Το μαχαίρι στο νερό (1962)

Ο Αντρέι, επιτυχημένος 36άρης, με τη γυναίκα του Κριστίν αποφασίζουν να απολαύσουν το γουικέντ με το ιστιοπλοϊκό τους. Στο δρόμο συναντούν ένα νεαρό φοιτητή, που ο Αντρέι επιπόλαια καλεί μαζί τους. Ο νεαρός, εντυπωσιασμένος δέχεται αποφεύγοντας να αντιδράσει στις συνεχείς προσβολές του Αντρέι.

Αρχικά ο ανταγωνισμός τους περιορίζεται στο λεκτικό επίπεδο ή σε ανόητες επιδείξεις και συμβολικά παιχνίδια ακόμη και με ένα μαχαίρι. Γρήγορα όμως παίρνει άλλες διαστάσεις όταν και οι δυό προσπαθούν να εντυπωσιάσουν την όμορφη Κριστίν.

Ο νεαρός γελοιοποιεί τον Αντρέι,  παριστάνοντας πως πνίγηκε στη θάλασσα, κι ενώ αυτός υποτίθεται πως τον ψάχνει, βρίσκει  την ευκαιρία να ξελογιάσει τη γυναίκα του. Η Κριστίν θα βασανίσει αρκετά τον άνδρα της και δεν θα τους αποκαλύψει αμέσως ότι ο νεαρός δεν πνίγηκε. Τώρα οι θέσεις έχουν αλλάξει- είναι αυτή η κυρίαρχη του παιχνιδιού. Το ζευγάρι  επιστρέφει στη βάση του, τσακισμένο από αυτή την εμπειρία.

 

Αυτή η ταινία μοιάζει ξέχωρη από το υπόλοιπο έργο του Πολάνσκι, μια και είναι και η μοναδική  πολωνική ταινία του. Σε μια περίοδο όπου κάθε νέος  ανήσυχος σκηνοθέτης από την Ευρώπη προσπαθεί να αποδείξει την συγγένειά του με τον Γκοντάρ και το υπόλοιπο κίνημα της Αβάν Γκαρντ, ο Πολάνσκι

κινείται πέρα από ευκαιριακούς ορισμούς του μοντερνισμού, κάνοντας μια «κλασική» σε σύλληψη ταινία (που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ερωτικοψυχολογικό θρίλερ), η οποία είναι ταυτόχρονα αρκετά μπροστά από την εποχή της.

Ο ανταγωνισμός των δύο ανδρών μπορεί να ερμηνευθεί τόσο με ταξικούς όρους, όσο και  καθαρά ψυχαναλυτικούς: σύμφωνα με το Γάλλο κριτικό Πασκάλ Κανέ, αν ο Αντρέι κατέχει συμβολικά το ρόλο του ευνουχιστή πατέρα, ο νεαρός παίρνει τη θέση του γιου που ποθεί τη μητέρα και θέλει να σκοτώσει τον πατέρα. Η ταινία αναδύει μία σχεδόν εκστατική ομορφιά. και περιλαμβάνεται στα πιο πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα του σινεμά της δεκαετίας του ’60.