Γαλλικής σινεματέκ, μπόρεσαν, χρησιμοποιώντας διάφορα κομμάτια του φιλμ που αναβρέθηκαν να ανασυνθέσουν την αυθεντική μορφή της ταινίας που είχε στο μυαλό του ο δημιουργός. Η director’s cut τελική βερσιόν του «Κανόνα» αφιερώθηκε από τον ίδιο τον Ρενουάρ στον Μπαζέν και κυκλοφόρησε σε μια μικρή αίθουσα του Καρτιέ Λατέν. Ο αντίκτυπος ήταν ενθουσιώδης